Kokain – Avrupa’daki mevcut durum (Avrupa Uyuşturucu Raporu 2025)

Kokain, esrardan sonra Avrupa’da en sık kullanılan ikinci yasa dışı uyuşturucudur, ancak yaygınlık seviyeleri ve kullanım şekilleri ülkeler arasında önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Kullanım yaygınlığı, tedavi talepleri, uyuşturucu yakalamaları, fiyat ve saflık, zararlar ve daha fazlası dâhil olmak üzere Avrupa’da kokain için güncel durumun en son analizini bu sayfada bulabilirsiniz.

Bu sayfa Avrupa Uyuşturucu Raporu 2025’in bir parçası olup Avrupa’daki uyuşturucu durumuna ilişkin EUDA’nın yıllık genel bakışıdır.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

Son Güncelleme: 5 Haziran 2025

Benzeri görülmemiş kokain bulunabilirliği sağlığa ve topluma zarar veriyor

Kokain, esrardan sonra Avrupa’da en yaygın kullanılan ikinci yasa dışı uyuşturucudur. Yaygınlık düzeyleri ve kullanım kalıpları ülkeler arasında önemli farklılıklar gösterse de (bkz. Kokain kullanım yaygınlığı ve örüntüleri), bu uyuşturucunun bulunabilirliği artmaya devam etmektedir. Aynı şekilde bu ilaca bağlı sağlıkla ilgili ve sosyal maliyetlerin önemli ölçüde arttığına dair endişeler de artmaktadır. 

Kokain Avrupa’da genellikle iki biçimde bulunur. En yaygın olanı kokain tozudur (tuz formu) ve daha az yaygın olanı taş kokaindir (crack) (sigara gibi içilebilir serbest baz formu). Kokain, Güney Amerika’da yetiştirilen koka bitkisinden üretilir. Avrupa’ya çeşitli güzergâhlardan girmektedir, ancak Avrupa’nın limanlarından ticari intermodal nakliye konteynerleriyle büyük miktarlarda kokain kaçakçılığı yapılması uyuşturucunun yüksek bulunabilirliğini artırmaktadır. Kokain kaçakçıları tarafından kötüye kullanılan büyük konteyner limanlarına sahip ülkelerde, tedarik zincirlerinde personelin yolsuzluğa bulaşması, sindirme ve şiddet de dâhil olmak üzere uyuşturucuyla bağlantılı yüksek suç seviyeleri belgelenmiştir. Kokain pazarındaki hem toptan satış hem de perakende satış düzeyindeki rekabet, çete bağlantılı şiddet ve cinayetler de dâhil olmak üzere uyuşturucuyla ilişkili suçların önemli bir itici gücü olmuştur. Aynı zamanda kokain kullanımı ve özellikle taş kokain (crack) kullanımı, özellikle bazı marjinal topluluklar arasında daha yaygın hâle geliyor gibi görünmektedir. Genel olarak kokain, Avrupa’da artan bulunabilirliği ve kullanımının hem kamu sağlığı üzerindeki etkisi hem de kokain pazarıyla bağlantılı suç ve şiddet nedeniyle daha büyük maliyetlere yol açmaktadır.

Kaçakçılık şebekeleri, Avrupa’nın kokain tedarikini artırmak için birçok yöntem kullanıyor

2023’te (üst üste yedinci kez) AB Üye Devletleri, 419 tona tekabül eden rekor miktarda kokain yakalandığını bildirmiştir. Belçika, İspanya ve Hollanda, Avrupa’ya kokain kaçakçılığı için giriş noktaları olarak önemlerini yansıtan en yüksek hacimli yakalamaları bildiren ülkeler olmaya devam etmektedir. Daha küçük miktarlardaki yakalama sayısında artış gözlemlenmiştir. Bu artışın kaçakçılık yöntemlerindeki bir değişikliği yansıtması muhtemeldir. 2024 yılında İspanya, Ekvator’un Guayaquil limanı menşeli muzların içine gizlenmiş tek bir sevkiyatta bugüne kadarki en büyük kokain yakalama vakasını (13 ton) rapor etmiştir. Son yıllarda kokainin Avrupa’ya giriş noktası olarak bazı diğer ülkelerin öneminin de arttığı görülmektedir. 2021’den beri gittikçe artan miktarların yakalandığı ve 2023’te yaklaşık 22 ton kokain yakalamasının bildirildiği Portekiz bunlar arasındadır. Almanya 2023 yılında Hamburg Limanı’nda 25 tonluk büyük sevkiyatlar hâlinde toplam 43 ton kokain yakalamıştır; bu miktar 2022 yılında bildirilen miktarın iki katıdır (Şekil 3.1).

Not: Baden-Württemberg Eyaleti Polis Teşkilatı tarafından yapılan yakalama.

Yasa dışı uyuşturucu kaçakçılığı son derece dinamik olup jeopolitik gelişmelere, bölgesel çatışmalara ve ticaret yollarındaki değişikliklere hızla uyum sağlamaktadır. Bu bağlamda Kolombiya, Brezilya ve Ekvator’daki gelişmelerin, organize suç grupları tarafından Avrupa Birliği’ne kaçırılan kokainde gözlenen artışa katkıda bulunduğu düşünülmektedir (derinlemesine bir analiz için bkz. Avrupa Uyuşturucu Pazarı Raporu: Kokain). Çeşitli güvenlik sorunları ve ekonomik sorunlar nedeniyle Kolombiya’da 2023 yılında kokain ekimi ve üretimi artmıştır. Ticari konteynerlerin kullanımına ek olarak yakalanmamak için sıklıkla kombinasyon hâlinde bir dizi başka yöntem kullanılmaktadır (bkz. Şekil 3.2). Örneğin Eylül 2023’te İrlanda’nın güney kıyısı açıklarındaki bir kargo gemisinde 2,25 ton kokain yakalanmıştır.

Bu uyuşturucunun bilinen ana giriş noktalarında önleme tedbirleri arttıkça, kokain kaçakçıları da diğer AB Üye Devletleri ve komşu ülkelerdeki uyuşturucu madde kaçakçılık faaliyetlerine karşı daha savunmasız olabilecek daha küçük limanları hedef almaktadır. Örneğin Nisan 2024’te İsveç’te gerçekleşen en büyük uyuşturucu yakalamalarından birinde Stockholm’ün güneyindeki küçük Nynäshamn limanında yaklaşık 1,4 ton kokain ele geçirilmiştir.

Kokain ürünlerinin yasa dışı işlenmesinin birçok AB Üye Devletinde gerçekleştiği iyi bilinmektedir. Her yıl birçok kokain laboratuvarının ortadan kaldırıldığı bildirilmektedir. Avrupa’da kokainin işlenmesi genellikle diğer malzemelere (örneğin, plastiklere kimyasal olarak gizlenerek) dâhil edilmiş kokainin ikincil ekstraksiyonunu kapsamakta ve bu da ticari sevkiyatlarda tespit edilmesi açısından zorluklar yaratmaktadır. Kokain bazı ve macunu, kokain hidroklorüre dönüştürülmek üzere büyük miktarlarda Avrupa’ya kaçırılmaktadır. Kokain işleme için nispeten büyük ölçekli tesisler her yıl tespit edilmektedir. Örneğin Portekiz’de 2023 ve 2024 yıllarında 6 kokain işleme laboratuvarı ortadan kaldırılarak kokain macunu ve kokain hidroklorürün ele geçirilmesine neden olmuştur.

Kokainin halk sağlığı üzerindeki etkisi daha belirgin hâle geliyor

Bir dizi pratik ve metodolojik nedenden dolayı kokainle ilgili sağlık sorunlarının izlenmesi zor olabilmektedir, ancak bu uyuşturucunun yüksek bulunabilirliğinin Avrupa’da halk sağlığı üzerinde giderek artan olumsuz bir etkisi olduğuna dair artan sinyaller söz konusudur. Kokain, uzman uyuşturucu tedavisine ilk kez başvuranlar tarafından en sık bildirilen ikinci yasa dışı uyuşturucudur ve şu anda sentinel hastane acil servislerine yapılan akut uyuşturucu zehirlenmesi başvurularında en sık bildirilen maddedir. Avrupa uyuşturucu kontrol servisleri, ulusal düzeyde temsil edici nitelikte olmamakla birlikte 2024’ün ilk yarısında taradıkları en yaygın ikinci maddenin kokain olduğunu bildirmiştir. 2023 yılında mevcut veriler, kokainin aşırı dozda uyuşturucu ölümlerinin yaklaşık dörtte birinde rol oynadığını göstermektedir. Kokain kullanımı, altta yatan kardiyovasküler problemleri ağırlaştırabildiğinden Avrupa’daki mortaliteye katkısı muhtemelen hafife alınmaktadır.

2024 ve 2023 verilerine göre kentsel atık sulardaki kokain kalıntıları da şehirlerin yarısından fazlasında artış göstermiştir. Diğer bilgilerle birlikte bu, kokainin giderek daha kolay ulaşılabilir hâle gelmesiyle birlikte coğrafi ve sosyal dağılımının da değiştiğini göstermektedir. Bazı ülkelerde daha marjinal gruplar arasında kokain kullanımı özellikle endişe uyandırmaktadır. Sigara gibi içine çekerek ve enjeksiyonla kokain kullanımı, burundan çekmekten daha büyük sağlık sorunlarıyla bağlantılıdır. Bu nedenle kokain enjeksiyonu ve taş kokain (crack) kullanımının bazı ülkelerde arttığının bildirilmesi endişe vericidir. Kokain gibi uyarıcılar daha yüksek enjeksiyon sıklığı ile ilişkilidir ve son on yılda 7 Avrupa şehrinde uyuşturucu enjekte eden kişiler arasında yerel HIV vakalarına yol açmıştır (bkz. Avrupa’da enjeksiyonla uyuşturucu kullanımı - mevcut durum).

Kokain kullanımı; endişe, psikoz, taşikardi, hipertansiyon, aritmi, göğüs ağrısı ve felcin dâhil olabildiği birçok olumsuz sağlık sonucuyla bağlantılıdır. Kokain kullanımıyla bağlantılı kronik zararların çoğu yoğun, yüksek dozda veya uzun süreli tüketimden kaynaklanmaktadır. Bu durum bağımlılığın yanı sıra koroner arter hastalığı, kardiyomiyopati ve felç riskini artırabilmektedir. Ayrıca kokain ve sentetik uyarıcılar, uyarıcı kaynaklı psikoz gibi psikotik durumları tetikleyebilmekte veya hızlandırabilmektedir. Uyuşturucu kullanımı sorunları olan kişiler arasında psikiyatrik komorbiditenin yönetimi zor olmaya devam etmektedir, çünkü entegre tedavi ve zihinsel sağlık hizmeti müdahaleleri genellikle eksiktir. Düzenli ve sorunlu kokain kullanımı da intihar, kazara yaralanma, adam öldürme ve AIDS risklerinin artmasıyla ilişkilidir. Kokain ve alkolün birlikte kullanımı yaygındır ve iki maddenin vücuttaki varlığı daha büyük sağlık riskleriyle ilişkilidir.

İster sosyal olarak daha entegre olmuş ve toz kokaini gündelik veya aralıklı olarak tüketen kişiler olsun, ister enjeksiyonla uyuşturucu kullanan veya taş kokain (crack) içen daha marjinal gruplar olsun, farklı kokain kullanım kalıplarına sahip kişileri tedavi etmek zordur. Kokain gibi uyarıcıların kullanımıyla ilgili kronik zararların çoğu yoğun, yüksek doz veya uzun süreli tüketimle ilişkilidir. Akut sorunlar deneysel olarak uyarıcı kullanan kişileri de etkileyebilmektedir, ancak uyarıcı kullanımı seyrek ve düşük dozda olduğunda daha az yaygın olması muhtemeldir.

Uyarıcı madde sorunlarına yönelik olarak nelerin etkili tedavi teşkil ettiğine dair anlayışımız gelişiyor olsa da nispeten sınırlı kalmaktadır. Mevcut kanıtlar, bilişsel davranış terapisi ve edimsel yöntem de dahil olmak üzere psikososyal müdahalelerin kullanımına işaret etmektedir. Mevcut durumda, herhangi bir farmakolojik tedaviyi güçlü bir şekilde destekleyecek yeterli kanıt bulunmamaktadır, ancak potansiyel olarak yararlı olabilecek bazı yeni farmakoterapiler geliştirilmektedir. Danışanlar, düzensiz barınma gibi sosyoekonomik yoksunlukla birlikte opioidler veya alkol de dâhil olmak üzere bir dizi başka uyuşturucuyla da sorun yaşıyor olabileceğinden, özellikle daha marjinal gruplar arasında kokain sorunlarının tedavisi genellikle zordur. Enjeksiyonla kokain kullanımı ve taş kokain (crack) içme sorunlarına yönelik olarak, büyük ölçüde opioid sorunları için geliştirilmiş olan mevcut zarar azaltımı müdahalelerinin hem daha fazla geliştirilmesi hem de yaygınlaştırılması gerekmektedir. Ancak daha kapsamlı müdahalelerin geliştirilmesi için daha fazla çalışma yapılması ve bazı ülkelerde bu alanda gözlemlenen artan ihtiyaçlara uygun hizmetlerin sağlanması amacıyla daha fazla yatırım yapılması gerekmektedir.

Temel veriler ve eğilimler

Kokain kullanımı kalıpları ve yaygınlığı

• Avrupa Birliği’ndeki anketler son bir yıl içinde 15-34 yaşlarındaki yaklaşık 2,7 milyon kişinin (bu yaş grubunun %2,7’si) kokain kullandığını göstermektedir (bkz. Şekil 3.3). 2022 yılından bu yana anket yapan ve güven aralıkları sağlayan 15 Avrupa ülkesinden 6’sı önceki karşılaştırılabilir anketlerinden daha yüksek tahminler ve 8’i sabit bir eğilim bildirmiştir.

• 2024 ESPAD okul anketinde, Avrupa Birliği’ndeki 15 ila 16 yaşındaki ESPAD öğrencilerinin yaklaşık %13’ü kokaini kolayca ulaşılabilir olarak puanlamıştır. Öğrencilerin ortalama %2’si hayatlarında en az bir kez kokain kullandıklarını, %1’den azı ise kokaini ilk kez 13 yaşında veya daha genç yaşta kullandıklarını bildirmiştir.
• Kentsel atık sulardaki kokain kalıntıları hem 2024 hem de 2023 verilerine sahip 72 şehirden 39’unda artarken 17 şehir değişiklik olmadığını ve 16 şehir ise azaldığını bildirmiştir (bkz. Şekil 3.4).

• Uyuşturucu kullanan kişilere yönelik olarak temsil edici olmayan 2024 Avrupa Uyuşturucu Web Anketi’nde, Avrupa Birliği’nde veya Norveç’te yaşayan katılımcıların %29’u son 12 ay içinde kokain tozu, taş kokain (crack) veya her ikisini kullandığını bildirmiştir. Kokain tozu kullananlar arasında çoklu madde kullanımı yaygındır. Bu kişilerin yalnızca %4’ü son kullanım aralıklarında kokaini tütün ve alkol dâhil olmak üzere başka bir maddeyle kullanmadıklarını belirtmiştir. Bu, tüm uyuşturucular arasında bildirilen en yüksek çoklu madde kullanım oranı olmuştur. Katılımcılar; kokaini çoğunlukla kulüp veya barda (%68), müzik festivali veya partide (%62) ya da evde (%64) kullandıklarını belirtmiştir. Taş kokain (crack) kullanımıyla ilgili olarak en çok bildirilen ortam ev olmuştur (%86).
• ESCAPE ağı tarafından 2023 yılında 13 AB Üye Devletinde ve Norveç’teki 19 şehirde 3.276 kullanılmış şırınga ile yapılan şırınga kalıntısı analizlerinde 19 şehrin 6’sındaki (Dublin %90; Barselona %89; Selanik %73; Riga %64; Köln %62; Madrid %56) şırıngaların %50’den fazlasında kokain bulunmuştur.

Kokain kullanımı için tedaviye giriş

• Kokain, 2023 yılında ilk kez özel uyuşturucu tedavisine giren kişiler arasında ikinci en yaygın sorun kaynağı uyuşturucu olmuştur ve tahmini olarak 35.000 danışan veya tedaviye ilk kez giren tüm kişilerin %24’ü tarafından belirtilmiştir (bkz. Şekil 3.5).
• Kokainle ilişkili sorunları için ilk kez tedaviye giren danışanların sayısı, 2018 ve 2023 yılları arasında %31 artmıştır.
• En yeni Avrupa verileri, ortalama 22 yaşa karşılık gelen ilk kokain kullanımı ile ortalama 35 yaşa karşılık gelen kokaine bağlı sorunlar sebebiyle alınan ilk tedavi arasında, 13 yıllık bir aralık olduğunu ortaya koymaktadır. Kokain tozu kullananlar için aralık 14 yıldır (Şekil 3.5).
• İlk kez tedaviye giren ve kokaini başlıca sorun kaynağı uyuşturucu olarak bildiren kişilerin %80’inden fazlası, toz kokainin en çok kullandıkları uyuşturucu formu olduğunu belirtmiştir. 2023 yılında danışanların çoğunluğu (%84) erkektir. Bunların dörtte biri son bir ayda her gün kokain kullandıklarını ve beşte biri ağırlıklı olarak uyuşturucuyu burundan çektiklerini bildirmiştir.
• Tarihsel veriler bildiren 24 ülkenin verilerine göre 2023 yılında ilk kez kokain alanların %1,5’inden azı enjeksiyonu ana uygulama yolu olarak bildirmiştir.

Taş kokain

• Sadece 5 AB Üye Devleti, 2023’te taş kokain (crack) ile ilgili tahmini 9.900 tedavi başvurusunun %80’ini oluşturmuştur (2022’de 8.100) ve bunların 3.700’ü tedaviye ilk kez giren kişilerdir (Şekil 3.5). Buradaki bir uyarı, “crack” (taş kokain) teriminin tüm ülkelerce tutarlı şekilde kullanılmayabileceğidir.
• Birincil uyuşturucusu taş kokain (crack) olan ve ilk kez tedaviye giren kişilerin sayısı yaklaşık %35 artarak 2018’de 2.700 danışandan 2023’te 3.700 danışana yükselmiştir.
• Taş kokain (crack) nedeniyle tedaviye girenlerin beşte birinden fazlası kadındır (2023’te %22), %95’i ana uygulama yollarının sigara gibi içmek olduğunu belirtmiştir ve %42’si tedaviye girmeden önceki ayda her gün bu uyuşturucuyu kullanmıştır.
• 2023 yılında 8 AB Üye Devletindeki 10 şehirde bulunan uyuşturucu tüketim odaları, müşteriler tarafından tek başına ya da eroinle birlikte taş kokain (crack) kullanıldığını bildirmiştir. Taş kokain (crack), tüketim aralıklarının üçte birinden fazlasında (%79) sigara gibi içilmiştir. Taş kokain (crack), tüketim aralıklarının %21’inde tek başına ve %47’sinde eroinle birlikte enjekte edilmiştir. Uyuşturucu tüketim odaları; yasa dışı uyuşturucuların enjeksiyon yoluyla, sigara gibi veya her iki şekilde tüketimine izin vermelerine göre farklılık gösterebilmektedir.

Kokain kullanımına bağlı zararlar

• Kokain, 2023 yılında Euro-DEN Plus nöbetçi hastaneleri tarafından bildirilen en yaygın madde olmuştur ve akut uyuşturucu toksisitesi başvurularının %25’inde (1.695) dile getirilmiştir. Kayıt altına alınan vakaların yaklaşık yarısı birlikte alkol alımıyla ilişkilendirilmiştir.
• Euro-DEN Plus yüksek öncelikli hastanelerinin çoğu, 2023 yılında 2022’ye kıyasla kokainle bağlantılı daha çok başvuru almıştır (Şekil 3.6).

• Her iki yıl için veri sağlayan 20 Avrupa ülkesi arasında 2023 yılındaki uyuşturucuya bağlı ölümlerin yaklaşık çeyreğinde (1051 veya %26) kokain bulunmuştur (2022’de 956 veya %27).
• İspanya’da 2022 yılında rapor edilen uyuşturucuya bağlı ölümlerin %60’ında (621/1037) kokain yer almıştır. Kokaine bağlı ölümlerde çoklu madde kullanımının kanıtları mevcuttur. Çoğu vakada opioidler, üçte birinden fazlasında (%38) alkol ve yarısından fazlasında (%56) benzodiazepinler bulunmuştur (Şekil 3.7).

• Fransa’daki Oscour adlı acil servis ağı, 2023 yılında kokainle bağlantılı vakalarda %17 artış olduğunu bildirmiştir. Bu sayı, 2022’de 100.000 başvuruda 21,2 iken 2023’te 100.000 başvuruda 28,8’e yükselmiştir.

Kokain pazar verileri

• 2023’te AB Üye Devletleri, 419 ton (2022’de 323 tondan fazla) olmak üzere 95.000 kokain yakalama vakası bildirmiştir; bu üst üste yedinci yıl için rekor bir miktardır. Belçika (123 ton), Hollanda (59 ton, eksik veriler) ve İspanya (118 ton) yakalanan toplam miktarın %72’sini oluşturmaktadır (bkz. Şekil 3.8;). 2023 yılında kokain yakalamaları bildiren ülkeler arasında Almanya (43 ton), Fransa (23 ton), Portekiz (22 ton), İrlanda (3,2 ton; eksik veri), Norveç (2,3 ton), İsveç (1,5 ton) ve Litvanya’da (1,4 ton) rekor miktarlar ele geçirilmiştir.
• Kokainin perakende seviyesindeki ortalama saflığı 2023 yılında Avrupa genelinde %17 ile %96 arasında değişmiş olup ülkelerin yarısı ortalama %66 ila %81 saflık bildirmiştir. Kokainin perakende satış seviyesindeki fiyatı son on yılda nispeten sabit kalırken kokain saflığı yükseliş eğilimi göstermiş ve 2023’te 2013 endeks yılına göre %34 daha yüksek bir seviyeye ulaşmıştır (Şekil 3.8).

• AB Üye Devletleri gösterge niteliğindeki bir tahminle 2023 yılında kokain üretimi yapan en az 34 tesisin ortadan kaldırıldığını bildirmiştir (2022’de 39). Temel kimyasal olan potasyum permanganat, 2023 yılında 2022 yılına göre (173 kilogram) oldukça yüksek miktarda (2.082 kilogram) yakalanmıştır.
• 2023’te, uyuşturucunun dâhil olduğu bilinen tüm suçların yaklaşık %9’u olan 97.000 kullanım veya bulundurma suçunda kokaine atıfta bulunulmuştur ve geçtiğimiz 7 yılda gözlenen yükselen trend devam etmektedir. Esrardan sonra kokain, kullanım veya bulundurma ile ilgili suçlarda en sık atıfta bulunulan ikinci uyuşturucu olmuştur.
• 10 AB Üye Devletindeki 11 uyuşturucu testi servisi arasında kokain, 2023’ün ilk yarısında 3 servis tarafından ve 2024’ün ilk yarısında yine 3 servis tarafından en yaygın tespit edilen madde olarak ortaya çıkmıştır. Aynı dönemde 6 AB Üye Devletindeki 7 uyuşturucu testi hizmeti tarafından analiz edilen kokain numunelerinin saflığı yüksek çıkmaya devam etmiştir. 2023’ün ilk yarısında, test edilen numunelerin %55’inden fazlası %80 veya daha yüksek oranda saflık sergilemiştir. 2024’ün ilk yarısında bu eş değer pay %46 olmuştur.

Kokain hakkında ayrıntılı bilgi EUDA-Europol AB Uyuşturucu Pazarı: Kokain ortak raporunda ve EUDA’nın Uyarıcılar: sağlıksal ve sosyal açıdan yapılan müdahaleler raporunda bulunabilir.
 

Kaynak veriler

Avrupa Uyuşturucu Raporu 2025 için tüm kaynak verileri (meta veriler ve metodolojik notlar dâhil olmak üzere) veri kataloğumuzda mevcuttur.

Bu sayfadaki infografikler, grafikler ve benzer ögelerin hazırlanmasında kullanılan bu verilerin bir alt kümesi aşağıda mevcuttur.

Genel nüfus anketleri ve atık su analizlerini içeren uyuşturucu kullanımının yaygınlığı veri tabloları (tüm maddeler)

Kokaine özgü tablolar da dâhil olmak üzere diğer veri tabloları