Reagujemy dzisiaj z myślą o jutrze

Nielegalne używanie środków odurzających i obrót nimi to problemy globalne, zagrażające zdrowiu i bezpieczeństwu obywateli i obywatelek UE. Aktualna sytuacja dotycząca narkotyków jest złożona, a produkcja i sprzedaż substancji o silnym działaniu oraz obrót nimi odbywają się na niespotykaną dotąd skalę. Agencja Unii Europejskiej ds. Narkotyków (EUDA) odgrywa decydującą rolę w reagowaniu na to zjawisko. Dbamy o to, by UE była gotowa i zdolna stawić czoła wyzwaniom związanym z sytuacją w zakresie narkotyków – dziś i w przyszłości. Praca Agencji przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa na europejskich ulicach i ratowania życia. 

Z naszej siedziby w Portugalii pomagamy instytucjom UE i państwom członkowskim w przewidywaniu zagrożeń związanych z narkotykami i skutecznym reagowaniu na te zagrożenia. Wydajemy ostrzeżenia dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa oraz komunikaty o ryzyku, dzielimy się wiedzą i zalecamy oparte na dowodach strategie i działania, aby skutecznie rozwiązywać problemy. Naszym mottem jest: „Reagujemy dzisiaj z myślą o jutrze”.

Informacje ogólne

• Formalnie ustanowiona w 2024 r. w miejsce EMCDDA (zob. Nowa Agencja Unii Europejskiej ds. Narkotyków rozpoczyna pracę z szerszym mandatem, komunikat prasowy EUDA nr 1/2024).
• Aktualna liczba pracowników: 119 (planowana liczba to 154 w 2027 r.)
• Należy do sieci specjalistycznych agencji zdecentralizowanych UE
• Dyrektor wykonawczy: Alexis Goosdeel (Belgia), od 2016 r.
• Przewodniczący zarządu: Franz Pietsch (Austria), od 2022 r.
• Przewodniczący Komitetu Naukowego: Imię Nazwisko (od 2025 r.)  

Misja

Naszą ogólnie pojętą misją jest zwiększenie gotowości UE do walki z narkotykami. Aby to osiągnąć, działamy w czterech kluczowych, wzajemnie powiązanych kategoriach: przewidywanie, ostrzeganie, reagowanie i gromadzenie wiedzy.

Przewidywanie

Przewidujemy przyszłe wyzwania związane z narkotykami. W tym celu rozpoznajemy nowe trendy i potencjalne zagrożenia. Nasze kompleksowe zbiory danych pozwalają na dogłębną analizę długofalowych wzorców, a najnowocześniejsze metody i narzędzia, takie jak analiza ścieków, zapewniają wgląd w najnowsze przemiany w czasie niemal rzeczywistym. Opierając się na analizie przeszłych i obecnych trendów, jesteśmy lepiej przygotowani do oceny przyszłych zmian. Prognozowanie jest centralnym elementem naszej pracy: pozwala nam przewidzieć możliwe scenariusze oraz dostarczyć instytucjom UE i państwom członkowskim informacje potrzebne do podejmowania perspektywicznych decyzji.

Ostrzeganie

Dobrze ugruntowany unijny system wczesnego ostrzegania o nowych substancjach psychoaktywnych pozostaje kluczowym elementem gotowości UE do walki z narkotykami. Ponadto nasz nowy europejski system powiadamiania dotyczący narkotyków ułatwia szybką wymianę informacji w przypadku pojawienia się poważnych zagrożeń dla zdrowia, społeczeństwa i bezpieczeństwa związanych z narkotykami. Za pośrednictwem systemu odpowiednie zainteresowane strony otrzymują niezbędne, niecierpiące zwłoki informacje, które umożliwiają podjęcie działań i wspierają reakcje oparte na dowodach. Uzupełnieniem jest nasz europejski system oceny zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa, który zwiększa zdolność UE do przewidywania zagrożeń i skutecznego reagowania na nie, gdy się pojawiają. Wspólnie systemy te odgrywają kluczową rolę w ochronie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego w całej UE.

Reagowanie

Pomagamy UE i jej państwom członkowskim wzmocnić reakcje na zjawisko narkotyków i szybko odpowiadać na zagrożenia i ostrzeżenia związane z narkotykami. W ramach tego elementu naszej działalności przedstawiamy dowody naukowe na potrzeby podejmowania decyzji, na przykład w sprawie nowych substancji psychoaktywnych. Dzięki naszym narzędziom i wsparciu kraje mogą opracowywać wczesne interwencje oraz oceniać dostępność i jakość swoich reakcji zgodnie z najnowszymi standardami naukowymi. Pomagamy państwom członkowskim we wdrażaniu dodatkowych zabezpieczeń, które ograniczają szkody związane z narkotykami, dotykające obywateli UE.

Gromadzenie wiedzy

Ułatwiamy wymianę wiedzy i jej gromadzenie w całej UE, aby wesprzeć interwencje i strategie oparte na dowodach. Kluczowe znaczenie dla powodzenia naszej misji ma określanie i opracowywanie najlepszych praktyk oraz propagowanie interwencji i standardów jakości, które są oparte na dowodach naukowych, w obszarach takich jak profilaktyka, leczenie i redukcja szkód. Dzięki naszym staraniom kraje otrzymują wsparcie w budowaniu potencjału oraz w opracowywaniu i ocenie krajowych strategii, polityk i interwencji. Za pomocą edukacji, szkoleń i sieci ─ takich jak sieć laboratoriów kryminalistycznych i toksykologicznych ─ zwiększamy kompetencje zawodowe. Ponadto pomagamy Komisji Europejskiej i państwom członkowskim w określaniu priorytetów badawczych oraz kształtowaniu unijnych programów na rzecz badań naukowych i innowacji.

Wartości

Pracownicy EUDA są oddani UE i jej nadrzędnym wartościom. Ściślej, w naszej pracy przyświecają nam cztery podstawowe wartości:

• Doskonałość naukowa – rozwijanie wiedzy opartej na dowodach wspierającej podejmowanie właściwych decyzji i prowadzenie badań.
• Rzetelność i bezstronność – wykonywanie pracy w sposób profesjonalny, obiektywny, bezstronny, niezależny i przejrzysty.
• Ukierunkowanie na klienta i usługi – przewidywanie zmieniających się potrzeb klientów oraz tworzenie terminowych, dostosowanych materiałów, które pomagają w przewidywaniu nowych zagrożeń i przyjmowaniu polityki opartej na wiedzy.
• Efektywność i zrównoważony rozwój – priorytetowe traktowanie działań, które przynoszą wartość, są prowadzone w sposób opłacalny i wspierają zrównoważony rozwój przedsiębiorstw.

Cechy

Niezależność: jesteśmy niezależnym i unikatowym środkiem odniesienia w obszarze narkotyków i narkomanii w Europie.

Autorytatywność: jesteśmy zaufanym źródłem opartych na dowodach informacji i analiz, którymi dzielimy się z naszymi klientami.

Interdyscyplinarność: w skład naszego wielokulturowego i wielojęzycznego zespołu wchodzą lekarze, politolodzy i socjolodzy, statystycy, specjaliści w dziedzinie prawa, chemicy, kryminolodzy oraz specjaliści ds. komunikacji, administracji i technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Innowacyjność: Wykorzystując elastyczne podejście, opracowujemy najnowocześniejsze wskaźniki i pionierskie metody monitorowania sytuacji i szybkiego reagowania na nowe problemy związane z narkotykami. Z naszymi partnerami współtworzymy kompleksowe analizy na potrzeby wspierania polityki i praktyk w dziedzinie narkotyków.

Ukierunkowanie na klienta: współpracujemy z szerokim gronem klientów, od szczebla lokalnego po globalny. Należą do nich europejscy i krajowi decydenci i praktycy pracujący w obszarze narkotyków, pracownicy akademiccy, badacze, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, osoby dotknięte problemami narkotykowymi i ich rodziny oraz ogół społeczeństwa.

Europejskość: jesteśmy wierni podstawowym wartościom Unii Europejskiej: poszanowaniu godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i praw człowieka. Wierzymy w politykę antynarkotykową opartą na poszanowaniu praw podstawowych.

Międzynarodowość: choć skupiamy się przede wszystkim na Europie, odgrywamy istotną rolę na arenie międzynarodowej. Wspieramy instytucje UE w polityce antynarkotykowej i czynnie współpracujemy z krajami i organizacjami w innych regionach świata.

Sieć krajowych punktów kontaktowych EUDA

Naszymi głównymi dostawcami danych są krajowe punkty kontaktowe w państwach członkowskich UE, Turcji i Norwegii. Razem tworzą one Europejską Sieć Informacji o Narkotykach i Narkomanii (REITOX). Sieć ta zapewnia kompleksowe i zharmonizowane podejście do sprawozdawczości dotyczącej narkotyków w Europie. Krajowe punkty kontaktowe to integralna część struktury zarządzania Agencji. Pełnią one w swoich państwach funkcję ambasadorów EUDA, zapewniając łączność z klientami na szczeblu krajowym.

Współpraca międzynarodowa

Dzięki naszemu silnemu międzynarodowemu mandatowi monitorujemy globalne trendy narkotykowe, które mogą stanowić zagrożenie dla Europy. Współpracujemy z państwami trzecimi, w szczególności z krajami kandydującymi i potencjalnymi kandydatami do UE; wspieramy je w tworzeniu krajowych obserwatoriów narkotykowych i współdziałamy z nimi w obszarach gromadzenia danych, oceny zagrożeń i systemów wczesnego ostrzegania. Agencja wspiera UE i jej państwa członkowskie za pomocą danych i analiz na wielostronnych forach dotyczących polityki w dziedzinie narkotyków oraz współpracuje z organizacjami międzynarodowymi w opracowywaniu globalnej polityki antynarkotykowej opartej na dowodach. 

Klienci

Z biegiem lat Agencja przeszła ewolucję – od podmiotu w głównej mierze dostarczającego informacje do bardziej proaktywnej agencji zorientowanej na usługi. Głównymi klientami EUDA są:

• instytucje UE
• krajowi decydenci polityczni
• specjaliści pracujący w dziedzinie narkotyków
• naukowcy i badacze
• organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacje osób używających narkotyków oraz społeczności dotknięte używaniem i sprzedażą narkotyków lub przestępstwami związanymi z narkotykami.

Zarządzanie

Głównym organem decyzyjnym Agencji jest Zarząd. W jego skład wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego kraju UE, Norwegii i Turcji, dwóch przedstawicieli Komisji Europejskiej i dwóch niezależnych ekspertów wybranych przez Parlament Europejski. Zarząd wspiera Rada Wykonawcza i Komitet Budżetowy. Dyrektor wykonawczy EUDA jest prawnym przedstawicielem Agencji i odpowiada przed Zarządem.

Agencja koncentruje swoje prace na obszarach, w których może zapewnić maksymalną wartość dodaną. Przestrzega unijnych zasad dobrej administracji i kodeksów postępowania, począwszy od dobrej praktyki administracyjnej i przejrzystości, a skończywszy na ochronie danych i unikaniu konfliktów interesów. Regularne oceny zewnętrzne zapewniają niezależną kontrolę wyników działalności Agencji.

Budżet

EUDA opiera się na finansowaniu z budżetu ogólnego Unii Europejskiej (linia budżetowa B3-441). Wkład z budżetu UE w 2024 r. wynosi 32 131 775 EUR. Wraz z wkładami Turcji i Norwegii budżet Agencji wynosi 33 653 109 EUR. Otrzymano dodatkowe środki na projekty pomocy technicznej. 

Innowacje

Innowacje są nieodzowne, jeśli EUDA ma dotrzymać kroku rewolucyjnym zmianom zakresu i charakteru problemu narkotykowego we współczesnym świecie. W związku z tym Agencja poszukuje kreatywnych, interdyscyplinarnych i opartych na współpracy rozwiązań dla współczesnych wyzwań. Rozszerzyła swoje możliwości monitorowania, ponieważ uzupełniła rutynowe gromadzenie danych o informacje pochodzące z coraz większej liczby najnowocześniejszych źródeł, co pozwala na bardziej aktualne i wszechstronne analizy. W czasach, w których transformacja cyfrowa nabiera kluczowego znaczenia dla organizacji dostarczających wartość interesariuszom, Agencja dąży do wykorzystania nowych technologii do optymalizacji działalności i komunikacji.