Uyuşturucu tedariki, üretimi ve prekürsörleri - Avrupa'daki mevcut durum (Avrupa İlaç Raporu 2023)
Avrupa Birliğinde yaygın olarak kullanılan yasa dışı uyuşturucu maddelerin tedarikiyle ilgili göstergeler analiz edildiğinde, tüm uyuşturucu maddelerin bulunabilirliğinin oldukça kolay olduğu görülmektedir. Bu sayfada, uyuşturucu operasyonları ve uyuşturucu kanunu suçlarındaki en son eğilimler ile birlikte uyuşturucu üretimi ve prekürsör operasyonlarına ilişkin 2021 verileriyle desteklenen güncel verilere dayalı olarak Avrupa'daki uyuşturucu tedariki genel hatlarıyla ele alınmıştır.
Bu sayfa, EMCDDA'nın Avrupa'daki uyuşturucu durumuna ilişkin yıllık değerlendirmesi olan Avrupa Uyuşturucu Raporu 2023'ün bir parçasıdır.
Son güncelleme: 16 Haziran 2023
Sentetik uyuşturucu üretiminin çeşitliliğinin artması nedeniyle halk sağlığı risklerinin ve sosyal ve çevresel risklerin yükselmesi
Avrupa Birliğinde yaygın olarak kullanılan yasa dışı uyuşturucu maddelerin tedarikiyle ilgili göstergeler analiz edildiğinde, tüm uyuşturucu maddelerin bulunabilirliğinin oldukça kolay olduğu görülmektedir. Günümüzde piyasada genellikle yüksek etki veya saflıkta çok daha geniş uyuşturucu çeşitlerinin nispeten yaygın olarak bulunduğu bilinmektedir. Bunlar hem tüketicilerin hem de bilim dünyasının sağlık açısından riskleri hakkında bilgisinin sınırlı olabileceği yeni maddeleri de içermektedir. Ayrıca, bu maddelerin piyasada satılan formlarında ve bazı durumlarda tüketilebilecekleri uygulama yollarında da artan bir çeşitlilik söz konusudur. Tüm bunlar bir bütün olarak ele alındığında, bu gelişmeler genel olarak yasa dışı uyuşturucu maddelerin daha fazla kullanılma potansiyeli olduğu ve bazı maddelerle ilişkili risklerin yükselebileceği yönündeki endişeleri artırmaktadır. Özellikle, uyuşturucu kullanan kişilerin muhtemelen farkında olmadan daha yüksek etkili veya daha yeni maddeleri tüketmeleri sonucu zehirlenmeler ve ölümler de dâhil olmak üzere olumsuz sağlık sonuçları açısından daha büyük risklere maruz kalabileceğine dair endişeler bulunmaktadır.
Suç örgütleri tarafından kullanılan çalışma yöntemlerindeki küreselleşme, Avrupa'da uyuşturucu maddelere yaygın şekilde ulaşılabilmesini kolaylaştıran bir etkendir. Avrupalı uyuşturucu üreticileri ve kaçakçılarının uluslararası suç şebekeleriyle hiç olmadığı kadar yakın bir ilişki içinde olduğuna dair kanıtlar mevcuttur ve bu da Avrupa Birliği içine ve dışına yasa dışı uyuşturucu akışına daha yüksek bir esneklik kazandırmaktadır. Güney Amerika, Batı ve Güney Asya ve Kuzey Afrika'daki çeşitli ülkeler Avrupa'ya giren yasa dışı uyuşturucu maddeler için önemli kaynak bölgeler olmaya devam ederken, Çin ve Hindistan yeni psikoaktif maddeler için önemli kaynak ülkeler olmayı sürdürmekte ve Hindistan'ın bazı maddelerdeki rolü büyük olasılıkla daha önemli hale gelmektedir. Genellikle uyuşturucu prekürsörlerinin ve ilgili kimyasal maddelerin Çin menşeli olduğu bildirilmektedir.
İntermodal nakliye konteynerlerinde kaçırılan yüksek miktarlarda uyuşturuculara yönelik operasyonlar son birkaç yılda da devam etmiştir; bu da bu tür kaçakçılıkların pandemi döneminde ciddi bir kesintiye uğramadığını göstermektedir. Ayrıca, piyasanın pandemi sırasında alınan önlemlerden ve muhtemelen Ukrayna'daki savaştan kaynaklanan nedenlerden dolayı yaşanan kesintilere büyük ölçüde uyum sağladığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Uyuşturucu kaçakçılığı operasyonlarının küresel ticarette yer alan meşru ticari altyapıyı giderek daha fazla hedef alması ve ayrıca tedarik zincirlerine sızılması ve kilit personelin sindirilmesi veya yolsuzluğa bulaştırılması yoluyla bu amaçla kullanılması girişimlerinin belgelenmesi ortak bir endişe haline gelmiştir. Kolluk kuvvetleri tarafından bu tehdide verilen önemin artmış olması bunun başka bir kanıtıdır. Daha genel olarak, özellikle büyük miktarlarda uyuşturucunun Avrupa'ya girdiği veya Avrupa'da üretildiği bilinen ülkelerde, uyuşturucu piyasasına yönelik operasyonlarla ilişkili şiddet ve yolsuzluk uygulamalarıyla mücadeleye politika yapıcılar ve kamuoyu tarafından giderek daha fazla önem atfedildiği bir gerçektir.
Avrupa'daki yasa dışı uyuşturucu üretiminin ölçeği ve kompleks yapısı büyümeye devam etmektedir ve Avrupa, esrar ve sentetik uyuşturucular için bir üretim merkezi olmayı sürdürmektedir; esrar üretimi genellikle Avrupa tüketimine yönelik yapılırken, sentetik uyuşturucular aynı zamanda AB dışı piyasalar için de üretilmektedir. 2021 yılında Avrupa Birliğinde aralarında bazı büyük ölçekli tesislerin de bulunduğu toplam 434 yasa dışı sentetik uyuşturucu üretim laboratuvarı çökertilmiştir. Bu üretim tesislerinde gerçekleştirilen incelemelerde, Avrupa'da sentetik uyuşturucu madde üretimi için önemli bir kapasitenin mevcut olduğu ve ayrıca bazı uyuşturucular için kullanılan üretim süreçlerinin giderek çeşitlendiği tespit edilmiştir. 2020 yılı ile kıyaslandığında 2021 yılında çökertilen kokain ve metamfetamin laboratuvarların sayısı artmış, amfetamin laboratuvarların sayısı sabit kalmış ve sentetik katinon alanında hafif bir düşüş görülmüştür. MDMA üretim laboratuvarlarının tespiti ise dörtte bir oranında almıştır; bu durum muhtemelen diğer sentetik maddelerin üretimine geçiş olduğunu göstermektedir. Ancak, hem pandeminin polisin çalışması ve raporları üzerindeki olası etkileri hem de kolluk kuvvetlerinin üretim alanlarını tespit etme konusundaki göreceli etkinliğinin birçok faktörden etkilenebileceği dikkate alınarak bu veriler dikkatle yorumlanmalıdır. Buna karşılık, kokain üretimi, ekstraksiyonu, kesimi ve paketlenmesi için ayrı tesislerin tespit edilmesi, kokain üretiminin Avrupa'da artık iyice yerleşmiş olduğunu ve kokainin Avrupa'ya girişini kolaylaştırmak için daha yenilikçi yöntemlerin kullanıldığını işaret etmektedir.
Üretim süreçlerindeki bu yenilikçi yöntemler son zamanlarda gerçekleştirilen operasyonlarda amfetamin, metamfetamin ve MDMA üretmek için gereken prekürsör kimyasallarının üretiminde kullanılabilecek ve böylece bu uyuşturucuların bulunabilirliğini azaltmak için yürürlükte olan kontrolleri atlatabilecek bazı kimyasalların ele geçirilmesinden de anlaşılmaktadır. Avrupa Birliğine sokulduktan sonra satışa uygun katinonlara dönüştürülmesi amaçlanan, kimyasal olarak maskelenmiş sentetik katinon türevlerinin kaçakçılığına ilişkin örnekler de mevcuttur.
Yaygın olmamakla birlikte, birleştirme laboratuvarlarının veya birden fazla uyuşturucu madde üretilen tesislerin 2017 ile 2020 yılları arasında tespit edilmesine devam edilmiştir. Bunların genellikle aynı tesiste amfetamin veya metamfetaminli MDMA gibi bir dizi farklı uyarıcı madde ürettiği tespit edilmiştir. İlginç bir şekilde, 2021 yılında daha fazla sayıda AB Üye Ülkenin, metamfetamin üretim tesislerini çökerttiğini ve üretim için gerekli prekürsörler ele geçirdiğini rapor etmesi, bu uyuşturucunun daha fazla ülkeye yayılabileceğine dair korkuları artırmaktadır. Metamfetamin üretiminin genellikle Avrupa Birliği dışındaki kârlı pazarlara ihraç edilmek üzere gerçekleştirildiği unutulmamalıdır. Her geçen gün daha fazla sayıda laboratuvarın çökertilmesi ve daha fazla miktarda prekürsör ele geçirilmesi, Polonya'nın Avrupa'da sentetik katinon üretimi için önemli bir merkez haline geldiğini göstermektedir. Bu üretimin ne kadarının Avrupa pazarlarına yönelik olduğu veya ne kadarının Avrupa dışındaki ülkelere ihraç edildiği belirsizliğini korumaktadır.
Hem yeni maddeler üretmek hem de daha yerleşik uyuşturucular için farklı sentez süreçleri oluşturmak üzere daha geniş bir kimyasal madde aralığının kullanılması gümrük, kolluk kuvvetleri ve yasal mevzuat açısından kompleks bir zorluk teşkil etmektedir. İhracata ve yerel pazarlara yönelik olarak Avrupa Birliği içinde yasa dışı sentetik uyuşturucu üretimi hem potansiyel olarak tehlikeli maddeleri tüketen insanlar hem de üretimlerinin yerel olarak çevreye verebileceği zararlar nedeniyle halk sağlığı açısından bir risk kaynağı olmaya devam etmektedir. Temel lojistik tedarik zincirleri, suç örgütlerinin sızmayı hedeflediği kilit yerlerden biridir, bu nedenle işçileri ve yetkilileri yozlaştırma girişimleri, ilişkili şiddet ve yolsuzluk uygulamaları yoluyla yasa dışı uyuşturucu piyasalarının toplumlar üzerindeki olumsuz etkilerinin daha önemli bir bileşeni haline gelmektedir.
Temel veriler ve eğilimler
Uyuşturucu tedarikindeki başlıca eğilimler
-
Endeksli eğilimler genel olarak Avrupa Birliğinde ele geçirilen tüm uyuşturucu miktarının 2011 ile 2021 yılları arasında, özellikle de son 5 yılda arttığını ve son 3 yılda ele geçirilen amfetamin ve metamfetamin miktarlarında bazı dalgalanmalar olduğunu göstermektedir.
-
2011 ve 2021 yılları arasında en büyük artışlar kokain (+%416), esrar (+%260), metamfetamin (+%135), eroin (+%126), MDMA (+%123), kenevir reçinesi (+%77) ve amfetaminde (+%42) görülmüştür. Avrupa'da bu uyuşturucular için büyük tüketici pazarları mevcuttur, ancak ele geçirilen miktarlardaki artışların, en azından kısmen, Avrupa'nın bu uyuşturucular için bir üretim, ihracat ve geçiş yeri olarak oynadığı daha büyük rolü yansıtması muhtemeldir.
-
Polisin ve emniyetin stratejileri ve öncelikleri, kaçakçılık yapan grupların yakalanmamayı başarması veya başka bir şekilde kurtulması ve ulaşılabilirlik ve kullanımdaki değişiklikler uyuşturucu operasyonlarındaki eğilimlerinin yorumlanmasını zorlaştırmaktadır.
-
2021 yılında Avrupa Birliğinde uyuşturucu maddelere yönelik yaklaşık 1 milyon operasyon gerçekleştirildiği bildirilmiştir. Esrar ürünleri en sık ele geçirilen uyuşturucu madde olarak, ele geçirilen tüm uyuşturucu maddelerin dörtte üçünü oluşturmaktadır.
-
Rakamlara gelirsek, 2021 yılında 2011 yılına kıyasla daha az miktarda kenevir reçinesi (-%37), esrar (-%6), kokain (-%3), amfetamin (-%18) ve eroin (-%40) ele geçirilmiştir. Bu durum, tüketim kalıplarındaki veya uyuşturucu bulunabilirliğindeki değişikliklerden ziyade kolluk kuvvetlerinin uygulamalarındaki değişiklikleri yansıtıyor olabilir.
-
2011 ile 2021 yılları arasında gerçekleştirilen operasyon sayısında en büyük artışlar metamfetamin (+%121) ve MDMA (+%42) için olmuştur.
Verilen endeksli eğilimler, 10 yıllık bir dönemde uyuşturucu operasyonlarındaki göreceli değişiklikleri yansıtmaktadır, ancak gerçek miktarlar hakkında herhangi bir bilgi vermemektedir.
Verilen endeksli eğilimler, 10 yıllık bir dönemde uyuşturucu operasyonlarındaki göreceli değişiklikleri yansıtmaktadır, ancak gerçek miktarlar hakkında herhangi bir bilgi vermemektedir.
MDMA tabletleri, tablet başına ağırlıkça 0,25 gram MDMA düştüğü varsayılarak kütle eşdeğerlerine dönüştürülmüştür.
Uyuşturucu kanunu suçlarındaki başlıca eğilimler
-
2021 yılında Avrupa Birliğinde uyuşturucu yasası suçlarının 2011 yılından bu yana %24 artış göstererek 1,5 milyona ulaştığı tahmin edilmektedir. Bu suçların dörtte üçünden fazlası (%77 veya 1,1 milyon), kişisel kullanım veya kişisel kullanım amacıyla bulundurma ile ilgilidir.
-
Suçta bahsedilen uyuşturucu; 746.000'i bulundurma veya kullanma, 180.000'i tedarikle ilgili suçlar ve 11.600'ü diğer suç türleri olmak üzere yaklaşık olarak 1,5 milyon uyuşturucu kanunu suçunun neredeyse 1 milyonunda rapor edilmiştir. Nelerin tedarikle ilgili suç teşkil ettiğine dair tanımlar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir.
-
2021 yılında yaklaşık 566.000 suç bildirilen esrar, uyuşturucunun bilindiği kullanım veya bulundurma suçlarının dörtte üçünden fazlasını (% 76) ve uyuşturucu tedarik suçlarının yarısından veya 100.000'inden biraz fazlasını (%55) temsil etmektedir. Esrarın hem tedarik hem de bulundurma suçlarındaki baskın oluşu bu uyuşturucunun yasa dışı maddeler arasındaki lider konumunu yansıtırken aynı zamanda siyasi önemini de göstermektedir.
-
Uyuşturucu tedariki suçları, eroin dışındaki tüm uyuşturucular için 2011’e kıyasla daha yüksek seviyelere çıkmıştır.
Uyuşturucunun dâhil olduğu suçlara ilişkin veriler bildirilmiştir.
Uyuşturucunun dâhil olduğu suçlara ilişkin veriler bildirilmiştir.
Uyuşturucunun dâhil olduğu suçlara ilişkin veriler bildirilmiştir.
2021 için AB üretim ve prekürsör verileri
-
Esrar: AB Üye Ülkeleri 2021 yılında 4,3 milyon bitki ve 32,5 ton (2020 yılında 2,8 milyon bitki ve 50 ton) olmak üzere 11.600 operasyon bildirmiştir.
-
Eroin: 2021 yılında Avrupa Birliğinde (Hollanda) üç (2020 yılında 4) eroin üretim tesisi çökertilmiştir. Belçika, Letonya ve Hollanda tarafından gerçekleştirilen dört operasyonda 5.730 litre (2020 yılında 5.110 litre) eroin prekürsörü kimyasal asetik anhidrit ele geçirildiği bildirilmiştir.
-
Kokain: 2021 yılında AB ülkeleri 34 (2020 yılında 23) kokain laboratuvarının çökertildiğini bildirmiştir. İspanya, 16 kokain laboratuvarının, Belçika kokain işleme ile ilgili 11 tesisin ve Hollanda 7 kokain ikincil ekstraksiyon laboratuvarının (bazıları büyük ölçekli tesislerdir) çökertildiğini bildirmiştir. Ayrıca Hollanda'da 14 kesme veya paketleme tesisi tespit edilmiştir. Hollanda (iki operasyonda 637 kilogram) ve Belçika'da (iki operasyonda 387 kilogram) prekürsör kimyasal potasyum permanganat ele geçirilmesi, Avrupa Birliğinde büyük ölçekli kokain üretim aşamalarının mevcut olduğunu doğrulamaktadır.
-
2021 yılında yedi AB Üye Ülkesi, 105 (2020 yılında 102) amfetamin laboratuvarının çökertildiğini bildirmiştir: Almanya (35), Hollanda (32), Polonya (25), Belçika, Bulgaristan ve İspanya (4) ve İsveç (1). Almanya ve Polonya'daki tesisler (sırasıyla 28 ve 15 tesis olmak üzere) amfetamin yağının toz haline getirildiği dönüştürme laboratuvarlarını da içermektedir. Alman yetkililere göre, dönüşüm laboratuvarlarındaki yağ çoğunlukla Hollanda'dan tedarik edilmektedir.
-
Metamfetamin: On iki AB Üyesi Ülke, Belçika’daki (9) ve Hollanda’daki (15) çok sayıda orta ve büyük ölçekli tesis dâhil olmak üzere 261 (2020 yılında 213) metamfetamin laboratuvarının çökertildiğini bildirmiştir. Çek Cumhuriyeti'nde 2021 yılında çoğu küçük ila orta ölçekli olmak üzere 188 (2020 yılında 182) metamfetamin laboratuvarı tespit edilmiştir. 2021 yılında 15 AB Üye Ülkesi tarafından 723 kilograma (2020 yılında 12 AB Üye Ülkesi tarafından 955 kilograma) kadar (hem toz hem tablet) prekürsör efedrin ve psödoefedrinin ele geçirildiği bildirilmiştir.
-
Buna ek olarak, 2021 yılında Avrupa Birliğinde 5.100 litre (2020 yılında 4.750 litre) BMK, MDMA üretimi için PMK yapımında kullanılan 4,5 ton MAMDPA ve amfetamin veya metamfetamin üretimi için BMK yapımında kullanılan 9,7 ton MAPA ele geçirilmiştir.
-
MDMA: Hollanda, 2021 yılında 12 (2020 yılında 21) MDMA laboratuvarı çökerttiğini bildirirken, Belçika 2 ve Fransa 1 laboratuvar çökerttiğini bildirmiştir. Polonya (2) ve İspanya (1) tarafından MDMA tabletleme tesislerinin çökertildiği rapor edilmiştir. Ele geçirilen MDMA prekürsörleri 2020 yılında 2 ton iken 2021 yılında 2,5 tona ulaşmıştır.
-
Katinonlar: 2021 yılında 14'ü Polonya'da ve 1'i Hollanda'da olmak üzere 15 (2020 yılında 18) sentetik katinon üretim tesisi çökertilmiştir ve bunlar arasında bazı büyük ölçekli tesisler de bulunmaktadır. Fransa'da 2021 yılında çökertilen MDMA laboratuvarının bulunduğu tesiste 3-metilmetkatinon (3-MMC) da işleniyordu. 2021 yılında ele geçirilen sentetik katinon prekürsörleri 555 kilogram olup, bunun yarısından fazlası (311 kilogram) Polonya'da ele geçirilmiştir.
-
2019 yılında Hollanda polisi, muhtemelen ülkeye sokulduktan sonra yasa dışı 3-MMC uyuşturucu maddesine dönüştürülmek üzere tasarlanmış, Hindistan menşeli 350 kilogram kontrolsüz 3-MMC kimyasal analoğu N-asetil-3-MMC ele geçirmiştir.
-
Diğer uyuşturucular: Hollanda bir ketamin laboratuvarının çökertildiğini bildirmiştir.
-
Boşaltma tesisleri: 2021 yılında Belçika (24) ve Hollanda (204) tarafından uyuşturucu üretim atıkları ve ekipmanları için toplam 228 (2020 yılında 195) döküm sahası rapor edilmiştir.
| Madde | Ele geçirilen miktar |
|---|---|
| Glisidik PMK türevleri (kilogram) | 1577 |
| Piperonal (kilogram) | < 1 |
| PMK (litre) | 895 |
| Safrol (litre) | 2 |
| Madde | Ele geçirilen miktar |
|---|---|
| APAA (kilogram) | 50 |
| APAAN (kilogram) | |
| (kilogram) | 11 |
| Benzil siyanür (kilogram) | 2006 |
| Glisidik BMK türevleri (kilogram) | 737 |
| MAMDPA (kilogram) | 4464 |
| MAPA (kilogram) | 9650 |
| BMK (litre) | 5098 |
| EAPA (litre) | 86 |
| AIBN (kilogram) | 89 |
| Tartarik asit (kilogram) | 4537 |
| Madde | Ele geçirilen miktar |
|---|---|
| Asetik anhidrit (litre) | 5731 |
| Madde | Ele geçirilen miktar |
|---|---|
| NPP | 0 |
| Madde | Ele geçirilen miktar |
|---|---|
| 2-Bromo-4-kloropropiofenon (kilogram) | 20 |
| 2-Bromo-4-metoksipropiofenon (kilogram) | 291 |
| 2-Bromo-4-metilpropiofenon (kilogram) | 139 |
| 4-Metilpropiyofenon (kilogram) | 105 |
| Madde | Ele geçirilen miktar |
|---|---|
| Potasyum permanganat (kilogram) | 1098 |
| Etil asetat (litre) | 26366 |
Kaynak veriler
Bu sayfadaki infografik ve grafikleri oluşturmak için kullanılan veriler aşağıda bulunabilir.
Bu sayfa hakkında
Önerilen alıntı: Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (2023), Avrupa Uyuşturucu Raporu 2023: Eğilimler ve Gelişmeler, https://www.emcdda.europa.eu/publications/european-drug-report/2023_en
Tanımlayıcılar:
HTML: TD-AT-23-001-EN-Q
ISBN: 978-92-9497-865-3
Yayım tarihi: 10.2810/161905