Κάνναβη – η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη (Ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά 2025)
Η κάνναβη παραμένει η ευρύτερα διαδεδομένη παράνομη ουσία στην Ευρώπη. Στη σελίδα αυτή μπορείτε να βρείτε την πιο πρόσφατη ανάλυση της κατάστασης στην Ευρώπη όσον αφορά την κάνναβη, όπως, μεταξύ άλλων, της επικράτησης της χρήσης, της ζήτησης θεραπείας, των κατασχέσεων, της τιμής, της δραστικότητας και των βλαβών.
Η σελίδα αυτή αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής έκθεσης για τα ναρκωτικά 2025, της ετήσιας επισκόπησης του EUDA σχετικά με την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ευρώπη.
Τελευταία επικαιροποίηση: 5 Ιουνίου 2025
Η κατανόηση των επιπτώσεων της μεταβαλλόμενης αγοράς κάνναβης στην Ευρώπη αποτελεί προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία
Η κάνναβη είναι η παράνομη ουσία που καταναλώνεται περισσότερο στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τις εθνικές έρευνες, περίπου το 8,4 % των ενήλικων Ευρωπαίων (24 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 15 έως 64 ετών) έχει κάνει χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο. Η αγορά κάνναβης αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μερίδιο της συνολικής λιανικής αγοράς παράνομων ουσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εκτιμώμενη αξία τουλάχιστον 12,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, τόσο το επίπεδο της χρήσης όσο και οι τάσεις της χρήσης που αναφέρονται στα πρόσφατα εθνικά δεδομένα εμφανίζονται ανομοιογενή (βλ. Επικράτηση και πρότυπα χρήσης κάνναβης, στη συνέχεια), ενώ εξακολουθούν να παρατηρούνται σημαντικές εξελίξεις στην αγορά κάνναβης. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει σε εξέλιξη μια συζήτηση σχετικά με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της χρήσης αυτής της ουσίας, με ορισμένες χώρες να τροποποιούν την προσέγγισή τους όσον αφορά το κανονιστικό πλαίσιο. Γενικά, παραμένει επιτακτική η ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα τις πιθανές βλάβες που συνδέονται με τα διάφορα πρότυπα κατανάλωσης κάνναβης και τις επιπτώσεις που συνεπάγονται για την πολιτική και την πρακτική.
Απαιτούνται περισσότερα στοιχεία που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα των εξελισσόμενων θεραπειών για τα προβλήματα που συνδέονται με την κάνναβη
Εκτιμάται ότι περίπου το 1,5 % των ενηλίκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (4,3 εκατομμύρια άτομα) είναι καθημερινοί ή σχεδόν καθημερινοί χρήστες κάνναβης, και είναι η ομάδα πληθυσμού που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσει προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση αυτού του ναρκωτικού. Η χρήση κάνναβης μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει μια σειρά προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων των χρόνιων αναπνευστικών συμπτωμάτων, της εξάρτησης από την κάνναβη και των ψυχωσικών συμπτωμάτων. Επιπλέον, από μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι η τακτική χρήση κάνναβης μπορεί να συνδέεται με χαμηλότερες εκπαιδευτικές επιδόσεις και αυξημένο κίνδυνο εμπλοκής του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης. Τα προβλήματα συνδέονται περισσότερο με την πρώιμη έναρξη χρήσης, τα προϊόντα υψηλής δραστικότητας και τα πρότυπα πιο συστηματικής και μακροχρόνιας χρήσης.
Απαιτείται καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα που χρησιμοποιούν κάνναβη, καθώς και των κατάλληλων οδών παραπομπής και των αποτελεσματικών θεραπευτικών επιλογών. Η κάνναβη αναφέρεται ως υπεύθυνη για πάνω από το ένα τρίτο του συνόλου των εισαγωγών για θεραπεία απεξάρτησης στην Ευρώπη, και το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε πάνω από δύο πέμπτα εάν ληφθούν υπόψη τα άτομα που ξεκινούν θεραπεία απεξάρτησης για πρώτη φορά. Πλέον, τα άτομα που ξεκινούν θεραπεία απεξάρτησης από την κάνναβη είναι συνήθως ελαφρώς μεγαλύτερης ηλικίας από ό,τι στο παρελθόν, και μεσολαβεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που αρχίζουν τη χρήση της ουσίας έως ότου αποκτήσουν πρόσβαση σε θεραπεία. Τα ευρήματα αυτά είναι δύσκολο να ερμηνευθούν, εν μέρει εξαιτίας της μεγάλης ποικιλίας παρεμβάσεων που παρέχονται στους χρήστες κάνναβης, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν βραχείες παρεμβάσεις ή κατευθυνόμενες παραπομπές από το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ διατίθενται στοχευμένες διαδικτυακές παρεμβάσεις για τους χρήστες κάνναβης, ή γενικότερες ψηφιακές παρεμβάσεις για εφήβους που πειραματίζονται με οποιαδήποτε παράνομη ουσία. Παρότι η πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές είναι δυνητικά εύκολη, συχνά παρέχονται εκτός των καθιερωμένων θεραπευτικών συστημάτων και μπορεί να αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής για ορισμένα άτομα που αναζητούν βοήθεια. Επί του παρόντος, περίπου το ένα τέταρτο των παραπομπών σε θεραπεία απεξάρτησης από την κάνναβη προέρχονται από τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης και υγειονομικής περίθαλψης στα κράτη μέλη της ΕΕ. Το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών κάνναβης (45 % το 2023) ξεκινούν θεραπεία με δική τους πρωτοβουλία.
Σε πρόσφατη μελέτη σχετικά με τη διαθεσιμότητα ειδικών θεραπειών για τα προβλήματα που συνδέονται με τη χρήση κάνναβης στις ευρωπαϊκές χώρες παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα πρόσβασης στη θεραπεία την τελευταία δεκαετία. Από την έρευνα προέκυψε ότι οι μισές περίπου από τις χώρες που υποβάλλουν στοιχεία στον EUDA παρέχουν σήμερα αυτές τις θεραπείες, ενώ η κάλυψη των θεραπειών με φυσική παρουσία παραμένει περιορισμένη εντός των χωρών. Προσφέρονται συνήθως ψυχοκοινωνικές θεραπείες, όπως γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία και κινητοποιητική συνέντευξη, οι οποίες είναι οι καλύτερα ερευνημένες παρεμβάσεις για τα προβλήματα που σχετίζονται με την κάνναβη. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει εγκεκριμένη φαρμακολογική θεραπεία. Οι (διαδικτυακές) παρεμβάσεις ηλεκτρονικής υγείας έγιναν ευρύτερα διαθέσιμες κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Ορισμένες από τις παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν αυτοματοποιημένα στοιχεία, παράλληλα με την άμεση επαφή με θεραπευτές ή ως υποκατάστατό της. Τα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτών των προσεγγίσεων παραμένουν ανάμικτα. Ωστόσο, δείχνουν ότι οι γυναίκες ενδέχεται να επωφελούνται περισσότερο από αυτές τις παρεμβάσεις, καθώς και ότι τα προγράμματα που περιλαμβάνουν συνεδρίες με εκπαιδευμένο ψυχοθεραπευτή μπορεί να έχουν ισχυρότερο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Η αξιολόγηση του κινδύνου βλάβης στον εν λόγω τομέα περιπλέκεται από το φαινομενικά αυξανόμενο φάσμα προϊόντων που έχουν ως βάση την κάνναβη και είναι δυνητικά διαθέσιμα στους καταναλωτές, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν βρώσιμα προϊόντα κάνναβης, προϊόντα υψηλής δραστικότητας και διάφορα παράγωγα.
Η διακίνηση κάνναβης μπορεί να λαμβάνει ολοένα και περισσότερες μορφές
Οι κατασχέσεις προϊόντων κάνναβης συνολικά συνέχισαν να αγγίζουν ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2023, γεγονός που επιβεβαιώνει την υψηλή διαθεσιμότητα της εν λόγω ουσίας (βλ. Στοιχεία για την αγορά κάνναβης στη συνέχεια). Ωστόσο, η συνολική ποσότητα ρητίνης κάνναβης που κατασχέθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκε σημαντικά το 2022, κυρίως λόγω της μείωσης των κατασχέσεων που ανέφερε η Ισπανία, για να αυξηθεί και πάλι ελαφρώς το 2023. Αυτό ενδέχεται να αντικατοπτρίζει μια προσαρμογή των οδών εφοδιασμού που ακολουθούν όσοι συμμετέχουν στη διακίνηση ρητίνης κάνναβης από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη, ως απάντηση στα μέτρα που έλαβαν οι ισπανικές αρχές επιβολής του νόμου. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από το 2019 ο όγκος της κατασχεθείσας φυτικής κάνναβης έχει αυξηθεί σημαντικά στην Ισπανία. Το 2023 η Ισπανία αντιπροσώπευε το 68 % του συνόλου της κατασχεθείσας ρητίνης, το 30 % του συνόλου της κατασχεθείσας φυτικής κάνναβης και το 73 % του συνολικού αριθμού φυτών κάνναβης που κατασχέθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Ισπανία ως χώρα διαμετακόμισης για τη διακίνηση κάνναβης και ως περιοχή παραγωγής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μεγάλης κλίμακας παραγωγή κάνναβης πραγματοποιείται επίσης και σε άλλα μέρη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο για εγχώριες όσο και για διεθνείς αγορές. Χιλιάδες εγκαταστάσεις καλλιέργειας κάνναβης, από μικρής και μεσαίας έως βιομηχανικής κλίμακας, εξαρθρώνονται από τις αρχές επιβολής του νόμου στην Ευρώπη κάθε χρόνο. Αυτές κυμαίνονται από μικρής και μεσαίας κλίμακας εγκαταστάσεις έως περισσότερο βιομηχανικού μεγέθους εγκαταστάσεις (βλ. Γράφημα 2.1 και Γράφημα 2.2). Η παράνομη καλλιέργεια κάνναβης έχει υψηλές απαιτήσεις σε νερό και ενέργεια. Οι ρυθμιστικές αλλαγές που αφορούν την παραγωγή κάνναβης σε ορισμένες χώρες έχουν διευκολύνει την έρευνα σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της, συμπεριλαμβανομένων του αποτυπώματος άνθρακα, της διάβρωσης του εδάφους και των επιπτώσεων στα υδάτινα αποθέματα.
Σημείωση: Εγκαταστάσεις που εξαρθρώθηκαν από την εθνική αστυνομία, την Garda Síochána.
Σημείωση: Εγκατάσταση που εξαρθρώθηκε από την Guardia Civil τον Οκτώβριο του 2024, στο πλαίσιο της επιχείρησης Califa-Blister-23, στην επαρχία της Κόρδοβα.
Η μεγάλη αγορά κάνναβης της Ευρώπης αποφέρει σημαντικά κέρδη για τις ομάδες οργανωμένου εγκλήματος που ασχολούνται με την καλλιέργεια, τη διακίνηση και τη διανομή της ουσίας, γεγονός που εγείρει διάφορες ανησυχίες των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της Ευρώπης σε σχέση με την ασφάλεια. Αυτές περιλαμβάνουν τη χρήση βίας από δίκτυα παραγωγής και διακίνησης, όπως επισημαίνεται στην έκθεση του EUDA και της Ευρωπόλ Αγορά ναρκωτικών της ΕΕ: Κάνναβη – Διεξοδική ανάλυση και στην Αξιολόγηση απειλών όσον αφορά το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα της Ευρωπόλ το 2025. Για παράδειγμα, ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ αναφέρουν πρωτοφανή επίπεδα βίας που σχετίζεται με την αγορά ναρκωτικών, μεγάλο μέρος της οποίας έχει συνδεθεί με την αγορά κάνναβης, εν μέρει λόγω της ποικιλομορφίας και της οικονομικής αποδοτικότητάς της. Τα εγκληματικά δίκτυα που δραστηριοποιούνται στην εν λόγω αγορά είναι ποικίλα και προσαρμόσιμα, καθώς συχνά διακινούν διάφορα είδη ναρκωτικών και συνδέονται με τη βία, τη διαφθορά και την κατάχρηση νόμιμων επιχειρηματικών δομών για την επίτευξη των στόχων τους. Το γεγονός αυτό καθιστά το παράνομο εμπόριο κάνναβης εξαιρετικά ευμετάβλητο και δυναμικό, προκαλώντας εσωτερικό ανταγωνισμό μεταξύ εγκληματικών ομάδων, ο οποίος συχνά οδηγεί σε βία (βλ. Αγορά ναρκωτικών της ΕΕ: Κάνναβη – Εγκληματικά δίκτυα).
Παρόλο που διατίθενται νέα προϊόντα και μορφές αυτής της ουσίας, η φυτική κάνναβη και η ρητίνη κάνναβης παραμένουν οι πιο διαδεδομένες. Ενώ οι ποσότητες ρητίνης κάνναβης που κατασχέθηκαν είναι μεγαλύτερες από τις ποσότητες φυτικής κάνναβης, αυτό πιθανόν αντικατοπτρίζει τη μεγαλύτερη ευαλωτότητα της ρητίνης κάνναβης στα μέτρα απαγόρευσης της διασυνοριακής διακίνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η φυτική κάνναβη παραμένει ευρύτερα διαθέσιμη στις περισσότερες χώρες. Η φυτική κάνναβη μπορεί να καλλιεργηθεί κοντά στην αγορά καταναλωτών για την οποία προορίζεται, γεγονός που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανίχνευσής της.
Η δραστικότητα της κατασχεθείσας ρητίνης κάνναβης συνέχισε να αυξάνεται το 2023, με τη μέση περιεκτικότητα της ρητίνης κάνναβης σε THC να είναι πλέον 23 %. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλό με βάση τα ιστορικά δεδομένα, γεγονός που ενδεχομένως αυξάνει τους κινδύνους για την υγεία, ιδίως όταν συνδέεται με την πρώιμη έναρξη της χρήσης. Αντίθετα, η μέση δραστικότητα της κατασχεθείσας φυτικής κάνναβης κυμαίνεται εδώ και μερικά χρόνια γύρω στο 11% THC.
Ορισμένες ανησυχητικές εξελίξεις όσον αφορά τον εντοπισμό κατασχέσεων κάνναβης που εισέρχονται στην Ευρώπη μπορεί να υποδηλώνουν ότι οι οδοί παράνομης διακίνησης εξακολουθούν να διαφοροποιούνται, δυσχεραίνοντας περισσότερο τις προσπάθειες απαγόρευσης. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η διακίνηση προϊόντων κάνναβης μέσω ταχυδρομικών συστημάτων και εμπορικών αεροπορικών μεταφορών, σε σύνδεση με διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά και, σε μικρότερο βαθμό, της Ταϊλάνδης (Γράφημα 2.3).
Σημείωση: Ναρκωτικά που κατασχέθηκαν από την εθνική αστυνομία (Garda Síochána), την τελωνειακή υπηρεσία του αερολιμένα του Shannon και τους ελεγκτές της φορολογικής και τελωνειακής αρχής (Revenue Commissioners) στην Ιρλανδία, από επιβάτες εμπορικής πτήσης που ταξίδευαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ιρλανδία, Δεκέμβριος 2024.
Οι πολιτικές για την κάνναβη καλύπτουν ένα ευρύτερο φάσμα ανησυχιών για την υγεία
Η ποικιλομορφία των προϊόντων κάνναβης που διατίθενται στην Ευρώπη αυξάνεται, τόσο στην αγορά παράνομων ουσιών όσο και στην αγορά καταναλωτικών αγαθών. Εμφανίζονται προϊόντα τα οποία περιέχουν χαμηλά επίπεδα THC, ή άλλες ουσίες που μπορεί να προέρχονται από το φυτό της κάνναβης, όπως η CBD, ή και τα δύο. Από το 2018 υπάρχει σημαντικό εμπορικό ενδιαφέρον για τα προϊόντα CBD σε μορφή βρώσιμων προϊόντων και συμπληρωμάτων διατροφής, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει 194 αιτήσεις για την έγκριση προϊόντων CBD ως νέων τροφίμων.
Στην αγορά παράνομων ναρκωτικών ουσιών, η διαθεσιμότητα εκχυλισμάτων και βρώσιμων προϊόντων υψηλής δραστικότητας προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία και έχει συσχετιστεί με περιστατικά οξείας τοξικότητας στα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων. Επιπλέον, υπάρχουν ανησυχίες ότι ορισμένα προϊόντα που πωλούνται στην παράνομη αγορά ως κάνναβη μπορεί να είναι νοθευμένα με ισχυρά συνθετικά κανναβινοειδή. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτά τα συνθετικά κανναβινοειδή, βλ. Νέες ψυχοδραστικές ουσίες - η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη.
Ορισμένα ημισυνθετικά κανναβινοειδή εμφανίστηκαν επίσης πρόσφατα στην αγορά σε διάφορα μέρη της Ευρώπης. Πρόκειται για ουσίες που θεωρείται ότι παράγονται από κανναβιδιόλη που εκχυλίζεται από κάνναβη χαμηλής περιεκτικότητας σε THC (hemp), μερικές από τις οποίες μπορεί να μην υπόκεινται επί του παρόντος σε έλεγχο βάσει των διεθνών συμβάσεων για τα ναρκωτικά. Το ημισυνθετικό κανναβινοειδές που απαντάται συχνότερα είναι η εξαϋδροκανναβινόλη (HHC), αλλά πιο πρόσφατα άρχισαν να διατίθενται στο εμπόριο σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ η εξαϋδροκανναβιφορόλη (HHC-P) και η τετραϋδροκανναβιφορόλη (THCP). Αν και οι γνώσεις για τις επιδράσεις της HHC στους ανθρώπους είναι περιορισμένες, έχουν διατυπωθεί ανησυχίες καθώς έχουν προκύψει μελέτες, μεταξύ των οποίων ορισμένες αναφορές, ότι υπάρχει συσχετισμός με την ψύχωση. Από τον Ιούνιο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2024, το Κέντρο Πληροφοριών Τοξικολογίας της Τσεχίας κατέγραψε πάνω από 170 διαβουλεύσεις σχετικά με την HHC. Πολλές από τις περιπτώσεις αφορούσαν νέους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, οι οποίοι είχαν καταναλώσει βρώσιμα προϊόντα κάνναβης, όπως ζελεδάκια. Η Ουγγαρία ανέφερε στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ μια έξαρση που περιλάμβανε 30 οξείες μη θανατηφόρες δηλητηριάσεις συνδεόμενες με ζελεδάκια που περιείχαν ημισυνθετικά κανναβινοειδή, οι οποίες φαίνεται να εντοπίστηκαν και να περιορίστηκαν στη Βουδαπέστη τον Ιούνιο του 2024. Η HHC έχει ταξινομηθεί ως ελεγχόμενη ουσία σε τουλάχιστον 22 κράτη μέλη της ΕΕ από τον Φεβρουάριο του 2025, ενώ τον Μάρτιο του 2025 η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά ψήφισε να υπαχθεί η ουσία στους ίδιους κανονισμούς με την delta-9-THC.
Η ευρωπαϊκή πολιτική προσέγγιση σε σχέση με την κάνναβη ποικίλλει επίσης όλο και περισσότερο, καθώς ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ εξετάζουν ή αλλάζουν την πολιτική τους προσέγγιση όσον αφορά τη χρήση κάνναβης για ψυχαγωγικούς σκοπούς από ενήλικες, δημιουργώντας διάφορες μορφές νόμιμης πρόσβασης σε ρητίνη κάνναβης και σε φυτικά προϊόντα. Τον Δεκέμβριο του 2021, η Μάλτα θέσπισε νομοθεσία για περιορισμένη κατ’ οίκον καλλιέργεια, κατοχή μικρών ποσοτήτων και κατ’ ιδίαν χρήση κάνναβης, σε συνεργασία με μη κερδοσκοπικές κοινοτικές ενώσεις καλλιέργειας. Τον Ιούλιο του 2023, το Λουξεμβούργο θέσπισε νομοθεσία που επιτρέπει την περιορισμένη κατ' οίκον καλλιέργεια και την κατ’ ιδίαν χρήση, και τον Φεβρουάριο του 2024 η Γερμανία θέσπισε νομοθεσία που επιτρέπει την περιορισμένη κατ' οίκον καλλιέργεια, κατοχή και χρήση μικρών ποσοτήτων καθώς και τη λειτουργία μη κερδοσκοπικών ενώσεων καλλιέργειας κάνναβης. Η Τσεχία έχει επίσης ανακοινώσει σχέδια θέσπισης νομικού πλαισίου που θα επιτρέπει την περιορισμένη κατ’ οίκον καλλιέργεια και χρήση. Επιπλέον, η Ελβετία, μια χώρα που δεν είναι μέλος της ΕΕ, έχει αρχίσει να εγκρίνει πιλοτικές δοκιμές συστημάτων πωλήσεων ή άλλων συστημάτων διανομής για συγκεκριμένους κατοίκους ορισμένων πόλεων.
Οι Κάτω Χώρες αναθεωρούν επίσης την προσέγγισή τους στον τομέα αυτό. Η καλλιέργεια, η πώληση και η κατοχή κάνναβης εξακολουθούν να αποτελούν ποινικά αδικήματα στις Κάτω Χώρες. Ωστόσο, η πώληση μικρών ποσοτήτων κάνναβης, έως 5 γραμμάρια, σε άτομα άνω των 18 ετών σε «καφενεία κάνναβης» (coffeeshops) που πληρούν ορισμένα κριτήρια γίνεται ανεκτή εδώ και δεκαετίες. Ένας από τους στόχους πολιτικής που σχετίζεται με την ανοχή αυτή ήταν ο διαχωρισμός της αγοράς κάνναβης από την αγορά άλλων ναρκωτικών ουσιών. Μια ανησυχία που προκαλεί η εν λόγω προσέγγιση είναι ότι η προμήθεια κάνναβης εξακολουθεί αναγκαστικά να γίνεται από την παράνομη αγορά, και, επομένως, οι εγκληματικές ομάδες επωφελούνται από αυτό το εμπόριο. Για την αντιμετώπιση του εν λόγω ζητήματος, οι Κάτω Χώρες εφαρμόζουν πειραματικά ένα μοντέλο για τη δημιουργία κλειστής αλυσίδας εφοδιασμού κάνναβης σε 10 δήμους, όπου η κάνναβη που πωλείται στα «καφενεία κάνναβης» παράγεται σε ελεγχόμενες εγκαταστάσεις.
Η πρόσφατη νόμιμη διαθεσιμότητα και χρήση κάνναβης σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με την οδική ασφάλεια. Κάποιες από τις χώρες που επιτρέπουν πλέον τη χρήση κάνναβης έχουν επιλέξει να διατηρήσουν τα υφιστάμενα επίπεδα εντοπισμού και τιμωρίας. Η Γερμανία, ωστόσο, συγκρότησε διεπιστημονική ομάδα εργασίας για τη θέσπιση νόμιμου ορίου THC στην οδική κυκλοφορία για τις περιπτώσεις περιστασιακής (μη ιατρικής) χρήσης, σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας και τις τρέχουσες επιστημονικές πληροφορίες. Ως εκ τούτου, ο γερμανικός νόμος για την οδική κυκλοφορία ορίζει πλέον ένα ανώτατο όριο THC 3,5 μικρογραμμαρίων ανά λίτρο στον ορό του αίματος (το οποίο επιφέρει μείωση της ικανότητας οδήγησης συγκρίσιμη με περιεκτικότητα αλκοόλης 0,2 γραμμαρίων ανά λίτρο αίματος) ως όριο το οποίο είναι πιθανό να έχει κρίσιμο αντίκτυπο στον οδηγό όσον αφορά την οδική ασφάλεια.
Αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με τις εθνικές νομοθετικές προσεγγίσεις για την κάνναβη διατίθενται στο έγγραφο του EMCDDA του 2023 με τίτλο Cannabis laws in Europe: questions and answers for policymaking (Νομοθεσία για την κάνναβη στην Ευρώπη: ερωτήσεις και απαντήσεις για τη χάραξη πολιτικής).
Βασικά στοιχεία και τάσεις
Επικράτηση και πρότυπα χρήσης κάνναβης
- Με βάση τις πλέον πρόσφατες έρευνες (Γράφημα 2.4), η χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο στον πληθυσμό της ΕΕ ηλικίας 15 έως 34 ετών εκτιμάται σε 15,4 % (15,5 εκατομμύρια), ενώ οι άνδρες έχουν συνήθως διπλάσιες πιθανότητες από τις γυναίκες να αναφέρουν χρήση. Στα άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών, εκτιμάται ότι ποσοστό 18,6 % (8,8 εκατομμύρια) έκαναν χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο και ποσοστό 10,1 % (4,8 εκατομμύρια) έκαναν χρήση κάνναβης τον τελευταίο μήνα. Εκτιμάται ότι περίπου το 1,5 % (4,3 εκατομμύρια) των ενηλίκων (ηλικίας 15 έως 64 ετών) είναι καθημερινοί ή σχεδόν καθημερινοί χρήστες κάνναβης (δηλαδή έκαναν χρήση του ναρκωτικού 20 ή περισσότερες ημέρες τον τελευταίο μήνα). Μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15 έως 34 ετών, εκτιμάται ότι το 2,2 % (2,2 εκατομμύρια) είναι καθημερινοί ή σχεδόν καθημερινοί χρήστες κάνναβης. Περίπου τα τρία τέταρτα των ενήλικων χρηστών (ηλικίας 15 έως 64 ετών) είναι άνδρες και η πλειονότητα (52 %) είναι κάτω των 35 ετών.
- Οι τάσεις της χρήσης κάνναβης σε εθνικό επίπεδο φαίνονται ανάμικτες. Μεταξύ των χωρών που έχουν δημοσιεύσει έρευνες από το 2022 και μετά, και έχουν αναφέρει διαστήματα εμπιστοσύνης, 3 εξ αυτών αναφέρουν υψηλότερες εκτιμήσεις, 11 αμετάβλητες και 1 χαμηλότερη από ό,τι στην προηγούμενη συγκριτική έρευνα.
- Η έρευνα ESPAD στον μαθητικό πληθυσμό για το 2024 έδειξε ότι οι μαθητές ηλικίας 15 έως 16 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν ότι η κάνναβη είναι η παράνομη ουσία που μπορούν να αποκτήσουν ευκολότερα από όλες, ενώ περίπου το ένα τρίτο των μαθητών που συμμετείχαν στην ESPAD (30 %) βαθμολόγησαν την ουσία ως εύκολα προσβάσιμη. Η κάνναβη ήταν η πιο διαδεδομένη παράνομη ουσία σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ που συμμετείχαν στην έρευνα. Κατά μέσο όρο, το 13 % των μαθητών είχε κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Το χάσμα μεταξύ των φύλων μειώθηκε σε σύγκριση με την προηγούμενη έρευνα, η οποία διενεργήθηκε το 2019, καθώς το 14 % των αγοριών και το 12 % των κοριτσιών, κατά μέσο όρο, ανέφεραν χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους το 2024. Από τους μαθητές που συμμετείχαν στην ESPAD στα κράτη μέλη της ΕΕ, το 2,6 % ανέφερε ότι χρησιμοποίησε κάνναβη για πρώτη φορά στην ηλικία των 13 ετών ή και σε μικρότερη ηλικία.
- Οι τάσεις στη χρήση κάνναβης μεταξύ των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών δείχνουν συνολική μείωση από το 2003 έως το 2024 τόσο της χρήσης τουλάχιστον σε όλη τη ζωή όσο και της χρήσης τις τελευταίες 30 ημέρες, από 21 % σε 13 % και από 9,7 % σε 5,7 %, αντίστοιχα. Ωστόσο, και για τους δύο δείκτες, τα ποσοστά επικράτησης ήταν υψηλότερα το 2019, και το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης έχει σημειωθεί από τότε και μετά.
- Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή διαδικτυακή έρευνα για τα ναρκωτικά του 2024, μια μη αντιπροσωπευτική έρευνα στην οποία συμμετείχαν άτομα που κάνουν χρήση ναρκωτικών ηλικίας 18 ετών και άνω, μεταξύ των συμμετεχόντων από 24 κράτη μέλη της ΕΕ ή τη Νορβηγία, η κάνναβη ήταν το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό (59 %) κατά τους προηγούμενους 12 μήνες. Από την άλλη πλευρά, η κάνναβη είχε το χαμηλότερο ποσοστό του προτύπου κατανάλωσης πολλαπλών ουσιών: το ένα τρίτο των χρηστών ανέφεραν ότι έκαναν χρήση μόνο κάνναβης κατά το τελευταίο επεισόδιο κατανάλωσής τους. Επιπλέον, πάνω από το 90 % των χρηστών ανέφεραν ότι το σπίτι ήταν το σύνηθες περιβάλλον χρήσης της ουσίας, ενώ περίπου το 80 % ανέφεραν ότι τη χρησιμοποιούσαν σε «τσιγαριλίκι», τόσο σε φυτική μορφή όσο και σε μορφή ρητίνης.
- Τα φορτία THC-COOH που παρατηρήθηκαν στα λύματα δείχνουν ότι η χρήση κάνναβης ήταν υψηλότερη σε πόλεις της δυτικής και της νότιας Ευρώπης, ιδίως στην Ισπανία, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία και τη Νορβηγία. Το 2024, από τις 51 πόλεις με διαθέσιμα συγκριτικά στοιχεία από το 2023, οι 13 ανέφεραν ετήσια αύξηση του μεταβολίτη της κάνναβης THC-COOH στα δείγματα λυμάτων, ενώ οι 25 ανέφεραν μείωση (Γράφημα 2.5).
Έναρξη θεραπείας απεξάρτησης από την κάνναβη
- Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Νορβηγία και την Τουρκία, εκτιμάται ότι 106 000 χρήστες ξεκίνησαν θεραπεία σε εξειδικευμένα θεραπευτικά κέντρα για προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση κάνναβης (34 % του συνόλου των αιτημάτων θεραπείας) το 2023, ενώ περίπου 62 000 ξεκίνησαν θεραπεία για πρώτη φορά στη ζωή τους. Η κάνναβη ήταν η κύρια ουσία χρήσης που αναφέρθηκε συχνότερα από τους χρήστες που εισήχθησαν σε θεραπεία για πρώτη φορά, αντιπροσωπεύοντας το 42 % του συνόλου των χρηστών ναρκωτικών που εισήχθησαν σε θεραπεία για πρώτη φορά (Γράφημα 2.6).
- Η πλειονότητα των ατόμων που ξεκινούν για πρώτη φορά θεραπεία απεξάρτησης από την κάνναβη είναι άνδρες (81 % το 2023), αλλά το ποσοστό των γυναικών αυξήθηκε την τελευταία πενταετία, από 16 % το 2018 σε 19 % το 2023.
- Κατά μέσο όρο, οι άνδρες ξεκινούν θεραπεία για πρώτη φορά στην ηλικία των 28 ετών, 12 έτη μετά την έναρξη χρήσης κάνναβης, ενώ οι γυναίκες ξεκινούν θεραπεία στην ηλικία των 26 ετών, 10 έτη μετά την πρώτη χρήση της ουσίας. Μεταξύ 2018 και 2023 το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έναρξη της χρήσης κάνναβης έως την πρώτη θεραπεία αυξήθηκε –κατά 4 έτη για τους άνδρες και κατά 2 έτη για τις γυναίκες– ενώ η ηλικία της πρώτης χρήσης παρέμεινε η ίδια (16 έτη, κατά μέσο όρο) και για τα δύο φύλα.
Διακομιδές σε νοσοκομεία
- Όπου υπάρχουν διαθέσιμα εθνικά δεδομένα, η κάνναβη ευθύνεται για μεγάλο ποσοστό επειγόντων περιστατικών που σχετίζονται με τα ναρκωτικά σε νοσοκομειακές υπηρεσίες ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ. Στην Ισπανία, η κάνναβη ευθυνόταν για το 46 % των περιστατικών (2 862 από τα 6 627) που αναφέρθηκαν σε τακτική μελέτη η οποία διεξήχθη σε διάστημα μίας εβδομάδας κάθε μήνα το 2022 σε 16 από τις 19 αυτόνομες κοινότητες. Στη Γερμανία το 2022, η κάνναβη ευθυνόταν για το 9 % των περιστατικών (πάνω από 1 600 από τα 17 900) οξείας τοξικότητας και δηλητηρίασης από παράνομες ουσίες τα οποία διακομίσθηκαν σε νοσοκομεία.
- Η κάνναβη αναφέρθηκε από 20 από τα 22 τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων του Euro-DEN Plus στα κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία το 2023. Μετά την κοκαΐνη, η κάνναβη ήταν η δεύτερη συχνότερα αναφερόμενη ουσία από το δίκτυο νοσοκομείων Euro-DEN Plus το 2023. Το μέσο ποσοστό περιστατικών που αφορούσαν κάνναβη ήταν 21 % σε όλα τα νοσοκομεία που υπέβαλαν στοιχεία. Δεν έχουν αναφερθεί στοιχεία σχετικά με το είδος της χρησιμοποιούμενης κάνναβης ή την οδό χορήγησης. Συνήθως η κάνναβη αναφέρεται σε συνδυασμό με άλλες ουσίες, γεγονός που υποδηλώνει ότι πολλοί από εκείνους που προσέρχονται με τοξικότητα από τα ναρκωτικά έχουν κάνει χρήση πολλαπλών ουσιών.
- Ο αριθμός των εισαγωγών σε τμήματα επειγόντων περιστατικών λόγω χρήσης κάνναβης σημείωσε αύξηση σε 12 από τα 20 νοσοκομεία του δικτύου Euro-DEN που αναφέρουν περιστατικά συνδεόμενα με χρήση κάνναβης. Οι αριθμοί μειώθηκαν σε 5 νοσοκομεία, παρέμειναν σταθεροί σε 2 και δεν ήταν δυνατό να συγκριθούν με προηγούμενα στοιχεία σε 1 νοσοκομείο, το οποίο άρχισε να υποβάλλει στοιχεία το 2023.
Στοιχεία για την αγορά κάνναβης
- Το 2023 τα κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν 259 000 κατασχέσεις ρητίνης κάνναβης ύψους 551 τόνων (468 τόνοι το 2022) και 219 000 κατασχέσεις φυτικής κάνναβης ύψους 201 τόνων (265 τόνοι το 2022) (βλ. Γράφημα 2.7). Μετά από μείωση κατά 43 % το 2022, η συνολική ποσότητα ρητίνης κάνναβης που κατασχέθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε ελαφρώς το 2023, αλλά παρέμεινε σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τους 817 τόνους που κατασχέθηκαν το 2021. Όπως και τα προηγούμενα έτη, η Ισπανία ήταν η χώρα που ανέφερε ότι κατάσχεσε τη μεγαλύτερη ποσότητα ρητίνης κάνναβης στην Ευρώπη με μεγάλη διαφορά (375 τόνοι). Επιπλέον, το 2023 η Τουρκία ανέφερε 12 800 κατασχέσεις ρητίνης κάνναβης ύψους σχεδόν 28 τόνων και 68 777 κατασχέσεις φυτικής κάνναβης ύψους 71,5 τόνων.
- Το 2023 αναφέρθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση περίπου 615 000 αδικήματα που σχετίζονταν με τη χρήση ή κατοχή κάνναβης (609 000 το 2022), καθώς και 100 000 αδικήματα που σχετίζονται με προμήθεια κάνναβης (98 000 το 2022).
- Το 2023 η μέση περιεκτικότητα σε THC της ρητίνης κάνναβης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 23 %, δηλαδή υπερδιπλάσια από εκείνη της φυτικής κάνναβης, η οποία ήταν 11 %. Οι αναπροσαρμοσμένες τάσεις δείχνουν ότι η μέση περιεκτικότητα της ρητίνης σε THC σχεδόν διπλασιάστηκε μεταξύ 2013 και 2023, ενώ η περιεκτικότητα της φυτικής κάνναβης παρέμεινε γενικά σταθερή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιεκτικότητα σε THC των δειγμάτων τόσο της ρητίνης όσο και της φυτικής κάνναβης σε επίπεδο λιανικής πώλησης μπορεί να διαφέρει σημαντικά.
- Πρόσθετες λεπτομερείς πληροφορίες για την κάνναβη μπορείτε να βρείτε στην κοινή έκθεση του EUDA και της Ευρωπόλ Αγορά ναρκωτικών της ΕΕ: Κάνναβη – Διεξοδική ανάλυση και στην έκθεση του EUDA με τίτλο Κάνναβη: υγειονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις.
Πρωτογενή δεδομένα
Το πλήρες σύνολο των πρωτογενών δεδομένων για την Ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά 2025, συμπεριλαμβανομένων των μεταδεδομένων και των μεθοδολογικών σημειώσεων, διατίθεται στον κατάλογο δεδομένων μας.
Ένα υποσύνολο αυτών των δεδομένων, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία ενημερωτικών γραφημάτων, διαγραμμάτων και παρόμοιων στοιχείων σε αυτήν τη σελίδα, παρατίθεται στη συνέχεια.
Πίνακες δεδομένων σχετικά με την επικράτηση της χρήσης ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών στον γενικό πληθυσμό και της ανάλυσης λυμάτων (όλες οι ουσίες)
Άλλοι πίνακες δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών πινάκων για την κάνναβη
