Sentetik uyarıcılar – Avrupa’daki mevcut durum (Avrupa Uyuşturucu Raporu 2024)

cover of the European Drug Report 2024: synthetic stimulants

Amfetamin, metamfetamin ve son zamanlarda görülen sentetik katinonlar Avrupa uyuşturucu piyasasında bulunabilen sentetik merkezî sinir sistemi uyarıcılarıdır. Kullanım yaygınlığı, tedavi talepleri, uyuşturucu yakalamaları, fiyat ve saflık, zararlar ve daha fazlası dâhil olmak üzere sentetik uyarıcılar için Avrupa’daki uyuşturucu durumunun en son analizini bu sayfada bulabilirsiniz.

Bu sayfa Avrupa Uyuşturucu Raporu 2024’ün bir parçası olup Avrupa’daki uyuşturucu durumuna ilişkin EMCDDA’nın yıllık genel bakışıdır.

Son Güncelleme: 11 Haziran 2024

Uyarıcıların bulunabilirliği ve kullanımında çeşitlilik

Amfetamin, metamfetamin ve sentetik katinonlar Avrupa’nın yasa dışı uyuşturucu piyasasında bulunabilen sentetik merkezî sinir sistemi uyarıcılarıdır. Tarihsel olarak, amfetamin kullanımı bunlar arasında her zaman en yaygın olanı olmuştur. Metamfetamin ve sentetik katinonlar ise çoğu ülkede daha sınırlı şekilde bulunabilmekte ve kullanılabilmektedir. Bununla birlikte, sentetik uyarıcıların bulunabilirlik ve kullanım modellerinde çeşitliliğin arttığına dair sinyaller mevcuttur. Bunun nedenlerinden bazıları; sentetik uyuşturucu üretim eğilimlerinin son derece dinamik olabilmesi, tüketicilerin farklı uyarıcıları işlevsel olarak eş değer görebilmesi ve piyasadaki bulunabilirliklerine bağlı olarak yeni ürünleri denemeye yatkın olabilmeleridir. Dolayısıyla bu maddelerin daha yaygın bulunabilirliği ve kullanımı ile ilişkili olabilecek sosyal sorunlar ve sağlık açısından artan tehditler hakkında endişeler bulunmaktadır. Ayrıca mevcut bilgi araçları genellikle değişen sentetik uyarıcı kullanım modelleriyle ilişkili sorunları veya kullanım eğilimlerini izlemek için yeterince iyi gelişmemiştir, yani bu alandaki önemli değişiklikleri tespit etmede yavaş kalabiliriz. Bu nedenle genel olarak sentetik uyuşturucu kullanımındaki gelişmelerin izlenmesi ve bunlara daha hızlı yanıt verme becerimizin geliştirilmesi önceliğini korumaktadır.

Uyarıcıların sağlık için risklerini anlamak

Metamfetamin ve sentetik katinonlar kimyasal olarak amfetamine benzerler, ancak halk sağlığı açısından oluşturdukları risk bakımından illa bunlarla eş değer değildir. Örneğin, sentetik katinonların daha yaygın kullanımı nispeten yeni bir gelişmedir ve şu anda bu olgunun potansiyel sağlık risklerini veya uygun müdahaleleri neyin oluşturabileceğini anlamak için sağlam bir kanıt tabanına sahip değiliz. Metamfetamin, dumanla içe çekilerek içilebilen yüksek saflıkta mevcuttur ve söz konusu uyuşturucunun bu uygulama şekliyle kullanımına ilişkin özel sağlık endişeleri bulunmaktadır. Tüm bu maddeler benzer görünümlü tozlar veya haplar halinde de bulunabilir, yani tüketiciler hangi uyarıcı veya madde karışımını tükettiklerinin farkında olmayabilir. 2022-2023 yılları arasında çeşitli AB Üye Devletlerindeki uyuşturucu testi hizmetlerinden alınan ve ayrıca AB Erken Uyarı Sistemi’ne gelen raporlar, MDMA ürünlerinde hileli satış ve katkı maddesi kullanma vakalarını yansıtan sentetik katinonların da bulunabileceğini göstermektedir. Bu, adli ve toksikolojik analizin, hem tüketim eğilimlerini hem de bunlarla bağlantılı olumsuz sağlık sonuçlarının ölçeği ve niteliğini anlamada çok önemli olduğu anlamına gelmektedir.

Daha genel bir endişe, bu raporda ele alınan tüm uyarıcıların sağlık risklerini temsil edebilecek davranışlarla da bir dereceye kadar ilişkili olmasıdır. Bu riskler aşırı doz alımlarını, akut ve kronik ruh sağlığı sorunlarını ve bulaşıcı hastalıkları içermektedir. Yüksek riskli uyuşturucu kullanımı ve “chemsex” (uyuşturucu altında cinsel ilişki) olarak bilinen riskli cinsel davranışların kombinasyonu gibi sorunlu ve yoğun uyarıcı kullanım modelleri de bazı popülasyonlarda belgelenmiştir. Ayrıca daha yüksek HIV aktarımı riskiyle ilişkilendirilen enjeksiyon yoluyla uyarıcı kullanımıyla ilgili özel endişeler de bulunmaktadır. Bu durum daha sık kullanım, enjeksiyon malzemelerinin paylaşılması ve uyarıcı enjekte eden kişiler arasındaki riskli cinsel davranışlarla açıklanabilmektedir.

Son on yılda 6 ülkedeki 7 büyük Avrupa şehri, özellikle açık uyuşturucu pazarında uyuşturucu enjekte eden marjinal insanlar arasında, uyarıcı enjeksiyonuyla ilişkili yerel HIV salgınları olduğunu bildirmiştir (bkz. Uyuşturucuyla ilişkili bulaşıcı hastalıklar - Avrupa’daki güncel durum). ESCAPE ağı tarafından 2022-2023 yılları arasında yapılan şırınga kalıntısı analizleri, pek çok enjeksiyon ortamında amfetamin ve sentetik katinonlar gibi uyarıcıların varlığını doğrulamaktadır. 2022’de Avrupa’daki yüksek öncelikli hastanelerin oluşturduğu Euro-DEN Plus ağından gelen raporlar, acil servislere yapılan akut uyuşturucu zehirlenmesi başvurularında sentetik uyarıcıların varlığının devam ettiğini vurgulamaktadır.

Metamfetamin üretimi ve kaçakçılığı Avrupa’da artan kullanım potansiyelini vurguluyor

Metamfetamin daha az kullanılan bir sentetik uyarıcı olmasına ve mevcut verilerde daha az görünmesine rağmen Avrupa’da üretiminin arttığına dair sinyaller ortaya çıkmaya devam etmektedir. Tarihsel olarak, bu uyuşturucunun kullanımı en yaygın olarak Çekya ve Slovakya’da ve daha yakın zamanda bazı komşu ülkelerde görülmüştür. Bununla birlikte, daha fazla ülkede bulunmasına rağmen genel kullanım yaygınlığı çoğu ülkede düşük görünmektedir. Genel nüfusu temsil etmemekle birlikte, atık su analizinden elde edilen veriler, 2022 ve 2023 yılları için veriler bulunan 67 Avrupa şehrinin 15’inde tespit edilen metamfetamin kalıntılarında artış olduğunu göstermektedir.

Bu uyarıcıların üretimi ve kaçakçılığına ilişkin mevcut veriler, yasa dışı uyarıcı ticaretinin değişen dinamiklerini ortaya koymaktadır. Avrupa Birliği’nde 2022 yılında 108 adet amfetamin üretim laboratuvarının ortadan kaldırıldığı rapor edilmiştir (2021’de 119). Avrupa Birliği’nde yakalanan uyuşturucu miktarı, 2020 yılında zirveye ulaştıktan (22,3 ton) sonra düşüşe geçerek 2021-2022 yılları arasında yaklaşık 7 tonda sabit kalmıştır. Yakalanan uyuşturucu miktarlarındaki bu düşüşün, muhtemelen üreticilerin AB dışı piyasalara kaçakçılığı yapıldığında oldukça karlı olabilen metamfetamin gibi diğer uyarıcılara geçmesinden kaynaklanan üretim azalmasının bir göstergesi olabileceği öne sürülmüştür. Son veriler, Avrupa Birliği’nde yakalanan metamfetamin miktarının, 2019’da Meksika’dan yapılan büyük ithalatlar nedeniyle zirveye ulaştıktan (2,3 ton) sonra düşüşe geçerek 2021-2022 yılları arasında yaklaşık 1,4 ton ile nispeten sabit kaldığını göstermektedir. Ortadan kaldırıldığı bildirilen metamfetamin üretim alanlarının sayısı 2022’de hafif bir düşüş göstermiştir; bu da muhtemelen büyük kapasiteli sahalar bulunsa da çoğunun küçük ölçekli olduğunu ve tespit edilen saha sayısının yıllık olarak dalgalandığını yansıtmaktadır. Yakalanan BMK glisidik türevlerinin (büyük ölçekli metamfetamin üretiminde kullanılan prekürsör) miktarı 2022 yılında artarken, BMK yapımında kullanılan yeni alternatif kimyasallar da yakalanmıştır (bkz. aşağıdaki Sentetik uyarıcılar pazar verileri). Avrupa’da yakalanan metamfetamin prekürsörleri ve ilgili kimyasalların artan miktarları, bölgede sentetik uyuşturucu üreten grupların küresel ölçekteki önemli kapasitesini yansıtmaktadır, çünkü bu uyuşturucu hâlâ ağırlıklı olarak AB dışı piyasalara ihraç edilmektedir. Veri mevcudiyeti sorunları, mevcut bilgilerin yorumlanmasında dikkatli olunması gerektiğini göstermektedir. Üretim eğilimlerini izlemek ve bunların hem halk sağlığı hem de güvenliği üzerindeki etkilerini analiz etmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Türkiye 2022 yılında rekor miktarda metamfetamin yakalandığını bildirmiştir (yaklaşık 16 ton). Bunun nedenlerinden biri, Afganistan’dan Avrupa’ya eroin kaçakçılığı güzergâhlarında metamfetamin kaçakçılığında görülen potansiyel artıştır. Metamfetamin kaçakçılığı akışlarını ve Afganistan’da meydana gelen değişiklikleri daha iyi anlamada zorluklar devam etmektedir. Bu uyuşturucu, Taliban tarafından ülkedeki uyuşturucu üretimini azaltmak için alınan son önlemlerin de hedefi olmuştur.

Sentetik katinonlar giderek büyüyen bir sorun teşkil ediyor

Raporlar, Hindistan’dan Avrupa’ya büyük sevkiyatlar hâlinde sentetik katinon kaçakçılığının giderek arttığını göstermektedir. Bu maddeler Avrupa’da ve özellikle Polonya’da da üretilmektedir. Burada 2022 yılında 23 laboratuvar ortadan kaldırılmış ve 355 kilogram prekürsör yakalanmıştır. Ele geçirilen prekürsör kimyasalların hacimleri ve kaçak alternatif kimyasalların yakalanması göz önüne alındığında, hem Avrupa hem de diğer piyasalar için büyük ölçekli üretimin gerçekleştiği muhtemel görünmektedir.

Özetle, yasa dışı uyarıcıların kullanımı çeşitli sağlık sorunlarına yol açabildiğinden bu maddeler Avrupa’daki izleme çalışmaları, politika yapıcılar ve hizmet sağlayıcılar için zorluk teşkil etmeyi sürdürmektedir. Uyarıcı kullanımıyla ilişkili olarak daha sık görülen enjeksiyon vakaları ve metamfetamin enjekte edilmesi ve içilmesinden kaynaklanan olası çok daha ciddi sağlık komplikasyonları, özellikle savunmasız gruplar arasında tüketimdeki herhangi bir artışın, zarar azaltımı ve acil sağlık hizmetleri açısından büyüyen bir zorluk teşkil edebileceği anlamına gelmektedir.

Temel veriler ve eğilimler

Sentetik uyarıcı kullanım modelleri ve yaygınlığı

  • 2017-2023 yılları arasında 24 AB ülkesinde amfetamini ve metamfetamini aynı gruba alarak yapılan anketler, 1,5 milyon genç yetişkinin (15-34) son bir yıl içinde amfetamin kullandığını göstermektedir (bu yaş grubunun %1,5’i). 2020 yılından bu yana anket yapan ve güven aralıkları sağlayan 12 Avrupa ülkesinden 2’si, önceki karşılaştırılabilir anketlerinden daha yüksek tahminler ve 10’i sabit bir eğilim bildirmiştir (en son anket verileri için bkz. Şekil 4.1).
  • Yüksek riskli metamfetamin kullanımına ilişkin tahminler; Kıbrıs’ta 1.000 kişi başına 0,37 (225 yüksek riskli kullanıcıya karşılık gelir), Çekya’da 1.000 kişi başına 5,22 (34.700 yüksek riskli kullanıcı), Slovakya’da ise 1.000 kişi başına 2,9 (10.624 yüksek riskli kullanıcı) şeklinde ülkeler arasında farklılık göstermektedir.
  • Uyuşturucu kullanan kişilere yönelik olarak temsil edici olmayan bir anket olan 2021 Avrupa Uyuşturucu Web Anketi’nde, katılımcıların %4’ü son 12 ay içinde sentetik katinon kullandığını bildirmiştir.
Şekil 4.1. Avrupa’da amfetamin kullanımının yaygınlığı

Burada sunulan yaygınlık verileri, ulusal temas noktaları tarafından EMCDDA’ya sunulan genel nüfus anketlerine dayanmaktadır. En son veriler ve ayrıntılı metodolojik bilgiler için bkz. İstatistik Bülteni 2024: Uyuşturucu kullanımının yaygınlığı.

Bir ülke için en güncel verileri gösteren grafikler 2013-2023 yılları arasında yürütülen çalışmalara dayanmaktadır.

Genel nüfus için yaygınlık tahminleri: yaş aralıkları Almanya, Yunanistan, Fransa, İtalya ve Macaristan için 18-64 ve 18-34; Danimarka, Estonya ve Norveç için 16-64 ve 16-34; Malta için 18-65; İsveç için 17-34.

  • 2022 ve 2023 yılları için belediye atık sularında amfetamin kalıntıları ile ilgili veri bulunan 65 şehirden 26’sı artış, 13’ü sabit bir durum ve 26’sı azalma bildirmiştir (Şekil 4.2).
Şekil 4.2. Seçilen Avrupa şehirlerinde atık sudaki amfetamin kalıntıları: 2022 ile 2023 arasındaki değişiklikler

Kırmızı = artış | Yeşil = azalma | Sarı = önceki değere göre sabit | Mavi = önceki veri yok

1.000 kişi başına miligram cinsinden ortalama günlük amfetamin miktarı. Örnekleme, Mart-Mayıs 2023’te bir haftalık süre içinde gerçekleştirilmiştir.
İstatistiksel hatalar dikkate alındığında, önceki değerden %10’dan daha az farklılık gösteren değerler bu şekil üzerinde sabit kabul edilmektedir.
Kaynak: Avrupa Kanalizasyon Analiz Çekirdek Grubu (SCORE).
Veri seti ve analizin tamamı için bkz. Atık su analizi ve uyuşturucular – Avrupa’da çok şehirli bir çalışma.

  • 2022 ve 2023 yılları için belediye atık sularında metamfetamin kalıntılarına ilişkin veri bulunan 67 şehirden 15’inde artış, 13’ünde sabit bir durum ve 39’unda azalma olduğu bildirilmiştir (Şekil 4.3).
Şekil 4.3. Seçilen Avrupa şehirlerinde atık sudaki metamfetamin kalıntıları: 2022 ile 2023 arasındaki değişiklikler

Kırmızı = artış | Yeşil = azalma | Sarı = önceki değere göre sabit | Mavi = önceki veri yok

1.000 kişi başına miligram cinsinden ortalama günlük metamfetamin miktarı. Örnekleme, Mart-Nisan 2023’te bir haftalık süre içinde gerçekleştirilmiştir.
İstatistiksel hatalar dikkate alındığında, önceki değerden %10’dan daha az farklılık gösteren değerler bu şekil üzerinde sabit kabul edilmektedir.
Kaynak: Avrupa Kanalizasyon Analiz Çekirdek Grubu (SCORE).
Veri seti ve analizin tamamı için bkz. Atık su analizi ve uyuşturucular – Avrupa’da çok şehirli bir çalışma.

Sentetik uyarıcı kullanımı nedeniyle tedaviye katılım

  • 2022’de Avrupa’da uzmanlaşmış uyuşturucu tedavisine giren yaklaşık 10.000 danışanın birincil uyuşturucularının amfetamin olduğunu bildirdiği ve bunların yaklaşık yarısının (4.800) ilk kez gelen danışanlar olduğu tahmin edilmektedir (Şekil 4.4).
  • 2022 yılında veya mevcut en son yılda, amfetamin veya metamfetamin kullanıcıları Bulgaristan, Çekya, Estonya, Letonya, Polonya, Slovakya, Finlandiya ve Türkiye’de ilk kez tedaviye girenlerin en az %15’ini oluşturmuştur.
Şekil 4.4. Avrupa’da tedaviye giren amfetamin kullanıcıları

Veriler, birincil uyuşturucu olarak amfetamin kullanan tüm yeni hastalar içindir – 2022 veya mevcut en son yıl. Tedaviye ilk defa giren kişilere ilişkin veriler 2022 veya mevcut en son yıl içindir: Çekya; 2020, İspanya, Fransa, Finlandiya, Romanya 2021; Hollanda 2015. İsveç ve Norveç’in verileri, birincil uyuşturucu olarak amfetamin dışındaki uyarıcıları belirten kullanıcılarla ilgilidir.

  • Başlıca sorun kaynağı uyuşturucu olarak metamfetamini bildiren yeni hastalar, 2022’de tedaviye giren yaklaşık 12.000 metamfetamin kullanıcısının birlikte %92’sini oluşturan Çekya, Almanya, Slovakya ve Türkiye’de yoğunlaşmıştır. Bu kullanıcıların 6.400’ü ilk kez tedaviye giren kullanıcılardır (Şekil 4.5). Buna ek olarak, Atina ve Barselona’daki uyuşturucu tüketim tesisleri, 2022’nin ikinci yarısında metamfetamin içtiğini bildiren kullanıcı sayısında bir artış gözlemlemiştir.
Şekil 4.5. Avrupa’da tedaviye giren metamfetamin kullanıcıları

Kullanıcı özelliklerine dair veriler, birincil uyuşturucu olarak metamfetamin kullanan tüm yeni hastalar içindir – 2022 veya mevcut en son yıl. Tedaviye ilk defa giren kişilere ilişkin veriler 2022 veya mevcut en son yıl içindir: Çekya 2020; İspanya, Fransa, Finlandiya, Romanya 2021; Hollanda 2015.

  • Sentetik katinonlar için yeni hastaları bildiren ülkelerden elde edilen mevcut veriler, 2016’da 457 olan danışan sayısının 2022’de 1.207’ye yükseldiğini göstermektedir; bunların %90’ını Fransa (416 danışan, 2021 verileri), Polonya (306 danışan), İspanya (225 danışan, 2021 verileri) ve Belçika (145 danışan) oluşturmaktadır (Şekil 4.6). Birincil uyuşturucu olarak kokain dışında uyarıcılar kullanan tüm yeni hastalar arasında sentetik katinonların payı 2016’da %4 iken 2022’de %8’e yükselmiştir.
Şekil 4.6. Avrupa’da tedaviye giren sentetik katinon kullanıcıları

Tedaviye girenlere ilişkin veriler 2022 veya mevcut en son yıl içindir. Yeni hastalardaki eğilimler 22 ülkeye dayanmaktadır. Sadece 6 yılın en az 5’i için veri bulunan ülkeler eğilimler grafiğine dâhil edilmiştir. Eksik veriler, İspanya ve Fransa (2022) ve Almanya (2019) için bir önceki yılın değerleriyle girilmiştir. COVID-19 kaynaklı hizmet aksamaları nedeniyle 2020, 2021 ve 2022 verileri dikkatli şekilde yorumlanmalıdır.

Sentetik uyarıcıların enjekte edilerek kullanımı

  • Enjeksiyon; Finlandiya (%78), Estonya (%71), İsveç (%65) ve Letonya (%42) dâhil olmak üzere birçok ülkede birincil uyuşturucu olarak amfetamin kullanan ve tedaviye giren kişiler tarafından yaygın bir kullanım yolu olarak bildirilmektedir.
  • 2022 yılında veya mevcut en son yıl içinde Avrupa’da uyuşturucu tedavisine giren amfetamin kullanıcılarının yaklaşık %6’sı enjeksiyonun ana kullanım yolu olduğunu bildirirken %68’i uyuşturucuyu burundan çektiklerini, %9’u dumanla içe çektiklerini ve %17’si ise oral yoldan tükettiklerini bildirmiştir. Belçika, Almanya, Polonya ve İspanya’yı içeren dört ülke yeni hastaların %65’ini oluşturmaktadır.
  • 2021 ve 2022 yılları arasında 11 AB Üye Devletindeki 12 şehirden oluşan ESCAPE ağı tarafından gerçekleştirilen 1.849 kullanılmış şırınganın analizi, genel olarak şırıngaların üçte birinin iki veya daha fazla uyuşturucu kategorisinin kalıntılarını içerdiğini ortaya koymuştur. En sık görülen kombinasyon, uyarıcı ve opioid karışımıdır. Paris (%89), Budapeşte (%34), Helsinki (%23) ve Tallinn’de (%19) toplanan kullanılmış şırıngalarda sentetik katinonlar bulunmuştur. 3-MMC ve 3-CMC sentetik katinonları Paris, Dublin (sadece 3-MMC) ve Prag’da (sadece 3-CMC) tespit edilmiştir.

Sentetik uyarıcıların kullanımıyla ilgili zararlar

  • 2022 yılında amfetamin, 15 AB ülkesi ve Norveç’te bulunan 20 Euro-DEN Plus hastanesi tarafından bildirilen en yaygın beşinci madde olmuştur. Akut uyuşturucu toksisitesi kayıtlarının %9’unda (566) bu maddeye rastlanmaktadır.
  • Metamfetamin, 2022 yılında 18 Euro-DEN Plus hastanesi tarafından bildirilen ve akut uyuşturucu toksisitesi kayıtlarının %2,1’inde (135) (2021’de %2,6) bulunan on ikinci en yaygın maddedir.
  • 2022’de 6 Euro-DEN Plus hastanesine yapılan 38 akut uyuşturucu toksisitesi başvurusunda sentetik katinon 3-MMC görülmüştür (2021’de 5 hastanede 68 başvuru).
  • 2022 için ölüm sonrası veriler bulunan 20 ülkeden 18’inde amfetaminlerin dâhil olduğu 1.030 uyuşturucu kaynaklı ölüm bildirilmiştir (2021’de 23 ülkede 1.073). Ölüm sonrası bulgularda amfetamin ve metamfetamin birlikte gruplandırılmaktadır.
  • Her iki yıl boyunca sentetik katinonları içeren uyuşturucu kaynaklı ölümleri bildiren 6 AB ülkesinde 2021’de 18 olan vaka sayısı 2022’de 27’ye yükselmiştir.

Sentetik uyarıcılar pazar verileri

  • 2022 yılında AB Üye Devletleri 7,1 ton (2021’de 7 ton) miktarında 31.000 kokain yakalaması bildirmiştir (Şekil 4.7). Türkiye’de “captagon” olarak tanımlanan 24 milyon tablet (2021’de 13,8 milyon) dâhil olmak üzere 6 ton (2021’de 3,5 ton) madde yakalanmıştır. Amfetaminin perakende satış düzeyindeki ortalama saflığı son on yılda belirgin şekilde artmış (+%97), ortalama fiyat ise düşmüştür (-%27).

Şekil 4.7. Avrupa’da amfetamin pazarı

AB+2, AB Üye Devletleri ile birlikte Norveç ve Türkiye anlamına gelmektedir.

Fiyat ve saflık: ortalama ulusal değerler – minimum, maksimum ve çeyrek dönemler arası aralık. Ülkeler göstergeye göre değişmektedir.

  • 2022 yılında AB Üye Devletleri 1,4 ton (2021’de 1,2 ton) miktarında 9.900 metamfetamin yakalaması bildirmiştir (Şekil 4.8). Türkiye, 2022 yılında 15,8 ton ve 383 litre (2021’de 5,5 ton) olmak üzere 77.700 metamfetamin yakalaması bildirmiştir. Türkiye tarafından yakalanan miktarlardaki büyük artış, Afganistan’dan Türkiye üzerinden Avrupa’ya eroin kaçakçılığı güzergâhlarında artan metamfetamin kaçakçılığına işaret ediyor olabilir. Son on yılda metamfetaminin ortalama saflığı biraz artarken fiyatı son yıllarda düşse de nispeten sabit kalmıştır.

Şekil 4.8. Avrupa’da metamfetamin pazarı

AB+2, AB Üye Devletleri ile birlikte Norveç ve Türkiye anlamına gelmektedir.

Fiyat ve saflık: ortalama ulusal değerler – minimum, maksimum ve çeyrek dönemler arası aralık. Ülkeler göstergeye göre değişmektedir.

  • 2022 yılında AB Üye Devletleri tarafından yakalandığı bildirilen yeni psikoaktif maddelerin tüm biçimlerdeki toplam miktarının yaklaşık %87’si veya 26,5 tonluk kısmı (2021’de 4,5 ton) sentetik katinonlardır. Ana maddeler şunlardır: 3-CMC (%63), 3-MMC (%9), 2-MMC (%5) ve N-etilnorpentedron (%3-CMC). Bazı yakalamalarda ele geçirilen, çoğunlukla yasa dışı olarak Hindistan’dan sokulan katinon miktarının çok yüksek olması, bu uyuşturucu maddelerin Avrupa’nın uyarıcı piyasasında daha büyük bir rol oynama potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir.
  • 2022’de 7 AB Üye Devleti 108 amfetamin laboratuvarının (2021’de 119) ortadan kaldırıldığını bildirmiştir ve bunların dağılımı şu şekildedir: Hollanda (39), Belçika (35), Polonya (22), İspanya (5), İsveç (5), Hırvatistan (1) ve Romanya (1).
  • 2022’de 9 AB Üye Devleti 242 metamfetamin laboratuvarının ortadan kaldırıldığını bildirmiştir (2021’de 224) ve bunların dağılımı şu şekildedir: Çekya (202), Hollanda (14), Bulgaristan (12), Belçika (6), Polonya (4), Yunanistan (1), İspanya (1), Slovenya (1) ve İsveç (1). 
  • “Efedrin yöntemi” ile 352 kilogram (hem toz hem de tablet) metamfetamin sentezlemek için gereken prekürsörlerin (efedrin ve psödoefedrin) yakalandığı 2022 yılında 15 AB Üye Devleti tarafından rapor edilmiştir (2021 yılında 15 AB Üye Devleti tarafından 723 kilogram). Metamfetamin, başlangıç malzemesi olarak BMK kullanılarak da üretilebilmektedir (BMK aynı zamanda amfetamin üretmek için de kullanılabilmektedir). 2022 yılında Avrupa’da 1.329 litre BMK (2021’de 5.100 litreye yakın) ve BMK üretiminde kullanılabilecek 26,6 ton madde yakalanmıştır. Bu yakalamalar arasında 25,6 ton glisidik BMK türevi (2021’de 736 kilogram), 379 kilogram MAPA (2021’de 9,7 tona yakın) ve 500 kilogramın üzerinde APAA ve APAAN (2021’de 50 kilogram APAA) bulunmaktadır. BMK yapımında da kullanılabilen iki yeni alternatif kimyasal olan DEPAPD ve DEPAPD enolat, Avrupa’da (ve dünya çapında) ilk kez 2022 yılında rapor edilmiş ve nispeten küçük miktarlarda yakalanmıştır. Ayrıca BMK yöntemleriyle üretilen karışımlardan metamfetaminin en güçlü ve aranan formunun (“kristal meth” için kullanıland-metamfetamin) yakalanmasını sağlayan bir kimyasal olan tartarik asit yakalamaları Belçika, Almanya ve Hollanda tarafından rapor edilmiş ve 2022’de 2,6 tona ulaşmıştır (2021’de 4,5 ton). Bu, Avrupa’da büyük ölçekli d-metamfetamin üretiminin devam ettiğini göstermektedir.
  • 2022’de Avrupa Birliği’nde bazıları büyük ölçekli olan 29 sentetik katinon üretim alanı (2021’de 16) ortadan kaldırılmıştır ve bunların dağılımı şu şekildedir: Polonya’da 23 (2021’de 12) ve Hollanda’da 6 (2021’de 2).
  • 2022 yılında 558 kilogram (2021’de 555 kilogram) sentetik katinon prekürsörü yakalanmış olup bu miktarın büyük bir kısmı Polonya’da (355 kilogram, 2021’de 311 kilogram) yakalanmıştır. Çin’den gelen ve Polonya’ya giden 1 ton 4-CMC prekürsörü 4-kloropropiofenon sevkiyatı Fransa’da durdurulmuştur.
  • Ulusal uyuşturucu piyasalarını temsil etmemekle birlikte, 2023 yılının ilk yarısında Avrupa uyuşturucu testi hizmetleri tarafından taranan amfetamin numunelerinin %66’sından fazlası psikoaktif katkı maddesi içermektedir. Uyuşturucu testi hizmetleri tarafından analiz edilen amfetamin numunelerinde en yaygın olarak bulunan psikoaktif katkı maddesi kafein olmuştur. Diğer uyarıcılar ve halüsinojenler de yaygın katkı maddeleri olarak bulunmuştur.
  • 2022 ve 2023’te AB Erken Uyarı Sistemi’ne gelen raporlar, sentetik katinonların giderek daha sıklıkla MDMA olarak hileli satışına veya MDMA’da katkı maddesi olarak kullanıldığına dair olasılıkları öne sürmüştür. Bu sorunun boyutu bilinmemekle birlikte 11 AB Üye Devletindeki uyuşturucu testi hizmetleri, seyrek de olsa MDMA ürünlerinde sentetik katinonlar tespit etmiştir. Etkilenen ürünler arasında tipik olarak 4-CMC (clephedrone), 3-MMC, 3-CMC, 4-MMC (mefedron) ve dipentilon içeren ekstazi tabletleri, kristalleri ve tozları bulunmaktadır.

Sentetik uyarıcılar hakkında ayrıntılı bilgi EMCDDA-Europol AB Uyuşturucu Pazarı: Derinlemesine analiz ortak raporunda ve EMCDDA’nın Uyarıcılar: sağlık ve sosyal müdahaleler raporunda bulunabilir.

Kaynak veriler

Avrupa Uyuşturucu Raporu 2024 için tüm kaynak verileri (meta veriler ve metodolojik notlar dâhil olmak üzere) veri kataloğumuzda mevcuttur.

Bu sayfadaki infografikler, grafikler ve benzer öğelerin hazırlanmasında kullanılan bu verilerin bir alt kümesi aşağıda bulunabilir.

Genel nüfus anketleri ve atık su analizlerini içeren uyuşturucu kullanımının yaygınlığı veri tabloları (tüm maddeler)

Sentetik uyarıcılara özel tablolar dâhil olmak üzere diğer veri tabloları


Top