Sejbiet ewlenin mill-Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD) 2024
Din il-pubblikazzjoni tiġbor fil-qosor is-sejbiet ewlenin mis-8 ċiklu tal-Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD), li twettaq fost 113 882 student ta’ bejn il-15 u s-16-il sena, f’37 pajjiż Ewropew fl-2024. Din l-edizzjoni timmarka 30 sena ta’ monitoraġġ ta’ imġiba riskjuża tal-adolexxenti madwar l-Ewropa u tintroduċi fokus ġdid fuq il-benesseri mentali u l-attivitajiet ta’ prevenzjoni, filwaqt li tiġi rikonoxxuta l-importanza dejjem tikber ta’ dawn il-fatturi fit-tiswir tal-eżiti tas-saħħa tal-adolexxenti.
Dan ir-rapport dwar is-sejbiet ewlenin huwa disponibbli fi 33 lingwa u huwa ottimizzat għal wiri online. Rapport aktar komprensiv, Rapport tal-ESPAD 2024: Ir-Riżultati mill-Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD), se jiġu ppubblikati f’Ottubru 2025.
L-aħħar aġġornament: 20 ta’ Mejju 2025
Ħarsa ġenerali lejn ir-riżultati
Il-Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD) jimmarka 30 sena ta’ monitoraġġ ta’ imġiba riskjuża tal-adolexxenti madwar l-Ewropa, b’37 pajjiż parteċipant. Filwaqt li l-fokus jibqa’ fuq l-imġiba u x-xejriet tal-użu tas-sustanzi, din l-edizzjoni tintroduċi fokus ġdid fuq il-benesseri mentali u l-attivitajiet ta’ prevenzjoni, filwaqt li tiġi rikonoxxuta l-importanza dejjem akbar ta’ dawn l-aspetti fit-tiswir tal-eżiti tas-saħħa tal-adolexxenti. Hekk kif l-imġiba tal-adolexxenti tevolvi, il-monitoraġġ fuq terminu twil tal-ESPAD ikompli jipprovdi għarfien kruċjali bħala gwida għall-prevenzjoni u l-isforzi ta’ politika, filwaqt li jiġi żgurat li r-rispons jibqa’ effettiv u relevanti.
Minkejja t-tnaqqis fuq terminu twil fl-użu tas-sustanzi, ix-xejriet emerġenti jqajmu tħassib ġdid. It-tipjip tas-sigaretti naqas b’mod sinifikanti matul dawn l-aħħar deċennji, u l-prevalenza tat-tul tal-ħajja naqset bin-nofs matul il-perjodu 1995-2024. Il-bidu bikri jippersisti, madankollu, b’mod partikolari fost il-bniet, li r-rati ta’ tipjip ta’ kuljum tagħhom fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar żdiedu f’dawn l-aħħar snin. Sadanittant, l-użu tas-sigaretti elettroniċi żdied drastikament fost l-adolexxenti, b’rati dejjem jiżdiedu ta’ bidu bikri u konsum ta’ kuljum, li wassal għal tħassib dwar l-użu doppju ta’ sigaretti tradizzjonali u elettroniċi u jirrifletti bidla usa’ lejn prodotti alternattivi tan-nikotina.
Il-konsum tal-alkoħol naqas ukoll maż-żmien, kif ukoll l-użu globali u x-xorb bla rażan. Madankollu, dan it-tnaqqis huwa aktar evidenti fost is-subien, filwaqt li l-bniet jirrappreżentaw xejra aktar stabbli. Minkejja dan il-progress, l-alkoħol għadu aċċessibbli b’mod wiesa’, u l-bidu bikri u x-xorb bla rażan episodiku jibqgħu jkunu ta’ tħassib sinifikanti f’xi reġjuni.
Il-kannabis għadha l-aktar droga illeċita użata b’mod komuni, għalkemm il-prevalenza tul il-ħajja naqset għall-aktar livell baxx tagħha mill-1995 ’l hawn. Filwaqt li s-subien ġeneralment jirrapportaw użu ogħla, id-disparitajiet bejn il-ġeneri qed jonqsu, b’xi eċċezzjonijiet fejn il-bniet jaqbżu lis-subien. Il-bidu bikri u l-użu b’riskju għoli jibqgħu kwistjonijiet ta’ tħassib, għalkemm l-użu attwali globali (definit bħal fl-aħħar 30 jum) naqas għal 5 %, li jirrifletti xejra ta’ tnaqqis fuq terminu twil. Id-disponibbiltà perċepita tvarja ħafna, iżda l-kannabis tibqa’ l-aktar sustanza illeċita li tista’ tinkiseb faċilment fost l-istudenti.
L-użu ta’ drogi illeċiti oħra naqas fost l-istudenti parteċipanti fl-ESPAD, bid-disparitajiet bejn il-ġeneri jonqsu, għalkemm jiġi rrapportat li s-subien jibqgħu ġeneralment jirrappreżentaw użu ogħla u disponibbiltà perċepita. Sadanittant, l-użu tal-inalanti qed jiżdied fost il-bniet, filwaqt li l-użu farmaċewtiku mhux mediku qed jiżdied ukoll.
Lil hinn mis-sustanzi, ir-riskji fl-imġiba qed jinbidlu. Il-logħob żdied fost l-istudenti parteċipanti fl-ESPAD, speċjalment fost il-bniet, u ma għadux attività fil-biċċa l-kbira maskili, li jirrifletti bidliet usa’ fl-imġiba diġitali. Minkejja żieda fil-parteċipazzjoni, il-perċezzjoni dwar logħob problematiku tibqa’ stabbli. Min-naħa l-oħra, it-tħassib dwar l-użu problematiku tal-media soċjali kiber, b’mod partikolari fost is-subien, filwaqt li r-rati fost il-bniet jibqgħu għoljin.
Il-logħob tal-azzard jibqa’ stabbli, iżda l-parteċipazzjoni online kibret drastikament, u l-imġiba dannuża tal-logħob tal-azzard kważi rdoppjat, b’żieda aktar evidenti fost il-bniet.
Bħala medja, jiġi rrapportat li 59 % tal-istudenti jirrappreżentaw stat tajjeb ta’ benesseri mentali. Is-sejbiet jenfasizzaw id-differenzi reġjonali notevoli, kif ukoll id-disparitajiet bejn il-ġeneri, u fir-rigward tal-bniet jiġi rrapportat b’mod konsistenti li l-benesseri hija aktar baxxa minn dik tas-subien. L-aktar punteġġi baxxi ta’ benesseri jiġu rreġistrati f’pajjiżi li jesperjenzaw kunflitt u instabbiltà.
L-isforzi ta’ prevenzjoni huma mifruxa, u l-biċċa l-kbira tal-istudenti jieħdu sehem f’mill-inqas intervent wieħed. L-alkoħol huwa s-suġġett li jiġi indirizzat bl-aktar mod frekwenti, filwaqt li s-sustanzi illeċiti u r-riskji fl-imġiba jirċievu inqas attenzjoni. Il-programmi ta’ prevenzjoni bbażati fuq il-ħiliet, li jenfasizzaw approċċi interattivi, huma aktar komuni fl-Ewropa tal-Punent u tan-Nofsinhar. Fokus għal ċikli ta’ stħarriġ futuri jista’ jkun il-punt sa fejn l-interventi ta’ prevenzjoni li qed jiġu pprovduti jistgħu jitqiesu bbażati fuq l-evidenza jew mod ieħor.
Esploratur tad-data
Punti ewlenin
L-użu tas-sigaretti
L-użu tas-sigaretti għadu mifrux fost l-adolexxenti fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD, bi kważi wieħed minn kull tliet studenti li pejpu s-sigaretti mill-inqas darba f’ħajjithom (medja ta’ 32 %). L-ogħla rati ta’ prevalenza jiġu osservati fl-Ungerija (51 %) u fis-Slovakkja (46 %), filwaqt li l-aktar rati baxxi jiġu osservati fl-Iżlanda (13 %) u f’Malta (16 %). Id-differenzi bejn il-ġeneri juru prevalenza kemxejn ogħla fost il-bniet (32 % meta mqabbla ma’ 31 % fost is-subien). Din it-tendenza hija evidenti f’aktar minn żewġ terzi tal-pajjiżi, u l-akbar differenzi jiġu osservati fir-Rumanija (47 % meta mqabbla ma’ 36 %) u fil-Bulgarija (46 % meta mqabbla ma’ 36 %). Madankollu, f’xi pajjiżi, din ix-xejra hija bil-maqlub, notevolment fil-Kosovo (1) (47 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 36 % fost il-bniet) u fil-Georgia (35 % meta mqabbla ma’ 24 %).
Bħala medja, 15 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD jirrapportaw li pejpu sigaretti għall-ewwel darba fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar. L-ogħla proporzjonijiet jiġu rreġistrati fis-Slovakkja (24 %) u fil-Kosovo (23 %), filwaqt li l-aktar proporzjonijiet baxxi jiġu osservati fl-Iżlanda (6.4 %) u f’Malta (7.1 %). Fi ftit aktar minn nofs il-pajjiżi, il-bidu bikri tat-tipjip huwa aktar komuni fost il-bniet, b’mod partikolari fil-Bulgarija (23 % meta mqabbla ma’ 17 %). Fost il-pajjiżi fejn huwa aktar probabbli li s-subien jibdew minn età bikrija, il-Kosovo juri l-aktar disparità wiesgħa (31 % meta mqabbla ma’ 16 %).
Aktar minn nofs l-istudenti parteċipanti fl-ESPAD (55 %) iqisu s-sigaretti pjuttost faċli jew faċli ħafna biex jinkisbu. Din il-perċezzjoni hija l-ogħla fid-Danimarka (76 %), segwita mill-Ġermanja u n-Norveġja (70 %). B’kuntrast ma’ dan, l-aktar proporzjonijiet baxxi jiġu rrapportati fil-Kosovo (32 %) u fil-Moldova (23 %). B’mod ġenerali, huwa aktar probabbli li s-subien jipperċepixxu s-sigaretti aktar mill-bniet bħala faċilment aċċessibbli (61 % meta mqabbla ma’ 50 %).
L-użu attwali tas-sigaretti, definit bħala tipjip fl-aħħar 30 jum, jiġi rrapportat minn 18 % tal-istudenti. L-ogħla prevalenza tiġi osservata fil-Kroazja u fl-Ungerija (32 %), filwaqt li l-aktar waħda baxxa tiġi osservata fl-Iżlanda (4.2 %) u fl-Iżvezja (8.2 %). It-tipjip attwali huwa aktar prevalenti fost il-bniet f’aktar minn nofs il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD, bid-disparità l-aktar wiesgħa bejn il-ġeneri rrapportata fil-Bulgarija (34 % meta mqabbla ma’ 25 %) u fir-Rumanija (30 % meta mqabbla ma’ 22 %). Madankollu, ix-xejra hija bil-maqlub fil-Kosovo (33 % meta mqabbla ma’ 23 %) u fil-Georgia (18 % meta mqabbla ma’ 9.5 %), fejn is-subien jirrappreżentaw rati attwali ogħla ta’ tipjip.
Il-konsum ta’ kuljum tas-sigaretti jiġi rrapportat minn 7.9 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD, b’perċentwali simili fil-ġeneri kollha. L-ogħla rati jiġu osservati fil-Bulgarija u l-Kroazja (20 %), filwaqt li l-inqas rati jiġu osservati fl-Iżlanda (0.8 %).
Ċifra ewlenija oħra hija l-użu ta’ kuljum irrapportat mill-istudenti li bdew ipejpu minn età bikrija (13-il sena jew iżgħar). Bħala medja, 3.6 % tal-istudenti jaqgħu f’din il-kategorija, bl-ogħla proporzjon osservat fil-Bulgarija (8.7 %).
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-1995 sal-2024
Bejn l-ewwel u l-aħħar stħarriġ tal-ESPAD, il-prevalenza tul il-ħajja tal-użu tas-sigaretti naqset b’mod kostanti, u naqset bin-nofs minn 68 % għal 32 %, bl-aktar tnaqqis notevoli jseħħ bejn l-2019 u l-2024 (tnaqqis ta’ 10 punti perċentwali). Matul il-perjodu ta’ 30 sena, it-tnaqqis fil-prevalenza kien akbar fost is-subien, minn 70 % għal 30 %. Il-pajjiżi bl-akbar tnaqqis huma l-Gżejjer Faeroe, l-Irlanda, l-Iżlanda u l-Iżvezja.
Ix-xejra fl-użu fl-aħħar 30 jum turi wkoll tnaqqis kostanti, minn 33 % għal 18 %, bi kważi xejriet li jikkoinċidu bejn is-subien u l-bniet. Tiġi osservata xejra simili fit-tipjip ta’ kuljum, li naqas minn 20 % għal 8 %.
Fl-aħħar nett, filwaqt li l-proporzjon ta’ dawk li jpejpu kuljum li għandhom 13-il sena jew iżgħar naqas ukoll matul it-tliet deċennji (minn 10 % fl-1995 għal 3.6 % fl-2024), tqabbil bejn id-data tal-2019 u l-2024 juri żieda żgħira (flimkien ma’ 0.6 %). Peress li l-prevalenza fost is-subien tibqa’ l-istess fl-aħħar żewġ stħarriġiet, din iż-żieda hija xprunata mill-bniet, li r-rata tagħhom titla’ minn 2.5 % għal 3.6 %, u dan jikkonferma l-involviment akbar tagħhom fi kważi x-xejriet kollha tat-tipjip osservati.
L-użu doppju
Għalkemm it-tipjip tas-sigaretti huwa l-forma l-aktar komuni ta’ użu tat-tabakk, jekk jiġi ffokat fuqu biss ikun qed jiġi ssottovalutat il-konsum tan-nikotina minħabba ż-żieda ta’ prodotti alternattivi. Meta jitqiesu kemm is-sigaretti kif ukoll is-sigaretti elettroniċi, l-użu tul il-ħajja jiżdied minn 32 % għal 47 %, b’żidiet kbar irreġistrati fiċ-Ċekja u fl-Estonja, filwaqt li l-użu attwali jiżdied minn 18 % għal 28 %, b’żieda notevoli fost il-bniet kemm fl-użu tul il-ħajja kif ukoll f’dak attwali.
Meta jitqies il-konsum doppju ta’ kuljum, il-prevalenza titla’ minn 7.9 % għal 14 % (15 % fost il-bniet meta mqabbla ma’ 12 % fost is-subien), b’okkorrenzi ogħla fil-Bulgarija u fl-Ungerija (25 %).
L-użu ta’ kuljum mibdi f’età bikrija juri wkoll żieda notevoli meta jitqies l-użu doppju, li żdied minn 3.9 % għal 6 %. F’dan il-każ, l-akbar żidiet jiġu osservati fil-Litwanja u fl-Estonja, u għal darb’oħra aktar evidenti fost il-bniet.
L-użu tas-sigaretti elettroniċi
Bħala medja, 44 % tal-istudenti fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD jirrapportaw li użaw is-sigaretti elettroniċi mill-inqas darba tul ħajjithom, bi prevalenza nazzjonali li tvarja minn 22 % fil-Portugall għal 57 % fl-Ungerija.
Fi 13 minn 37 pajjiż parteċipant fl-ESPAD, mill-inqas nofs l-istudenti pprovaw is-sigaretti elettroniċi, filwaqt li f’sitt pajjiżi biss (il-Portugall, Malta, l-Iżlanda, il-Maċedonja ta’ Fuq, il-Montenegro u l-Irlanda), inqas minn terz tal-istudenti rrapportaw l-użu tul il-ħajja.
B’mod ġenerali, il-bniet (46 %) jirrapportaw prevalenza ogħla tul il-ħajja tal-użu tas-sigaretti elettroniċi mis-subien (41 %), b’eċċezzjonijiet fil-Kosovo, fil-Georgia, fil-Moldova, fil-Gżejjer Faeroe, fil-Maċedonja ta’ Fuq, fl-Ukrajna u fil-Portugall. L-akbar differenzi bejn il-ġeneri jinsabu fil-Liechtenstein u f’Malta, fejn il-prevalenza fost il-bniet taqbeż dik tas-subien bi 13-il punt perċentwali, u fil-Kosovo, fejn, min-naħa l-oħra, jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw prevalenza ogħla ta’ 12-il punt perċentwali mill-bniet (51 % meta mqabbla ma’ 39 %).
Bħala medja, 16 % tal-istudenti pprovaw sigaretti elettroniċi fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar, bl-ogħla proporzjonijiet fl-Estonja (33 %) u fil-Litwanja (31 %), u l-aktar baxxi fil-Portugall (5.4 %) u fil-Montenegro (7.4 %). L-użu bikri tas-sigaretti elettroniċi huwa aktar komuni fost il-bniet milli s-subien fil-maġġoranza tal-pajjiżi, u l-akbar differenzi jiġu osservati fl-Estonja (37 % għall-bniet meta mqabbla ma’ 29 % għas-subien), fil-Latvja (34 % meta mqabbla ma’ 27 %) u fl-Irlanda (18 % meta mqabbla ma’ 12 %). Min-naħa l-oħra, fil-Kosovo jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw prevalenza ta’ 12-il punt perċentwali ogħla mill-bniet (25 % meta mqabbla ma’ 13 %).
Perċentwal għoli ta’ studenti (60 %) jemmnu li l-kisba tas-sigaretti elettroniċi hija jew pjuttost faċli jew faċli ħafna jekk jixtiequ, b’differenzi kbar bejn il-pajjiżi, li jvarjaw minn 33 % fil-Kosovo sa 82 % fid-Danimarka. F’20 pajjiż, din il-perċezzjoni hija ogħla mill-medja, b’mill-inqas 60 % tal-istudenti li jqisu s-sigaretti elettroniċi bħala faċilment aċċessibbli. Bħala medja, jiġi rrapportat li s-subien u l-bniet jirrapportaw livelli simili ta’ disponibbiltà perċepita.
L-użu attwali tas-sigaretti elettroniċi, definit bħala l-użu fl-aħħar 30 jum, jiġi rrapportat minn 22 % tal-istudenti (19 % għas-subien u 25 % għall-bniet). L-aktar rati baxxi jiġu osservati fil-Portugall u fil-Gżejjer Faeroe (kemm 6.4 %) kif ukoll f’Malta (10 %), filwaqt li l-ogħla rati tal-użu attwali tas-sigaretti elettroniċi jiġu rrapportati fil-Polonja (36 %) u fis-Serbja (34 %).
L-użu ta’ kuljum tas-sigaretti elettroniċi jvarja bejn il-pajjiżi, u jvarja minn 1.5 % fil-Gżejjer Faeroe għal 20 % fil-Polonja. Fi 22 pajjiż, l-użu ta’ kuljum tas-sigaretti elettroniċi huwa notevolment ogħla fost il-bniet, filwaqt li f’żewġ pajjiżi biss, jiġifieri fil-Kosovo (7.7 % meta mqabbla ma’ 5.8 %) u fil-Georgia (4.2 % meta mqabbla ma’ 1.2 %), huwa ogħla fost is-subien.
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-2019 sal-2024
Il-popolarità u l-prevalenza tal-użu tas-sigaretti elettroniċi żdiedu drastikament fl-aħħar deċennju, u l-maġġoranza tal-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD jirrapportaw żieda mill-2019.
Id-data minn 32 pajjiż li ġabru l-informazzjoni dwar l-użu tas-sigaretti elettroniċi kemm għall-2019 kif ukoll għall-2024 turi li l-użu tul il-ħajja żdied minn 41 % għal 43 %, filwaqt li l-użu attwali żdied minn 14 % għal 22 % matul dan il-perjodu. Minn dawn it-32 pajjiż, jiġi rrapportat li 11 jirrappreżentaw perċentwal aktar baxx ta’ użu tul il-ħajja, u l-akbar tnaqqis jiġi osservat f’Monaco (minn 63 % għal 44 %), fl-Ukrajna (minn 51 % għal 37 %) u fil-Litwanja (minn 65 % għal 51 %). L-ogħla żidiet fl-użu tas-sigaretti elettroniċi nstabu fis-Serbja (minn 18 % għal 51 %) u fil-Greċja (minn 35 % għal 52 %).
Xejriet simili ġew osservati fir-rigward tal-użu attwali tas-sigaretti elettroniċi, li naqas b’mod partikolari f’Monaco u fil-Litwanja, filwaqt li ġew irreġistrati żidiet kbar fis-Serbja (29 punt perċentwali) u fil-Kroazja (20 punt perċentwali).
L-użu tal-alkoħol
Il-konsum tal-alkoħol tul il-ħajja jiġi rrapportat minn 73 % tal-adolexxenti fil-pajjiżi tas-CROW. L-ogħla rati ta’ prevalenza jiġu osservati fl-Ungerija (91 %) u fid-Danimarka (90 %), filwaqt li l-aktar rati baxxi jiġu rreġistrati fil-Kosovo (29 %) u fl-Iżlanda (41 %). Id-differenzi bejn il-ġeneri jindikaw prevalenza kemxejn ogħla fost il-bniet (74 %) milli s-subien (72 %), xejra osservata f’aktar minn nofs il-pajjiżi. L-aktar differenzi evidenti bejn il-ġeneri jinsabu fl-Iżlanda (48 % meta mqabbla ma’ 34 %), fil-Latvja (84 % meta mqabbla ma’ 73 %) u fil-Litwanja, f’Malta u f’Monaco, li kull wieħed juri disparità ta’ 10 punti perċentwali. Madankollu, f’xi pajjiżi, ix-xejra hija bil-maqlub, notevolment fil-Kosovo (37 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 23 % fost il-bniet).
Bħala medja, jiġi rrapportat li 33 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD ħadu xorb alkoħoliku għall-ewwel darba fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar, kejl ta’ xorb f’età bikrija, filwaqt li 8 % jgħidu li sikru fl-istess età. L-ogħla rati ta’ xorb f’età bikrija jiġu rrapportati fil-Georgia (64 %) u fil-Moldova (49 %), filwaqt li l-aktar baxxi jiġu osservati fl-Iżlanda (12 %), fil-Kosovo u fin-Norveġja (14 %). Bl-istess mod, is-sakra f’età bikrija hija l-aktar prevalenti fil-Georgia (25 %) u fil-Bulgarija (14 %), u l-inqas komuni fil-Kosovo (3 %), fi Franza u fil-Portugall (3.6 %) u fil-Gżejjer Faeroe (3.9 %).
Jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw rati kemxejn ogħla mill-bniet, kemm li jixorbu xorb alkoħoliku (34 % meta mqabbla ma’ 33 %) kif ukoll li jkunu fis-sakra (8.2 % meta mqabbla ma’ 7.8 %). Madankollu, fir-rigward tal-konsum tal-alkoħol fl-età ta’ 13-il sena jew qabel, f’xi pajjiżi d-disparità tikber, li turi rati ogħla għas-subien, bħal fil-Maċedonja ta’ Fuq (35 % meta mqabbla ma’ 22 %), il-Montenegro (47 % meta mqabbla ma’ 36 %) u s-Serbja (49 % meta mqabbla ma’ 37 %). Min-naħa l-oħra, fil-Latvja u fil-Litwanja, jiġi rrapportat li l-bniet jirrappreżentaw l-ogħla proporzjonijiet (46 % meta mqabbla ma’ 35 % u 35 % meta mqabbla ma’ 26 %, rispettivament). Fir-rigward ta’ sakra f’età bikrija, id-differenzi bejn il-ġeneri jidhru wkoll fil-livell nazzjonali. B’mod partikolari, fil-Georgia, jintwera li s-subien jirrappreżentaw prevalenza ogħla mill-bniet (30 % meta mqabbla ma’ 20 %). B’kuntrast ma’ dan, ix-xejra hija bil-maqlub fiċ-Ċekja (14 % fost il-bniet meta mqabbla ma’ 7.6 % fost is-subien) u fl-Estonja (14 % meta mqabbla ma’ 9.3 %).
Tlieta minn kull erba’ studenti parteċipanti fl-ESPAD (75 %) iqisu x-xorb alkoħoliku pjuttost faċli jew faċli ħafna biex jinkiseb. Din il-perċezzjoni hija l-ogħla fid-Danimarka u fil-Ġermanja (94 %), segwita mill-Greċja (92 %), filwaqt li l-proporzjonijiet l-aktar baxxi jiġu rrapportati fil-Kosovo (42 %) u fl-Iżlanda (54 %). B’mod ġenerali, il-bniet għandhom it-tendenza li jipperċepixxu l-alkoħol bħala aktar faċli biex jinkiseb mis-subien (77 % meta mqabbla ma’ 73 %), b’mod partikolari fil-Litwanja (64 % meta mqabbla ma’ 51 %), f’Ċipru (78 % meta mqabbla ma’ 66 %) u fil-Latvja (74 % meta mqabbla ma’ 62 %).
L-użu attwali tal-alkoħol, definit bħala konsum fl-aħħar 30 jum, jiġi rrapportat minn 42 % tal-istudenti. L-ogħla prevalenza tiġi osservata fid-Danimarka (68 %) u fil-Ġermanja (62 %), filwaqt li l-aktar waħda baxxa tiġi rreġistrata fl-Iżlanda (12 %) u fil-Kosovo (14 %). Il-konsum attwali tal-alkoħol huwa kemxejn ogħla fost il-bniet (43 % meta mqabbla ma’ 41 %), bl-akbar disparità bejn il-ġeneri li tinsab fil-Latvja (35 % meta mqabbla ma’ 25 %), f’Malta (42 % meta mqabbla ma’ 33 %) u fl-Ukrajna (45 % meta mqabbla ma’ 36 %). Madankollu, ix-xejra hija differenti f’Ċipru, fejn jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw rati ogħla mill-bniet (49 % meta mqabbla ma’ 35 %).
L-intossikazzjoni bl-alkoħol f’mill-inqas okkażjoni waħda fl-aħħar 30 jum tiġi rrapportata minn 13 % tal-istudenti parteċipanti kollha fl-ESPAD. L-ogħla rati jiġu osservati fid-Danimarka (36 %), fl-Awstrija (24 %) u fl-Ungerija (22 %), filwaqt li l-aktar rati baxxi jiġu rreġistrati fil-Kosovo (4.9 %). B’mod ġenerali, il-perċentwali huma ugwali bejn il-ġeneri. Madankollu, fil-livell nazzjonali, il-bniet jirrapportaw aktar ta’ spiss rati ogħla ta’ sakra mis-subien, bl-aktar disparità wiesgħa osservata f’Ċipru (12 % għall-bniet meta mqabbla ma’ 4.4 % għas-subien).
Kejl ewlieni ta’ xorb huwa x-xorb bla rażan, definit bħala l-konsum ta’ ħames darbiet ta’ xorb jew aktar f’okkażjoni waħda fl-aħħar 30 jum. Bħala medja, il-prevalenza fost il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD hija ta’ 31 %, bi proporzjonijiet ogħla rrappurtati fid-Danimarka (55 %), fil-Ġermanja (49 %) u fl-Awstrija (48 %), u l-aktar baxxi fl-Iżlanda (8.9 %). Bħala medja, jintwera li s-subien u l-bniet għandhom rati simili għal din ix-xejra. Madankollu, fil-livell nazzjonali, jidhru differenzi notevoli bejn il-ġeneri: jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw prevalenza ogħla fil-Montenegro (27 % meta mqabbla ma’ 18 %) u fil-Liechtenstein (41 % meta mqabbla ma’ 35 %), filwaqt li l-bniet jirrappreżentaw rati ogħla f’Malta (34 % meta mqabbla ma’ 25 %).
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-1995 sal-2024
Mill-1995 sal-2024, il-konsum tal-alkoħol tul il-ħajja fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD wera xejra ta’ tnaqqis, li naqas minn 88 % għal 74 %, għalkemm b’xi fluttwazzjonijiet. Il-prevalenza laħqet l-ogħla livell ta’ 91 % fl-istħarriġ tal-2003 qabel ma naqset fis-snin sussegwenti. Għalkemm din id-data mhijiex konsistentement disponibbli għall-pajjiżi kollha mill-1995, l-akbar tnaqqis seħħ fl-Iżlanda (minn 79 % għal 41 %) u fl-Iżvezja (minn 89 % għal 56 %). Ix-xejriet għas-subien u għall-bniet isegwu xejra simili.
Il-konsum tal-alkoħol fl-aħħar 30 jum naqas ukoll bejn l-ewwel stħarriġ tal-ESPAD u dak l-aktar reċenti, u naqas minn 55 % għal 43 %. Din ix-xejra tirrifletti t-tnaqqis osservat fil-konsum tul il-ħajja, bi prevalenza massima ta’ 63 % fl-2003. L-akbar tnaqqis jiġi osservat fl-Iżlanda (minn 56 % għal 12 %), fl-Irlanda (minn 66 % għal 35 %) u fil-Finlandja (minn 57 % għal 27 %).
Fir-rigward tax-xorb bla rażan episodiku, għalkemm il-prevalenza tiegħu naqset minn 36 % għal 30 % matul il-perjodu ta’ osservazzjoni ta’ 30 sena, din laħqet il-massimu ta’ 42 % fl-2007 wara li żdiedet mill-1995. Din ix-xejra hija evidenti kemm fir-rigward tas-subien kif ukoll tal-bniet. Fir-rigward tas-subien, il-livell massimu seħħ aktar kmieni (47 % fl-2003) u kien sostnut fl-2007, filwaqt li fir-rigward tal-bniet, il-livell massimu ta’ 38 % ġie rreġistrat fl-2007. Madankollu, it-tnaqqis globali fost il-bniet mill-1995 sal-2024 ammonta għal punt perċentwali wieħed biss.
L-użu ta’ drogi illeċiti
Bħala medja, ġie rrapportat li 13 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD użaw xi droga illeċita mill-inqas darba tul ħajjithom. Il-prevalenza tul il-ħajja tal-użu tad-drogi illeċiti tvarja ħafna bejn il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD, bl-ogħla rati osservati fil-Liechtenstein (25 %) u fiċ-Ċekja (24 %), u l-aktar baxxi fil-Georgia u fil-Moldova (it-tnejn li huma 3.9 %).
B’mod ġenerali, tiġi osservata biss disparità żgħira bejn il-ġeneri, b’14 % tas-subien u 12 % tal-bniet jirrapportaw użu tul il-ħajja ta’ drogi illeċiti. Differenza relattivament kbira ta’ 8 punti perċentwali tiġi osservata bejn is-subien u l-bniet fl-Ukrajna. Malta tispikka, fejn il-prevalenza tul il-ħajja fost il-bniet taqbeż dik tas-subien b’6 punti perċentwali (15 % meta mqabbla ma’ 9.3 %).
Meta wieħed iħares lejn is-sustanzi individwali, il-kannabis hija l-aktar droga użata b’mod komuni (użu tul il-ħajja ta’ 12 %), segwita mill-kokaina (2.3 %), mill-ekstasi/MDMA (2.1 %), mil-LSD jew minn alluċinoġeni oħra (1.8 %) u mill-amfetamina (1.8 %). Il-prevalenza medja tul il-ħajja tal-użu tal-metamfetamina, tal-crack, tal-eroina u tal-GHB tibqa’ aktar baxxa, b’madwar 1 % għal kull mediċina. Bħala medja, jintwera li s-subien jirrappreżentaw rati ogħla ta’ prevalenza tul il-ħajja mill-bniet għal kull sustanza.
Fil-livell tal-pajjiż, l-użu tal-amfetamina jvarja minn 0.7 % fil-Georgia u f’Monaco, għal 4.3 % fl-Ungerija, filwaqt li l-użu tal-metamfetamina jvarja minn 0.5 % f’Monaco u fil-Maċedonja ta’ Fuq għal 3.1 % fil-Polonja. Ċipru jirreġistra l-ogħla prevalenza tul il-ħajja fost il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD għall-użu tal-LSD u alluċinoġeni oħra (6.8 %) u l-kokaina (6.2 %). Jirrapporta wkoll l-ogħla prevalenza għall-ekstasi/MDMA (4.7 %), il-crack u l-eroina (it-tnejn li huma 4.1 %) u l-GHB (3.4 %).
Użu illeċitu ta’ drogi apparti l-kannabis
Filwaqt li l-kannabis tammonta għall-proporzjon akbar ta’ użu illeċitu tad-droga rrapportat, il-prevalenza medja ta’tul il-ħajja ta’ kwalunkwe użu illeċitu tad-droga għajr il-kannabis hija konsiderevolment aktar baxxa, u hija ta’ 5 %. Fil-livell tal-pajjiżi, ir-rati jvarjaw minn 1.7 % fil-Georgia għal 9.9 % f’Ċipru, bi prevalenza relattivament għolja rrapportata wkoll fl-Iżlanda (7.9 %) u fil-Montenegro (7.6 %). Bħala medja, il-prevalenza hija ogħla fost is-subien milli fost il-bniet (5.4 % meta mqabbla ma’ 4.5 %).
Ir-rata tal-użu tal-kokaina/crack fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar hija ta’ 0.9 % bħala medja fost is-17-il pajjiż li ġabru din l-informazzjoni fl-2024, bl-ogħla prevalenza rreġistrata fl-Ukrajna (4 %). B’mod ġenerali, huwa aktar probabbli li s-subien (1.2 %) jibdew aktar kmieni mill-bniet (0.5 %), għalkemm id-differenza medja tibqa’ taħt punt perċentwali wieħed. Jidhru xejriet simili għall-amfetamina/għall-metamfetamina u għall-ekstasi/MDMA, bl-Ukrajna tirrapporta l-ogħla rati (3.3 % u 3.7 %, rispettivament) u l-Kosovo turi l-ogħla prevalenza li jmiss (1.4 % għat-tnejn).
Id-disponibbiltà perċepita ta’ drogi illeċiti minbarra l-kannabis hija relattivament baxxa. Bħala medja, jiġi rrapportat aċċess faċli minn 13 % tal-istudenti għall-kokaina, 11 % għall-ekstasi/MDMA, 9 % għall-amfetamina u kważi 8 % kemm għall-crack kif ukoll għall-metamfetamina.
Hemm varjazzjonijiet kbar bejn il-pajjiżi fid-disponibbiltà perċepita tas-sustanzi. In-Norveġja tirrapporta perċentwal ogħla ta’ studenti li jqisu li s-sustanzi huma faċilment disponibbli, bl-ogħla rati rreġistrati għall-kokaina (28 %), l-ekstasi/MDMA (25 %) u l-amfetamina (19 %). Is-Slovenja tirrapporta l-ogħla disponibbiltà perċepita ta’ crack (13 %) fost is-16-il pajjiż li ġabru din l-informazzjoni. Hemm ukoll rati għoljin ta’ disponibbiltà perċepita kemm għall-amfetamina (18 %) kif ukoll għall-metamfetamina (15 %) fil-Montenegro. B’kuntrast ma’ dan, id-disponibbiltà perċepita ta’ drogi illeċiti oħra għadha baxxa fil-Georgia, fil-Moldova u fil-Gżejjer Faeroe, li ġeneralment tvarja bejn 1.8 % u 3.6 %.
Id-disponibbiltà perċepita tas-sustanzi hija ġeneralment ogħla fost is-subien milli l-bniet, bl-eċċezzjoni tal-kokaina, li tiġi rrapportata bħala aċċessibbli aktar faċilment mill-bniet (13 %) mis-subien (12 %) bħala medja. Għal kull sustanza, id-differenza medja bejn il-ġeneri tibqa’ taħt il-1.5 punti perċentwali. Madankollu, ix-xejriet tad-disparità bejn il-ġeneri jvarjaw bejn il-pajjiżi u s-sustanzi. F’xi pajjiżi, bħal Liechtenstein u Monaco, jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw disponibbiltà perċepita ogħla ta’ sustanzi illeċiti, filwaqt li f’oħrajn, inklużi Ċipru, is-Slovakkja, il-Bulgarija u Malta, jiġi rrapportat li l-bniet jirrappreżentaw disponibbiltà perċepita ogħla mis-subien.
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-1995 sal-2024
Ġeneralment, bejn l-1995 u l-2003, il-prevalenza tul il-ħajja tal-użu tad-drogi illeċiti żdiedet. Mill-2003, il-prevalenza medja baqgħet stabbli għal 19 % sal-2015, imbagħad naqset għal 17 % fl-2019 u kompliet tonqos għal 14 % fl-2024.
Il-pajjiżi li juru żieda sostnuta f’diversi ċikli ta’ ġbir tad-data tal-ESPAD jinkludu n-Norveġja, fejn ir-rati ilhom jiżdiedu mill-2011, u l-Montenegro, fejn ir-rati żdiedu b’mod kostanti mill-2007, meta beda l-ġbir tad-data tal-ESPAD hemmhekk.
Bejn l-1995 u l-2019, il-bniet u s-subien segwew xejriet simili, bir-rata medja fost il-bniet konsistentement minn 5 sa 6 punti perċentwali inqas minn dik tas-subien. Madankollu, bejn l-2019 u l-2024, id-disparità naqset għal differenza rekord baxxa ta’ 2 punti perċentwali. Meta wieħed iħares lejn il-pajjiżi individwali, il-biċċa l-kbira tal-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD juru xejriet paralleli jew konverġenti bejn is-subien u l-bniet.
L-użu illeċitu tad-droga minbarra l-kannabis ra l-ogħla prevalenza tiegħu tul il-ħajja fl-2007, segwit minn tnaqqis żgħir sal-2019, u wara baqa’ stabbli. Madankollu, din ix-xejra globali taħbi varjazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż. B’mod partikolari, Ċipru jispikka b’żieda konsiderevoli mill-2003 ’l hawn, meta beda l-ġbir tad-data tal-ESPAD hemmhekk.
Ix-xejra fil-perċentwal ta’ studenti li jużaw drogi illeċiti għajr il-kannabis hija simili għas-subien u l-bniet, u fir-rigward tal-bniet jiġu rrapportati b’mod konsistenti rati ta’ bejn 1 u 2 punti perċentwali aktar baxxi matul is-snin kollha tal-istħarriġ.
L-użu tal-kannabis
Il-kannabis tibqa’ d-droga illeċita l-aktar użata b’mod komuni fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD kollha. Bħala medja, ġie rrapportat li 12 % tal-istudenti użaw il-kannabis mill-inqas darba f’ħajjithom. L-ogħla prevalenza tiġi osservata fiċ-Ċekja (24 %) u fil-Liechtenstein (23 %), filwaqt li l-aktar waħda baxxa tiġi osservata fil-Georgia (3.3 %) u fil-Moldova (2.5 %). Għalkemm id-disparità globali bejn il-ġeneri naqas maż-żmien, is-subien ikomplu jirrapportaw użu akbar tal-kannabis mill-bniet bħala medja (13 % meta mqabbla ma’ 11 %). Din ix-xejra hija evidenti fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi, b’mod partikolari fl-Ukrajna (15 % meta mqabbla ma’ 6.7 %) u fil-Montenegro (13 % meta mqabbla ma’ 6.8 %). Madankollu, Malta tispikka bħala eċċezzjoni, fejn l-użu tal-kannabis huwa aktar prevalenti fost il-bniet (14 %) milli fost is-subien (8.6 %).
Bħala medja, ġie rrapportat li 2.4 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD użaw il-kannabis għall-ewwel darba fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar. L-ogħla proporzjonijiet jiġu rreġistrati fl-Ukrajna (4.9 %) u fiċ-Ċekja (4.1 %), filwaqt li l-aktar proporzjonijiet baxxi jiġu osservati fil-Moldova (0.7 %). L-użu bikri tal-kannabis huwa ġeneralment aktar komuni fost is-subien milli fost il-bniet, ħlief f’Ċipru, fiċ-Ċekja, f’Malta, fis-Slovenja, fl-Awstrija, fis-Slovakkja, fil-Latvja, fil-Ġermanja u fil-Liechtenstein.
Il-kannabis hija meqjusa bħala l-aktar sustanza illeċita aċċessibbli, b’madwar wieħed minn kull erba’ studenti parteċipanti fl-ESPAD (26 %) li jqisuha pjuttost faċli jew faċli ħafna biex tinkiseb. Il-perċezzjoni tad-disponibbiltà hija l-ogħla fid-Danimarka, fil-Ġermanja u fis-Slovenja (41 %) u fin-Norveġja (40 %). B’kuntrast ma’ dan, l-aktar disponibbiltà perċepita baxxa tiġi rrapportata fil-Moldova (5.3 %), fl-Ukrajna (7.1 %), fil-Gżejjer Faeroe (11 %), fil-Kosovo u fil-Georgia (12 %). Bħal fil-każ tax-xejriet tal-użu, huwa aktar probabbli li s-subien iqisu l-kannabis aktar mill-bniet bħala faċilment aċċessibbli (28 % meta mqabbla ma’ 24 %).
Rigward l-użu attwali, il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD kollha jirrapportaw rati ta’ prevalenza ta’ inqas minn 10 %, bl-aktar ċifri baxxi, taħt it-2 %, osservati fil-Moldova, fil-Georgia, fir-Rumanija u fil-Gżejjer Faeroe. Sadanittant, il-prevalenza hija ogħla fl-Italja u fis-Slovenja (8.6 %) u fil-Liechtenstein (9.6 %). Għal darb’oħra, fejn teżisti disparità bejn il-ġeneri, is-subien għandhom it-tendenza li jirrapportaw użu attwali ogħla tal-kannabis mill-bniet.
L-ESPAD jivvaluta wkoll l-użu ta’ kannabis b’riskju għoli permezz tat-Test ta’ Skrinjar għall-Abbuż tal-Kannabis (CAST), li japplika għall-istudenti li rrapportaw li użaw il-kannabis is-sena li għaddiet. Il-prevalenza tal-użu b’riskju għoli tvarja minn inqas minn 1 % fil-Moldova u fil-Georgia, sa massimu ta’ 5.9 % fiċ-Ċekja u fis-Slovenja. Ftit pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD biss jirrapportaw differenzi mdaqqsa bejn il-ġeneri fl-użu tal-kannabis b’riskju għoli, u fil-każijiet kollha, is-subien juru ċifri ogħla, ħlief f’Malta, fejn il-prevalenza hija kemxejn ogħla fost il-bniet (4.4 % meta mqabbla ma’ 2.6 %).
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-1995 sal-2024
Matul l-aħħar tliet deċennji, l-użu tal-kannabis fost l-adolexxenti Ewropej wera varjazzjonijiet notevoli. Il-prevalenza tul il-ħajja tal-użu tal-kannabis laħqet l-ogħla livell tagħha ta’ 18 % fl-2003 u fl-2011 iżda minn dak iż-żmien segwiet xejra ta’ tnaqqis, li laħqet 12 % fl-2024, l-aktar livell baxx irreġistrat minn meta beda l-ESPAD fl-1995.
L-użu attwali tal-kannabis baqa’ relattivament stabbli matul iż-żmien, ivarja bejn 6.7 % u 7.4 % mill-1999 sal-2019. Madankollu, id-data tal-2024 turi tnaqqis għal 5 %, u terġa’ lura għal livelli qrib dawk osservati fl-1995 (4.1 %).
Minkejja żieda kostanti fid-disponibbiltà perċepita tal-kannabis sal-2019, meta 33 % tal-istudenti rrapportaw li din kienet pjuttost faċli jew faċli ħafna biex tinkiseb, din iċ-ċifra naqset f’daqqa għal 27 % fl-2024, u toqrob lejn il-livell irreġistrat fl-1995 (26 %).
Użu ta’ sustanzi oħrajn
L-istħarriġ ġabar ukoll data dwar sustanzi oħrajn, inklużi sustanzi psikoattivi ġodda (SPĠ), drogi sintetiċi mfassla biex jimitaw l-effetti ta’ sustanzi kkontrollati tradizzjonali filwaqt li jiġu evitati restrizzjonijiet legali; farmaċewtiċi, inklużi kalmanti jew sedattivi, użati mingħajr riċetta ta’ tabib; mediċini li jtaffu l-uġigħ, dawk użati biex il-persuna tħossha “high”, għal attenzjoni għolja/iperattività, mingħajr riċetta ta’ tabib, kif ukoll sterojdi anaboliċi; inalanti; u, għall-ewwel darba, l-ossidu nitruż.
Fost l-istudenti parteċipanti fl-ESPAD, il-prevalenza medja tul il-ħajja tal-użu tal-NPS hija ta’ madwar 3 %, bl-ogħla rati rreġistrati fil-Polonja (6.4 %) u fis-Slovenja (6 %), u l-aktar baxxi fin-Netherlands, fil-Liechtenstein, fil-Gżejjer Faeroe u fil-Moldova (inqas minn 1 %).
Il-prevalenza tul il-ħajja medja tal-użu tal-NPS hija kemxejn ogħla fost is-subien mill-bniet (2.8 % meta mqabbla ma’ 2.6 %), għalkemm id-differenzi bejn il-ġeneri jvarjaw bejn il-pajjiżi. Fi 13-il pajjiż, jiġi rrapportat li l-bniet jirrappreżentaw prevalenza tul il-ħajja ogħla ta’ użu tal-NPS fl-2024. L-akbar disparitajiet favur il-bniet jiġu osservati f’Ċipru (6.6 % għall-bniet meta mqabbla ma’ 2.9 % għas-subien) u fis-Slovakkja (6.4 % meta mqabbla ma’ 4.3 %), filwaqt li fl-Ukrajna, jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw użu tul il-ħajja ogħla mill-bniet (3.6 % meta mqabbla ma’ 2 %).
Fir-rigward ta’ sustanzi speċifiċi, 3.5 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD (medja bbażata fuq data minn 23 minn 37 pajjiż) jirrapportaw li użaw kannabinojdi sintetiċi mill-inqas darba f’ħajjithom, li jvarjaw minn 0.7 % fil-Georgia għal 16 % fis-Slovakkja. Bl-istess mod, ġie rrapportat li 1.1 % tal-istudenti użaw tul il-ħajja il-katinoni sintetiċi (medja kkalkulata minn 14 minn 37 pajjiż), bl-ogħla ċifri misjuba fl-Ungerija (3.7 %). L-użu tul il-ħajja ta’ opjojdi sintetiċi jvarja bejn 0.6 % fil-Georgia, fl-Irlanda u fil-Portugall, għal 2.2 % fl-Estonja, bi prevalenza medja ta’ 1.1 % (ibbażata fuq data minn 15 minn 37 pajjiż).
Bħala medja, is-subien juru prevalenza ta’ użu kemxejn ogħla mill-bniet għat-tliet klassijiet ta’ sustanzi sintetiċi ġodda inklużi fl-istħarriġ. L-uniċi eċċezzjonijiet jinsabu f’Ċipru, fejn jiġi rrapportat li l-bniet (9.1 %) jirrappreżentaw prevalenza ogħla ta’ użu sintetiku ta’ kannabinojdi mis-subien (4.3 %), Malta (4.7 % fost il-bniet meta mqabbla ma’ 2.4 % fost is-subien), il-Latvja (2.9 % meta mqabbla ma’ 2.6 %) u l-Portugall (2.1 % meta mqabbla ma’ 1.7 %). Barra minn hekk, fl-Ungerija, jiġi rrapportat li l-bniet jirrappreżentaw użu tul il-ħajja ogħla, kemm ta’ kannabinojdi sintetiċi (7.9 % meta mqabbla ma’ 5.6 % fost is-subien) kif ukoll ta’ katinoni sintetiċi (4.3 % meta mqabbla ma’ 2.9 %).
Il-prevalenza tul il-ħajja tal-użu tal-inalanti hija ta’ 6.4 % bħala medja, b’differenzi kbar bejn il-pajjiżi. L-ogħla rati jinsabu fl-Iżvezja (17 %) u fil-Liechtenstein (16 %), filwaqt li l-aktar rati baxxi jiġu rrapportati fil-Kosovo (1.3 %) u fil-Maċedonja ta’ Fuq (2.1 %). Fl-2024, l-użu tal-inalanti huwa ogħla fost il-bniet bħala medja (6.7 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 7.9 % fost il-bniet), u jaqbeż dak tas-subien f’ 25 minn 37 pajjiż parteċipant fl-ESPAD. Għall-ewwel darba, l-użu tal-ossidu nitruż ġie mistħarreġ fost l-istudenti parteċipanti fl-ESPAD fi 18-il pajjiż, b’medja ta’ 3.1 % li jirrapportaw l-użu tul il-ħajja. L-ogħla prevalenza hija rreġistrata fil-Bulgarija (9.4 %) u fil-Liechtenstein (7.2 %), biż-żewġ pajjiżi juru ċifri ogħla għall-bniet milli għas-subien.
Ġie rrapportat li madwar 2.2 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD użaw l-inalanti għall-ewwel darba fl-età ta’ 13-il sena jew iżgħar, b’differenzi notevoli bejn il-pajjiżi. Il-bidu bikri tal-użu tal-inalanti jvarja minn inqas minn 1 % tal-istudenti fil-Portugall (0.3 %) u fl-Italja (0.4 %), għal 5 % jew aktar fil-Ġermanja (5.9 %) u fis-Slovenja (5 %).
Il-prevalenza tal-użu tul il-ħajja tal-farmaċewtiċi għal skopijiet mhux mediċi hija medja ta’ 14 % fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD, b’rati ogħla fost il-bniet (16 %) mis-subien (11 %). L-ogħla prevalenza tiġi osservata fil-Litwanja (29 % b’mod ġenerali, 36 % fost il-bniet).
Fost il-kategoriji differenti ta’ farmaċewtiċi, l-aktar użati b’mod komuni huma kalmanti u sedattivi mingħajr riċetta (8.5 %), segwiti minn mediċini li jtaffu l-uġigħ biex il-persuna tħossha “high”, irrapportati minn medja ta’ 6.9 % tal-istudenti. B’mod ġenerali, ġie rrapportat li 3.4 % tal-istudenti użaw mediċini għal attenzjoni/iperattività, li huma inklużi fl-istħarriġ tal-ESPAD tal-2024 għall-ewwel darba f’subkampjun ta’ 18-il pajjiż. Fil-kategoriji kollha, l-użu farmaċewtiku huwa ġeneralment ogħla fost il-bniet, ħlief fil-Bulgarija, fejn jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw użu ogħla fit-tipi kollha ta’ mediċini; il-Gżejjer Faeroe u l-Irlanda għal kalmanti u sedattivi; Ċipru, il-Bulgarija, il-Greċja, l-Italja, l-Ukrajna, il-Georgia, in-Norveġja u Spanja għal mediċini li jtaffu l-uġigħ; u d-Danimarka u l-Kosovo għal mediċini ta’ attenzjoni/iperattività.
Bħala medja, 19 % tal-istudenti jipperċepixxu kalmanti u sedattivi mingħajr riċetta bħala pjuttost faċli jew faċli ħafna biex jinkisbu, bl-ogħla disponibbiltà perċepita rreġistrata fil-Polonja (49 %), fid-Danimarka (39 %) u fiċ-Ċekja (38 %). L-aktar disponibbiltà perċepita baxxa tal-farmaċewtiċi tiġi osservata fil-Moldova (3.4 %) u fl-Ukrajna (5.9 %). Huwa aktar probabbli li l-bniet fil-pajjiżi kollha iqisu l-kalmanti u s-sedattivi bħala faċilment disponibbli, ħlief għal Monaco, il-Maċedonja ta’ Fuq, il-Moldova u l-Latvja, fejn jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw disponibbiltà perċepita ogħla.
Għadd relattivament żgħir ta’ studenti madwar il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD jirrapportaw l-użu ta’ sterojdi anaboliċi, b’medja ta’ 1.5 %. L-ogħla proporzjon huwa rreġistrat f’Ċipru (4.2 %), segwit mill-Polonja (3.3 %) u mill-Ukrajna (2.8 %). B’mod ġenerali, huwa aktar probabbli li s-subien aktar mill-bniet ikunu pprovaw sterojdi anaboliċi.
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-1995 sal-2024
L-użu tul il-ħajja tal-inalanti fost l-adolexxenti Ewropej segwa xejra ta’ żieda sal-2011, u wara beda jonqos. Illum il-ġurnata, ir-rati ta’ prevalenza huma simili għal dawk osservati f’nofs is-snin disgħin. Id-disparità dejjem tonqos bejn il-ġeneri osservata bejn l-2011 u l-2019 kibret fl-2024, u l-maġġoranza tal-pajjiżi issa juru prevalenza ogħla ta’ użu mill-inalanti fost il-bniet. Madankollu, ix-xejriet ivarjaw bejn il-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD. Filwaqt li xi pajjiżi, bħall-Bulgarija, il-Finlandja, l-Iżlanda, l-Italja u l-Iżvezja jirrapportaw żieda mdaqqsa fl-użu mill-inalanti mill-2011, b’mod partikolari bejn l-2019 u l-2024, oħrajn, inklużi l-Kroazja, iċ-Ċekja, l-Estonja, il-Latvja u l-Portugall, irrapportaw tnaqqis.
Ix-xejriet fl-użu tal-farmaċewtiċi għal skopijiet mhux mediċi spiss jiġu ffurmati minn bidliet fis-sett tal-mediċini inklużi. B’mod ġenerali, l-użu tul il-ħajja ta’ kalmanti u sedattivi żdied madwar l-Ewropa kemm fost is-subien kif ukoll fil-bniet, b’żidiet notevoli rrapportati fl-Awstrija, fil-Ġermanja, fl-Iżlanda, fil-Litwanja, fin-Norveġja, fl-Iżvezja u fl-Ukrajna. Il-bniet irrapportaw b’mod konsistenti rati ogħla ta’ użu farmaċewtiku maż-żmien.
Il-logħob tal-azzard għall-flus
Bħala medja, ġie rrapportat li 23 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD lagħbu l-flus fl-aħħar 12-il xahar, personalment jew online, permezz ta’ logħob tal-azzard, bħal slot machines, logħob tal-karti jew bid-dadi, lotteriji, jew imħatri fuq sport jew tiġrijiet tal-annimali.
L-Italja għandha l-ogħla prevalenza ta’ logħob tal-azzard fost l-istudenti (45 %), segwita mill-Iżlanda (41 %) u l-Greċja (36 %), filwaqt li r-rata l-aktar baxxa tiġi osservata fil-Georgia (9.5 %).
Jiġi rrapportat li s-subien jirrappreżentaw parteċipazzjoni notevolment ogħla fil-logħob tal-azzard mill-bniet, kemm bħala medja (29 % meta mqabbla ma’ 16 %) kif ukoll fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi. L-unika eċċezzjoni hija l-Iżlanda, fejn il-prevalenza hija kważi ugwali, bi 42 % tas-subien u 41 % tal-bniet li lagħbu l-flus fl-aħħar 12-il xahar.
Fost l-istudenti parteċipanti fl-ESPAD li jirrapportaw il-logħob tal-azzard għall-flus fis-sena li għaddiet, il-maġġoranza l-kbira (85 %) għażlu li jilagħbu f’postijiet fiżiċi, bħal bars u klabbs. Dan il-proporzjon ivarja minn 68 % fl-Iżvezja għal 98 % fl-Italja u 97 % f’Ċipru. Għalkemm il-prevalenza tal-logħob tal-azzard tradizzjonali fost is-subien hija kważi d-doppju ta’ dik fost il-bniet (25 % meta mqabbla ma’ 14 %), il-proporzjon li lagħbu l-flus fil-postijiet fiżiċi huwa kemxejn ogħla fost il-bniet (86 %) mis-subien (84 %) bħala medja, b’differenzi modesti bejn il-ġeneri osservati fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi.
Bejn wieħed u ieħor tnejn minn kull tliet (65 %) studenti parteċipanti fl-ESPAD li rrapportaw li lagħbu l-flus fis-sena li għaddiet għamlu dan permezz ta’ pjattaformi online, esklussivament jew flimkien ma’ postijiet fiżiċi. L-ogħla proporzjonijiet jiġu osservati fl-Iżvezja (81 %), fis-Slovenja (77 %), fil-Kosovo (76 %), fl-Iżlanda (75 %), fil-Montenegro (75 %), fil-Bulgarija u fis-Slovakkja (74 % kull wieħed), filwaqt li l-proporzjonijiet l-aktar baxxi jinsabu fl-Italja (28 %) u fi Spanja (44 %). Il-prevalenza tal-involviment fil-logħob tal-azzard online fost is-subien (20 %) hija aktar mid-doppju ta’ dik fost il-bniet (8.7 %). Anke fost l-istudenti li jirrapportaw il-logħob tal-azzard għall-flus fis-sena li għaddiet, il-proporzjon ta’ dawk li jagħżlu l-mezz online huwa ogħla fost is-subien (70 %) milli fost il-bniet (54 %). Għall-kuntrarju tal-logħob tal-azzard tradizzjonali, tiġi osservata varjabbiltà kbira fid-differenzi bejn il-ġeneri bejn il-pajjiżi: l-ogħla waħda tiġi osservata fil-Portugall (80 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 43 % fost il-bniet), filwaqt li ma hemm l-ebda differenza jew differenza żgħira ħafna bejn il-ġeneri fil-Maċedonja ta’ Fuq, fil-Kosovo, fil-Moldova, fl-Iżlanda, fi Spanja, fil-Ġermanja u fil-Liechtenstein.
L-ESPAD tivvaluta wkoll il-preżenza ta’ mġiba possibbli ta’ logħob tal-azzard dannuż permezz tal-istrument ta’ skrinjar Lie/Bet, li japplika għall-istudenti li jirrapportaw l-involviment tal-logħob tal-azzard fis-sena li għaddiet. Il-proporzjon ta’ studenti li jilagħbu l-logħob tal-azzard, u li juru mġiba potenzjalment dannuża relatata mal-logħob tal-azzard ivarja minn inqas minn 5 % fil-Liechtenstein, fiċ-Ċekja, fil-Gżejjer Faeroe u f’Monaco, għal massimu ta’ 22 % fil-Kosovo. Filwaqt li bħala medja u fil-maġġoranza l-kbira tal-pajjiżi, il-proporzjon ta’ studenti li jilagħbu l-logħob tal-azzard b’imġiba possibilment dannuża huwa l-ogħla fost is-subien (11 % meta mqabbla ma’ 4.6 % fost il-bniet), dan mhuwiex il-każ f’Malta (7.1 % meta mqabbla ma’ 3.7 %) u f’Ċipru (8.3 % meta mqabbla ma’ 5 %).
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-2015 sal-2024
Għalkemm ħafna pajjiżi Ewropej adottaw regolamenti aktar stretti dwar il-logħob tal-azzard f’dawn l-aħħar snin, b’fokus akbar fuq il-protezzjoni tal-minorenni, il-logħob tal-azzard fost l-adolexxenti Ewropej baqa’ stabbli minn meta l-ESPAD beda jinvestiga l-problema għall-ewwel darba fl-2015. Madankollu, dehru bidliet notevoli matul iż-żmien.
B’mod speċifiku, il-parteċipazzjoni fil-logħob tal-azzard fost is-subien naqset kemxejn, minn 32 % fl-2015 għal 30 % fl-2024, filwaqt li żdiedet ftit fost il-bniet, minn 14 % għal 16 % matul l-istess perjodu.
Il-logħob tal-azzard online ra tkabbir konsiderevoli, bil-prevalenza tiegħu tiżdied minn 7.9 % fl-2019 għal 14 % fl-2024. Filwaqt li d-disparità bejn il-ġeneri fil-logħob tal-azzard online tippersisti, ir-rati ta’ parteċipazzjoni kibru b’aktar min-nofs fost is-subien (minn 13 % fl-2019 għal 20 % fl-2024) u ttripplaw fost il-bniet (minn 2.7 % fl-2019 għal 8.7 % fl-2024).
Il-perċentwal tal-istudenti li juru profil potenzjali ta’ logħob tal-azzard dannuż żdied b’mod partikolari, fejn kważi rdoppja minn 4.7 % fl-2019 għal 8.5 % fl-2024. Filwaqt li dan il-proporzjon jibqa’ ħafna ogħla fost is-subien, iż-żieda hija aktar evidenti fost il-bniet.
Dawn iċ-ċifri jenfasizzaw ix-xenarju li qed jinbidel tal-logħob tal-azzard fost l-adolexxenti, b’mod partikolari r-rwol dejjem akbar tal-logħob tal-azzard online u d-dinamika tal-ġeneru li qed tevolvi, li jitlob monitoraġġ kontinwu u interventi mfassla apposta.
Il-logħob u l-media soċjali
B’mod ġenerali, ġie rrapportat li 80 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD lagħbu logħob diġitali mill-inqas darba fix-xahar li għadda. Madwar 70 % lagħbu f’jum tipiku tal-iskola fl-aħħar 30 jum, filwaqt li 77 % lagħbu f’jum mhux tal-iskola. Fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD, il-prevalenza tal-logħob fix-xahar li għadda kienet l-aktar baxxa fil-Kosovo (59 %) u fil-Moldova (66 %), filwaqt li l-ogħla ġiet irrapportata fil-Liechtenstein (95 %) u fil-Ġermanja (91 %). Huwa aktar probabbli li s-subien jinvolvu lilhom infushom fil-logħob tal-azzard aktar mill-bniet (89 % meta mqabbla ma’ 71 %), li jirrifletti disparità konsistenti bejn il-ġeneri fl-involviment tal-logħob bejn pajjiż u ieħor. Din id-disparità hija partikolarment wiesgħa fil-Greċja u fl-Iżlanda, li tvarja minn 33 sa 35 punti perċentwali, filwaqt li hija minima jew nieqsa f’Ċipru, fl-Ukrajna u fil-Bulgarija (0 sa 5 punti perċentwali).
Fl-aħħar 30 jum, ġie rrapportat li 17 % tal-istudenti parteċipanti kollha fl-ESPAD jilagħbu medja ta’ 4 sigħat jew aktar ta’ ħin f’jum tipiku tal-iskola u 32 % f’jum tipiku mhux tal-iskola, b’rati għoljin darbtejn fost is-subien meta mqabbla mal-bniet fiż-żewġ każijiet.
L-ESPAD jivvaluta wkoll ir-riskju awtoperċepit assoċjat mal-użu tal-logħob u tal-media soċjali permezz ta’ skala ta’ tliet punti żviluppata minn Holstein and colleagues fl-2014. Skont l-awturi, punteġġ ta’ 2 jew 3 jindika riskju għoli awtoperċepit ta’ problemi relatati mal-użu tal-logħob u tal-media soċjali.
Fl-2024, 22 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD kellhom punteġġ ta’ 2-3 punti fuq l-iskala tar-riskju tal-logħob perċepita. Dan il-kejl huwa l-aktar baxx fiċ-Ċekja (12 %), fid-Danimarka (13 %), fl-Awstrija u fil-Finlandja (14 %), u l-ogħla f’Ċipru (37 %), fil-Litwanja u fin-Netherlands (it-tnejn 31 %).
B’mod ġenerali, is-subien (30 %) għandhom probabbiltà akbar mid-doppju tal-bniet (13 %) li jkollhom punteġġ pożittiv fuq l-iskala tar-riskju tal-logħob perċepita. L-akbar differenzi bejn il-ġeneri jiġu osservati fil-Portugall u fil-Ġermanja, fejn is-subien jaqbżu lill-bniet b’ 25–26 punti perċentwali. B’kuntrast ma’ dan, id-disparità hija minima f’Ċipru (tnaqqis ta’ punt perċentwali wieħed) u hija saħansitra bil-maqlub fin-Netherlands, fejn il-bniet għandhom punteġġ ta’ 7 punti perċentwali ogħla mis-subien.
Fir-rigward tal-użu tal-media soċjali, kważi nofs l-istudenti (47 %) għandhom punteġġ ta’ 2–3 punti fuq l-iskala tar-riskju tal-użu tal-media soċjali perċepita. L-ogħla prevalenza tiġi osservata fl-Awstrija (58 %), fil-Liechtenstein (57 %) u fil-Ġermanja (56 %), filwaqt li l-aktar waħda baxxa tiġi rreġistrata fiċ-Ċekja (29 %), fl-Ungerija u fil-Polonja (it-tnejn 32 %).
Huwa aktar probabbli li l-bniet (53 %) aktar mis-subien (42 %) ikollhom punteġġ pożittiv fuq l-iskala tar-riskju tal-użu tal-media soċjali perċepita. F’dan il-każ, id-differenzi bejn il-ġeneri jaqgħu f’firxa aktar ristretta, minn 3 sa 17-il punt perċentwali, b’mod konsistenti favur il-bniet. L-akbar disparitajiet jiġu osservati fil-Gżejjer Faeroe, fil-Liechtenstein u fis-Slovakkja (17 %).
Insegwiment tax-xejriet: kif inbidlu l-affarijiet mill-2015 sal-2024
L-aktar sejbiet reċenti tal-ESPAD jenfasizzaw żieda sostanzjali fil-prevalenza tal-logħob fost l-istudenti ta’ 16-il sena tul iż-żmien, li żdiedet minn 47 % fl-2015 għal 80 % fl-2024. Ix-xejra hija partikolarment evidenti fost il-bniet, li l-prevalenza tal-logħob tagħhom żdiedet b’aktar mit-tripplu, minn 22 % fl-2015 għal 71 % fl-2024. Filwaqt li s-subien jirrapportaw b’mod konsistenti involviment ogħla tal-logħob, iż-żieda tagħhom hija aktar gradwali, u tiżdied minn 71 % fl-2015 għal 89 % fl-2024. It-tnaqqis fid-disparità bejn il-ġeneri jissuġġerixxi li l-logħob, li kien attività fil-biċċa l-kbira maskili, qed isir dejjem aktar komuni fost il-bniet.
Il-prevalenza tar-riskju perċepit tal-logħob baqgħet relattivament stabbli, bir-rati globali jiżdiedu kemxejn minn 20 % fl-2015 għal 22 % fl-2024. Fost is-subien, il-perċentwal baqa’ konsistenti għal madwar 30 %, filwaqt li fost il-bniet, żdied minn 9.5 % fl-2015 għal 13 % fl-2024, li huwa konformi mal-involviment dejjem akbar tagħhom fil-logħob.
L-użu problematiku pperċepit tal-media soċjali żdied minn 38 % fl-2015 għal 47 % fl-2024 b’mod ġenerali. Iż-żieda kienet aktar evidenti fost is-subien, u żdiedet minn 30 % għal 41 %, filwaqt li fost il-bniet, ir-rata baqgħet konsistentement għolja, b’varjazzjoni ta’ madwar 53–54 %.
Il-benesseri mentali
Wara l-pandemija tal-COVID-19 u fil-kuntest ta’ kunflitti li għaddejjin fl-Ewropa u fil-Lvant Nofsani, l-ESPAD saħħaħ il-fokus tiegħu fuq il-benesseri mentali tal-adolexxenti. L-effetti persistenti tal-iżolament soċjali, it-tfixkil edukattiv u l-instabbiltà soċjoekonomika żiedu t-tħassib dwar is-saħħa mentali taż-żgħażagħ.
Sabiex din il-problema tiġi vvalutata u mmonitorjata b’mod sistematiku, l-istħarriġ tal-ESPAD tal-2024 inkluda għall-ewwel darba l-Indiċi WHO-5 dwar il-Benesseri, kejl validat tal-istat mentali bbażat fuq esperjenzi riċenti tal-ħajja. Punteġġ ta’ aktar minn 50 minn 100 jitqies bħala indikattiv ta’ benesseri mentali tajjeb.
Bħala medja, ġie rrapportat li 59 % tal-istudenti kellhom benesseri mentali tajjeb. Fil-livell reġjonali, l-ogħla rati ta’ benesseri jinsabu fl-Ewropa tat-Tramuntana, bil-Gżejjer Faeroe (77 %), l-Iżlanda (75 %) u d-Danimarka (72 %) juru l-ogħla prevalenza. Il-pajjiż bl-inqas rata ta’ benesseri awtodikjarat huwa l-Ukrajna (43 %), fejn, mill-2022, l-adolexxenti ġew esposti għal avvenimenti trawmatiċi u aċċess limitat għall-kura tas-saħħa mentali, segwiti miċ-Ċekja (46 %), l-Ungerija (47 %), Ċipru u l-Polonja (49 %).
Il-benesseri mentali għandu t-tendenza li jkun ġeneralment ogħla fost is-subien milli fost il-bniet, kemm bħala medja (69 % meta mqabbla ma’ 49 %) kif ukoll fil-pajjiżi parteċipanti fl-ESPAD kollha. L-akbar differenzi bejn il-ġeneri jiġu osservati fl-Italja (66 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 35 % fost il-bniet), fil-Polonja (64 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 33 % fost il-bniet) u fl-Iżvezja (78 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 48 % fost il-bniet). L-iżgħar disparitajiet bejn il-ġeneri jinsabu f’Ċipru (52 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 46 % fost il-bniet), fl-Ukrajna (48 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 39 % fost il-bniet), fil-Gżejjer Faeroe (83 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 72 % fost il-bniet) u fil-Georgia (75 % fost is-subien meta mqabbla ma’ 62 % fost il-bniet).
L-attivitajiet ta’ prevenzjoni
Madwar 72 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD jirrapportaw li pparteċipaw f’mill-inqas intervent wieħed ta’ prevenzjoni fis-sentejn ta’ qabel l-istħarriġ. Dawn l-interventi jvarjaw minn avvenimenti ta’ sensibilizzazzjoni, iffokati biss fuq l-għoti ta’ informazzjoni, għal programmi bbażati fuq il-ħiliet, li jinkorporaw attivitajiet interattivi mfassla biex jiżviluppaw ħiliet personali u soċjali. Dan huwa l-ewwel ġbir ta’ data li jinkludi informazzjoni dwar il-parteċipazzjoni fi programmi ta’ prevenzjoni, li jipprovdi għarfien ġdid dwar l-involviment taż-żgħażagħ f’tali inizjattivi. Huwa importanti li jiġi enfasizzat li mhux l-interventi ta’ prevenzjoni kollha huma bbażati fuq l-evidenza.
Aktar min-nofs l-istudenti (56 %) jirrapportaw li attendew avvenimenti ta’ sensibilizzazzjoni jew ta’ informazzjoni dwar sustanzi leċiti u illeċiti jew imġiba ta’ riskju. Ir-rati ta’ parteċipazzjoni huma l-ogħla fis-Slovakkja (77 %) u fl-Ungerija (74 %), filwaqt li dawk l-aktar baxxi jiġu osservati fil-Kosovo (31 %) u fil-Montenegro (38 %).
L-alkoħol huwa s-suġġett li jiġi indirizzat bl-aktar mod frekwenti, u ġie rrapportat li 49 % tal-istudenti pparteċipaw f’avvenimenti ta’ informazzjoni relatati. Fil-livell nazzjonali, il-perċentwali huma l-ogħla fis-Slovakkja (70 %) u fil-Kroazja (67 %), filwaqt li l-aktar baxxi jiġu rreġistrati fil-Kosovo (18 %).
L-avvenimenti relatati mat-tabakk huma t-tieni avvenimenti li jiġu rrapportati bl-aktar mod frekwenti, li għalihom attendew 38 % tal-istudenti. L-ogħla rati ta’ attendenza jiġu osservati fis-Slovakkja u fl-Ungerija (59 %), filwaqt li dawk l-aktar baxxi jiġu osservati f’Ċipru (22 %) u fil-Georgia (23 %).
Bħala medja, 31 % biss tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD jirrapportaw li attendew avvenimenti ta’ sensibilizzazzjoni jew ta’ informazzjoni dwar sustanzi illeċiti. Ir-rati ta’ parteċipazzjoni huma l-ogħla fis-Slovakkja (60 %) u fl-Iżlanda (56 %), u l-aktar baxxi fil-Kosovo (10 %), fil-Georgia u fl-Iżvezja (11 % it-tnejn li huma).
Is-suġġetti li jiġu indirizzati bl-inqas mod frekwenti huma mġiba ta’ riskju mhux relatata mas-sustanza, bħal logħob tal-azzard, logħob jew problemi relatati mal-internet, b’medja ta’ 28 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD li jirrapportaw il-parteċipazzjoni. L-ogħla rata ta’ parteċipazzjoni hija rreġistrata fl-Iżlanda u fis-Slovenja (48 %), filwaqt li l-Kosovo juri l-aktar rata baxxa (9.4 %).
Il-parteċipazzjoni f’avvenimenti ta’ sensibilizzazzjoni jew ta’ informazzjoni relatati mas-sustanza tiġi rrapportata b’mod aktar frekwenti mill-bniet. Madankollu, għall-avvenimenti relatati mal-logħob tal-azzard, il-logħob u d-disturbi relatati mal-internet, is-subien (30 %) jirrapportaw involviment ogħla mill-bniet (24 %).
Fir-rigward tal-attivitajiet ta’ taħriġ interattiv, komponent ewlieni tal-isforzi ta’ prevenzjoni, ġie rrapportat li 55 % tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD ipparteċipaw f’interventi ffokati fuq l-iżvilupp ta’ ħiliet soċjali, ħiliet personali jew litteriżmu medjatiku. Fil-livell nazzjonali, il-parteċipazzjoni tvarja minn 35 % fil-Gżejjer Faeroe u 36 % fl-Iżvezja, għal 71 % f’Malta u fi Spanja u 72 % fil-Finlandja.
L-aktar tip ta’ taħriġ li jiġi rrapportat bl-aktar mod frekwenti jiffoka fuq il-ħiliet soċjali, 41 % bħala medja, bl-għan li jsaħħaħ l-interazzjoni u l-komunikazzjoni ma’ oħrajn (eż. l-espressjoni ta’ sentimenti, l-empatija u l-indirizzar tal-pressjoni mill-pari). Il-Finlandja tirreġistra l-ogħla rata ta’ parteċipazzjoni (64 %), filwaqt li l-Iżvezja turi l-aktar rata baxxa (25 %).
Proporzjon simili ta’ studenti (40 %) jirrapportaw li jipparteċipaw fit-taħriġ fil-litteriżmu medjatiku, li jiffoka fuq l-analiżi kritika tar-reklami u l-kontenut tal-media biex jiġu rikonoxxuti l-messaġġi intenzjonati u titnaqqas is-suxxettibbiltà għall-manipulazzjoni. Dawn l-attivitajiet ta’ taħriġ kienu l-aktar prevalenti fil-Finlandja (60 %) u fid-Danimarka (59 %), u l-inqas komuni fil-Kosovo (20 %).
It-tip ta’ taħriġ l-inqas mifrux jiffoka fuq it-titjib tal-ħiliet personali, li ġeneralment iħejju lill-istudenti bi strateġiji biex ikampaw ma’ sitwazzjonijiet tal-ħajja diffiċli b’mod san, irrapportati minn ftit aktar minn terz tal-istudenti parteċipanti fl-ESPAD (36 %). Ir-rati ta’ parteċipazzjoni huma l-ogħla fil-Litwanja (56 %) u f’Malta (55 %), u l-aktar baxxi fil-Gżejjer Faeroe (23 %) u fl-Iżvezja (24 %).
B’mod ġenerali, id-disparità bejn il-ġeneri fir-rapportar tal-parteċipazzjoni hija aktar evidenti għal dawn l-interventi, b’ 60 % tal-bniet jirrapportaw involviment meta mqabbla ma’ 51 % tas-subien. Din ix-xejra tibqa’ konsistenti fit-tipi kollha ta’ taħriġ.
Filwaqt li l-avvenimenti ta’ sensibilizzazzjoni jew ta’ informazzjoni għandhom it-tendenza li jkunu aktar ikkonċentrati fl-Ewropa tal-Lvant, l-inizjattivi ta’ prevenzjoni bbażati fuq il-ħiliet, meqjusa li għandhom potenzjal ogħla għall-effettività meta mqabbla ma’ avvenimenti ta’ sensibilizzazzjoni jew ta’ informazzjoni, huma aktar prevalenti fl-Ewropa tal-Punent u tan-Nofsinhar.
Il-pajjiżi parteċipanti
Il-pajjiżi li ġejjin ipparteċipaw fl-edizzjoni tal-2024 tal-istħarriġ tas-ESPAD:
l-Awstrija, il-Bulgarija, il-Kroazja, Ċipru, iċ-Ċekja, id-Danimarka, l-Estonja, il-Gżejjer Faeroe, il-Finlandja, Franza, il-Georgia, il-Ġermanja, il-Greċja, l-Ungerija, l-Iżlanda, l-Irlanda, l-Italja, il-Kosovo (1), il-Latvja, il-Liechtenstein, il-Litwanja, Malta, il-Moldova, Monaco, il-Montenegro, in-Netherlands, il-Maċedonja ta’ Fuq, in-Norveġja, il-Polonja, il-Portugall, ir-Rumanija, is-Serbja, is-Slovakkja, is-Slovenja, Spanja, l-Iżvezja, l-Ukrajna.
Sors tad-data
Id-data użata biex tiġġenera l-grafika tad-data f’din il-paġna tinstab hawn taħt, kif ukoll fil-Katalgu tad-Data tagħna. Dan is-sett ta’ data huwa kopert minn liċenzja Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Nota għall-attribuzzjoni, jekk jogħġbok uża “Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD)”.
Dwar l-ESPAD
Il-Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD) huwa sforz kollaborattiv ta’ timijiet ta’ riċerka indipendenti f’aktar minn 40 pajjiż Ewropew u l-akbar proġett ta’ riċerka transnazzjonali dwar l-użu ta’ sustanzi mill-adolexxenti fid-dinja. L-għan globali tal-proġett huwa li tinġabar b’mod regolari data komparabbli dwar l-użu tas-sustanzi fost l-istudenti ta’ bejn il-15 u s-16-il sena f’kemm jista’ jkun pajjiżi Ewropej. L-EUDA hija sieħeb ewlieni fil-proġett ESPAD.
Aktar informazzjoni tinstab fuq is-sit web tal-ESPAD.
Dwar din il-pubblikazzjoni
Referenza rrakkomandata: Il-Grupp ESPAD (2025), Ir-riżultati ewlenin mill-Proġett Ewropew ta’ Stħarriġ Skolastiku dwar l-Alkoħol u Drogi Oħrajn (ESPAD), l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea dwar id-Drogi, Liżbona, https://www.euda.europa.eu/publications/data-factsheets/espad-2024-key-findings_en
Identifikaturi
HTML: TD-01-25-003-MT-Q
ISBN: 978-92-9408-054-7
DOI: 10.2810/2756351
(1) Dan l-isem huwa mingħajr preġudizzju għall-pożizzjonijiet dwar l-istatus, u huwa konformi mal-UNSCR 1244/1999 u l-Opinjoni tal-QIĠ dwar id-dikjarazzjoni tal-indipendenza tal-Kosovo.