Evropsko veb istraživanje o drogama 2021: ključni rezultati u zemljama Zapadnog Balkana

Uvod

Evropskim veb istraživanjem o drogama sakupljeni su podaci u periodu između marta i aprila 2021 godine od osoba koje koriste droge, starosti 18 godina i više, koje žive u 21 zemlji EU i 9 zemalja koje nijesu članice EU. Ovdje predstavljeni rezultati odnose se na 2  174 ispitanika koji žive u Albaniji, Kosovu  (¹), Crnoj Gori, Sjevernoj Makedoniji i Srbiji, i koji su prijavili da su koristili barem jednu nelegalnu drogu bar jednom u posljednjih 12 mjeseci prije sprovođenja istraživanja (upotreba u posljednjih 12 mjeseci), ukoliko nije drugačije naznačeno. U ovom periodu u mnogim evropskim zemljama su na snazi bile mjere zaključavanja ili druge restrikcije povezane sa COVID-19 pandemijom.

Kliknite ovdje za više informacija o metodologiji Evropskog veb istraživanja o drogama .

Posljednji put ažurirano: 15 decembra 2021.

Rezime

• Većina ispitanika (91 %) prijavila je upotrebu kanabisa u prethodnih 12 mjeseci, a slijedi kokain (38 %), MDMA/ekstazi (22 %) i amfetamini (20 %).
• Najčešće navedena motivacija za upotrebu kanabisa je da opusti, da “podigne” i da poboljša spavanje.
• Ispitanici su prijavili da su u navedenom periodu drogu najčešće koristili u kućnom okruženju.
• COVID-19 pandemija i nacionalne mjere imale su najznačajniji uticaj na upotrebu kanabisa (pojačana upotreba) i ekstazija/MDMA-e (smanjena upotreba).

Obrasci upotrebe droga

Većina ispitanika (91 %) prijavila je upotrebu kanabisa u prethodnih 12 mjeseci, sa malim varijacijama između zemalja.

Kokain, MDMA/ekstazi i amfetamin su sljedeće najčešće korišćene supstance, pri čemu je redosljed prevalencije njihove upotrebe različit od zemlje do zemlje.  

Gotovo jedan od šest (17 %) ispitanika prijavio je upotrebu novih psihoaktivnih supstanci (NPS) u posljednjih godinu dana, dok je 9 % prijavilo upotrebu LSD-a. Upotrebu i heroina i metamfetamina prijavilo je 8 % ispitanika.

Motivacija za upotrebu droga

Motivaciju za upotrebu određene droge često odražavaju efekti koje korisnici očekuju kada koriste tu drogu. Odgovori u ovom istraživanju sugerišu da se biljni kanabis uzima zbog svojih smirujućih i euforičnih efekata, tačnije za smanjenje stresa ili za opuštanje, da se korisnik “podigne” ili zabavi te za poboljšanje sna. Za MDMA-u, prijavljeni motivatori su euforični efekti ove droge i efekti na socijalizaciju.

Motivacija za upotrebu može donekle objasniti smanjenje upotrebe MDMA-e koje su ispitanici prijavili u ovom periodu, za koji je bila karakteristična mjera opšteg “zaključavanja” povezana sa COVID-19 pandemijom, tokom koje su mnogi bili zatvoreni u svojim domovima a pristup mjestima zabave i druženja redukovan.  

Okruženje u kome se odvija upotreba droga

Najčešće prijavljeno mjesto na kome se koristila droga je kod kuće, što je navelo skoro tri četvrtine ispitanika. Iako očekivan, moguće je da je ovakav obrazac u istraživanju dodatno naglašen zbog redukovane mobilnosti ispitanika uzrokovane mjerama povezanim sa COVID-19 pandemijom.

Uticaj COVID-19 pandemije na upotrebu droga

Upitani o uticaju COVID-19 pandemije na njihovu upotrebu ilegalnih droga, ispitanici su prijavili različita iskustva. Gotovo trećina ispitanika koji su koristili biljni kanabis prijavili su povećanu upotrebu ove droge. Sa druge strane, oko trećina onih koji su prijavili upotrebu MDMA, kokaina i amfetamina navela je smanjenu upotrebu ovih droga.

Iako su uzorci ispitanika koji su prijavili upotrebu herona i krek kokaina mali, većina korisnika prijavila je da nije bilo promjena u obrascima upotrebe ovih droga usljed pandemije.

Napomene

Podaci predstavljeni u ovom izvještaju odnose se na pet zemalja kandidata i potencijalnih kandidata koje su učestvovale u Evropskom veb istraživanju o drogama (EWSD) uz podršku EMCDDA-IPA7 projekta .

Ovo veb istraživanje sprovedeno je istovremeno u 21-oj državi EU, u Švajcarskoj i u Gruziji, Ukrajini i Libanu u okviru EU for Monitoring Drugs (EU4MD) projekta . Izvještaji sa ključnim nalazima koji se odnose na ove države posebno su objavljeni.

Iako veb istraživanja nijesu reprezentativna za opštu populaciju, kada se pažljivo sprovedu i kombinuju sa tradicionalnim metodama sakupljanja podataka, mogu pomoći u stvaranju detaljnije, realističnije i pravovremene slike upotrebe droga i tržišta droga u Evropi. Kao takva, ova istraživanja predstavljaju ključni činilac u odgovoru EMCDDA na problem droga koji se stalno mijenja.

Za više informacija o projektu Evropsko veb istraživanje o drogama, pogledajte na našoj stranici posvećenoj istraživanju. Više informacija o IPA7 projektu dostupno je na stranici projekta EMCDDA-IPA7.

(¹) Ova odredba ne prejudicira stavove o statusu i u skladu je sa Rezolucijom SB UN 1244/1999 i Mišljenjem Međunarodnog suda pravde o Deklaraciji o nezavisnosti Kosova .

Izvorni podaci

Ispod se nalaze tabele sa izvornim podacima koji su korišćeni za grafikone na ovoj strani.