Vandaag handelen, anticiperen op morgen

Illegaal drugsgebruik en drugshandel zijn wereldwijde problemen die de gezondheid en veiligheid van EU-burgers bedreigen. De huidige drugssituatie is complex, met krachtige stoffen die op nooit eerder geziene schaal worden geproduceerd, verhandeld en verkocht. Het Drugsagentschap van de Europese Unie (EUDA) speelt een cruciale rol bij de aanpak van deze problematiek. Wij zorgen ervoor dat de EU klaar en in staat is om de uitdagingen die de drugssituatie met zich meebrengt, het hoofd te bieden, zowel vandaag als in de toekomst. Met ons werk helpen we de straten van Europa veiliger te maken en levens te redden. 

Vanuit onze basis in Portugal helpen we de EU-instellingen en de lidstaten om te anticiperen en effectief te reageren op drugsgerelateerde bedreigingen. We publiceren gezondheids- en veiligheidswaarschuwingen en risicocommunicatie, delen kennis en doen aanbevelingen voor wetenschappelijk onderbouwde beleidsmaatregelen en acties om problemen efficiënt aan te pakken. Ons motto is “Vandaag handelen, anticiperen op morgen”.

Feiten

• Formeel opgericht in 2024 ter vervanging van het EMCDDA (zie Nieuw Drugsagentschap van de Europese Unie begint werkzaamheden met ruimer mandaat, persbericht EUDA nr. 1/2024)
• Huidig personeelsbestand: 119 (het doel is 154 medewerkers in 2027)
• Maakt deel uit van het netwerk van gedecentraliseerde gespecialiseerde agentschappen van de EU
• Uitvoerend directeur: Alexis Goosdeel (België), sinds 2016
• Voorzitter van de raad van bestuur: Franz Pietsch (Oostenrijk), sinds 2022
• Voorzitter van het wetenschappelijk comité: Naam Achternaam (vanaf 2025)  

Opdracht

Onze algemene opdracht is de paraatheid van de EU op het gebied van drugs te vergroten door middel van vier belangrijke, onderling verbonden categorieën van diensten: anticiperen, waarschuwen, reageren en leren.

Anticiperen

We anticiperen op toekomstige drugsgerelateerde uitdagingen door opkomende trends en potentiële bedreigingen in kaart te brengen. Onze uitgebreide datasets maken een grondige analyse van langetermijnpatronen mogelijk, terwijl geavanceerde methoden en instrumenten, zoals de analyse van afvalwater, bijna in real time inzicht bieden in de meest recente verschuivingen. Door voort te bouwen op de analyse van vroegere en huidige trends zijn we beter in staat om toekomstige ontwikkelingen te beoordelen. Prognoses staan centraal in ons werk en stellen ons in staat om mogelijke scenario’s te schetsen en de EU-instellingen en lidstaten te voorzien van de informatie die ze nodig hebben om toekomstgerichte beslissingen te nemen.

Waarschuwen

Het gevestigde EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing voor nieuwe psychoactieve stoffen blijft een belangrijk onderdeel van de paraatheid van de EU op het gebied van drugs. Daarnaast vergemakkelijkt ons nieuw Europees waarschuwingssysteem voor drugs de snelle uitwisseling van informatie wanneer ernstige druggerelateerde risico’s voor de volksgezondheid, samenleving, veiligheid en beveiliging opduiken. Het zorgt ervoor dat relevante belanghebbenden vitale, tijdgevoelige en bruikbare informatie ontvangen op basis waarvan zij empirisch onderbouwde acties kunnen ondernemen. Daarnaast versterkt ons Europees systeem voor dreigingsevaluatie op het gebied van gezondheid en veiligheid het vermogen van de EU om opkomende bedreigingen te voorzien en er efficiënt op te reageren. Samen spelen deze systemen een cruciale rol bij de bescherming van de volksgezondheid en de veiligheid in de hele EU.

Reageren

We helpen de EU en haar lidstaten hun respons op de drugsproblematiek te versterken en snel te reageren op drugsgerelateerde bedreigingen en waarschuwingen. Zo bieden we wetenschappelijk bewijs voor besluitvorming, bijvoorbeeld over nieuwe psychoactieve stoffen. Dankzij onze instrumenten en ondersteuning kunnen landen vroegtijdig ingrijpen en de beschikbaarheid en kwaliteit van hun respons toetsen aan de meest recente wetenschappelijke normen. We helpen lidstaten bij het uitrollen van extra waarborgen om drugsgerelateerde schade voor EU-burgers te beperken.

Leren

We bevorderen kennisuitwisseling en leren in de hele EU ter ondersteuning van empirisch onderbouwde beleidsmaatregelen en interventies op het gebied van drugs. Een van onze kerntaken is het in kaart brengen en vastleggen van beste praktijken en het bevorderen van wetenschappelijk onderbouwde interventies en kwaliteitsnormen op gebieden als preventie, behandeling en schadebeperking. Met onze inspanningen ondersteunen we landen bij capaciteitsopbouw en bij het ontwikkelen en evalueren van nationale strategieën, beleidsmaatregelen en interventies. Door middel van onderwijs, opleiding en netwerken – zoals het netwerk van forensische en toxicologische laboratoria – vergroten we de vakbekwaamheid. Daarnaast helpen we de Europese Commissie en de lidstaten onderzoeksprioriteiten te bepalen en EU-programma’s voor onderzoek en innovatie vorm te geven.

Waarden

Personeelsleden van het EUDA zetten zich in voor de EU en haar algemene waarden. Meer in het bijzonder dienen vier kernwaarden als leidraad voor onze werkzaamheden:

• Wetenschappelijke uitmuntendheid – empirisch onderbouwde kennis bevorderen om gedegen besluitvorming en onderzoek te ondersteunen.
• Integriteit en onpartijdigheid – professioneel, objectief, onpartijdig, onafhankelijk en transparant werken.
• Klant- en servicegerichtheid – anticiperen op de veranderende behoeften van klanten en tijdig en op maat gemaakt materiaal produceren om te helpen anticiperen op nieuwe bedreigingen en een weloverwogen beleid te voeren.
• Efficiëntie en duurzaamheid – prioriteit verlenen aan activiteiten die waarde opleveren, kosteneffectiviteit in acht nemen en duurzame bedrijfsvoering bevorderen.

Persoonlijkheid

Onafhankelijk: we zijn een onafhankelijk en uniek referentiecentrum voor drugs en drugsverslaving in Europa.

Gezaghebbend: we zijn een betrouwbare bron van empirisch onderbouwde informatie en analyse, die we met onze klanten delen.

Multidisciplinair: ons multiculturele en meertalige team bestaat uit artsen, politieke en sociale wetenschappers, statistici, juridisch deskundigen, scheikundigen, criminologen en specialisten op het gebied van communicatie, administratie en informatie- en communicatietechnologie.

Innovatief: met behulp van een flexibele werkwijze ontwikkelen we geavanceerde indicatoren en baanbrekende methoden om opkomende drugsproblemen te monitoren en er snel op te reageren. In samenwerking met onze partners leveren we uitvoerige analyses die als basis dienen voor het drugsbeleid en de praktijk.

Klantgericht: we staan in contact met een breed scala aan klanten op lokaal tot mondiaal niveau. Het gaat daarbij onder meer om Europese en nationale beleidsmakers en mensen uit de praktijk die werkzaam zijn op het gebied van drugs, academici, onderzoekers, maatschappelijke organisaties, mensen die te maken hebben met drugsproblemen en hun familie, en het grote publiek.

Europees: we zetten ons in voor de kernwaarden van de Europese Unie: menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en mensenrechten. We geloven in een drugsbeleid dat gebaseerd is op eerbiediging van de grondrechten.

Internationaal: hoewel we voornamelijk op Europa gericht zijn, spelen we ook een sterke internationale rol. We ondersteunen de EU-instellingen op het gebied van drugsbeleid en werken actief samen met landen en organisaties in andere regio’s van de wereld.

EUDA-netwerk van nationale knooppunten

De nationale focal points in de EU-lidstaten, Turkije en Noorwegen zijn onze primaire gegevensverstrekkers. Samen vormen ze het Europees Netwerk voor informatie over drugs en drugsverslaving (Reitox-netwerk). Dit netwerk zorgt voor een alomvattende en geharmoniseerde aanpak van de rapportering over drugs in Europa. De nationale focal points, die een integraal onderdeel zijn van de beheerstructuur van het agentschap, zijn in hun respectieve landen gemachtigd als ambassadeurs van het EUDA en zorgen zo voor het contact met klanten op nationaal niveau.

Internationale samenwerking

Met ons sterke internationale mandaat volgen we wereldwijde drugstrends die een bedreiging voor Europa kunnen vormen. We werken samen met derde landen, met name kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten van de EU, en begeleiden deze bij de oprichting van nationale waarnemingsposten voor drugs en cocreatie op het gebied van gegevensverzameling, dreigingsevaluatie en systemen voor vroegtijdige waarschuwing. We ondersteunen de EU en haar lidstaten met gegevens en analyses in multilaterale fora voor drugsbeleid en werken samen met internationale organisaties bij de ontwikkeling van een empirisch onderbouwd wereldwijd drugsbeleid. 

Klanten

In de loop der jaren is het agentschap geëvolueerd van een centrum dat hoofdzakelijk informatie verstrekt, tot een meer proactief, servicegericht agentschap. De belangrijkste klanten van het EUDA zijn:

• EU-instellingen;
• nationale besluitvormers/beleidsmakers;
• professionals op het gebied van drugs;
• wetenschappers en onderzoekers;
• maatschappelijke organisaties, met inbegrip van organisaties van drugsgebruikers en van gemeenschappen die worden getroffen door drugsgebruik en -verkoop of druggerelateerde criminaliteit.

Bestuur

De raad van bestuur is het belangrijkste besluitvormingsorgaan van het agentschap. Deze bestaat uit één vertegenwoordiger voor elke EU-lidstaat, Noorwegen en Turkije, twee vertegenwoordigers van de Europese Commissie en twee onafhankelijke deskundigen die door het Europees Parlement worden aangewezen. De raad van bestuur wordt bijgestaan door een uitvoerende raad en een begrotingscomité. De uitvoerend directeur van het EUDA is de wettelijke vertegenwoordiger van het agentschap en legt verantwoording af aan de raad van bestuur.

Het agentschap focust op werkzaamheden waarbij het een zo groot mogelijke toegevoegde waarde kan bieden. Het voldoet aan de EU-regels voor goed bestuur en verschillende gedragscodes, gaande van goed administratief gedrag en transparantie tot gegevensbescherming en het vermijden van belangenconflicten. Regelmatige externe evaluaties zorgen voor een onafhankelijke controle van de prestaties van het agentschap.

Begroting

Het EUDA steunt op financiering die wordt verstrekt uit de algemene begroting van de Europese Unie (begrotingsonderdeel B3-441). Voor 2024 bedraagt de bijdrage van de EU 32 131 775 EUR. Met de bijdragen van Turkije en Noorwegen bedraagt de begroting in totaal 33 653 109 EUR. Er worden aanvullende middelen ontvangen voor projecten voor technische bijstand. 

Innovatie

Innovatie is essentieel als het EUDA gelijke tred wil houden met de revolutionaire veranderingen in de omvang en aard van de drugsproblematiek en in de wereld waarin we leven. Daarom gaat het agentschap op zoek naar creatieve, interdisciplinaire en collaboratieve oplossingen voor hedendaagse uitdagingen. Het heeft zijn monitoringcapaciteit uitgebreid door de routinematige gegevensverzameling aan te vullen met informatie uit een breder scala aan geavanceerde bronnen, wat tijdigere en veelzijdigere analyses oplevert. In een tijdperk waarin de digitale transformatie van vitaal belang wordt voor organisaties om waarde te creëren voor belanghebbenden, streeft het agentschap ernaar nieuwe technologieën te gebruiken voor bedrijfsoptimalisering en communicatie.