Nieuwe psychoactieve stoffen – actuele situatie in Europa (Europees Drugsrapport 2025)

De markt voor nieuwe psychoactieve stoffen wordt gekenmerkt door het grote aantal stoffen die op de markt zijn opgedoken en het feit dat er elk jaar nieuwe stoffen worden ontdekt. Op deze pagina vindt u een overzicht van de drugssituatie voor nieuwe psychoactieve stoffen in Europa, dat is gebaseerd op gegevens van het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing over inbeslagnames en stoffen die voor het eerst in Europa zijn aangetroffen. Tot de nieuwe stoffen die aan bod komen, behoren onder meer synthetische en semisynthetische cannabinoïden, synthetische cathinonen, nieuwe synthetische opioïden en nitazenen. 

Deze pagina maakt deel uit van het Europees Drugsrapport 2025, het jaarlijkse overzicht van het EUDA over de drugssituatie in Europa.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

Voor het laatst bijgewerkt op: 5 juni 2025

Ongekende hoeveelheden, krachtige nieuwe stoffen en onbedoeld gebruik geven aanleiding tot bezorgdheid

De markt voor nieuwe psychoactieve stoffen wordt gekenmerkt door het grote aantal stoffen die op de markt zijn opgedoken en het feit dat er elk jaar nieuwe stoffen worden ontdekt. De term “nieuwe psychoactieve stoffen” omvat een breed scala aan stoffen die niet worden gecontroleerd door internationale drugsbestrijdingsovereenkomsten, hoewel sommige van deze stoffen onderworpen kunnen zijn aan nationale regelgeving. Voor het tweede jaar op rij meldden de rechtshandhavingsinstanties in de EU-lidstaten een recordhoeveelheid nieuwe psychoactieve middelen aan het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing, goed voor 41,4 ton die is ingevoerd of in beslag is genomen.

Uit de meest recente gegevens blijkt dat drugsproducenten nieuwe stoffen blijven creëren om wettelijke controles te vermijden. In 2024 werden 47 nieuwe psychoactieve stoffen voor het eerst gerapporteerd. Dit is bijna het jaarlijkse aantal dat doorgaans tussen 2016 en 2022 wordt gemeld. Daarnaast werden in 2023 ongeveer 350 eerder gemelde nieuwe stoffen op de markt ontdekt, zij het doorgaans in kleine hoeveelheden.

Over het algemeen worden de risico’s van deze nieuwe verbindingen voor de gezondheid nog niet goed begrepen, hoewel sommige stoffen duidelijk gepaard gaan met een acuut risico voor gebruikers op ernstige of zelfs fatale vergiftiging of andere gezondheidsproblemen. De wettelijke controles en andere regelgevende maatregelen die in Europa en derde landen van herkomst zijn genomen, lijken mettertijd te hebben geholpen om het jaarlijkse aantal nieuwe psychoactieve stoffen die voor het eerst verschijnen terug te dringen. Dat is met name het geval voor stoffen die gericht werden aangepakt, zoals fentanylderivaten en synthetische cannabinoïden. Er duiken echter nog steeds stoffen op die bedoeld zijn om de wetgeving te omzeilen. China en India blijven belangrijke bronlanden voor deze stoffen of voor de precursoren die nodig zijn om ze te produceren.

Mogelijke vergiftigingen door synthetische cannabinoïden blijven een punt van zorg

In 2024 identificeerden Europese landen 20 nieuwe cannabinoïden, waarvan 18 semisynthetische cannabinoïden, die goed waren voor meer dan 40 % van de nieuwe stoffen die dat jaar voor het eerst aan het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing werden gemeld.

Ondanks aanwijzingen dat er in 2023 sprake was van een aanzienlijke vermindering van de beschikbaarheid van synthetische cannabinoïden, blijven deze stoffen een bedreiging voor de volksgezondheid voor sommige kwetsbare populaties, waaronder mensen in gevangenissen. Synthetische cannabinoïden zijn dikwijls zeer krachtig en brengen het risico van vergiftiging met zich mee. Deze verbindingen kunnen ook misleidend worden verkocht of worden gebruikt om cannabis en semisynthetische cannabinoïdenproducten te versnijden zonder dat de consument het weet, waardoor de gezondheidsrisico’s toenemen. Het kan hierbij gaan om cannabisedibles (voedingsmiddelen, vaak in de vorm van “snoepjes” die zijn doordrenkt met cannabisextract, die sinds 2021 in grotere mate beschikbaar zijn gekomen op de illegale Europese markt.

Na de invoering van generieke wettelijke controlemaatregelen door China in juli 2021 is de levering van bijna alle bekende synthetische cannabinoïden aan Europa verstoord, waardoor de beschikbaarheid van dominante bestanddelen zoals MDMB-4en-PINACA en ADB-BUTINACA is afgenomen. Producenten reageerden met de introductie van nieuwe verbindingen, zoals de OXIZID’s, waarvan het gebruik nooit wijdverbreid is geworden. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat deze stoffen nu in Europa worden geproduceerd, met in 2023 meldingen van de productie ervan in een klein aantal ontmantelde illegale laboratoria en de inbeslagname van meer dan 148 kilogram MDMB-INACA-precursor (figuur 7.1).

Bron: Griekse politie, Centrale Eenheid voor de coördinatie van drugsbestrijding – nationale inlichtingendienst (SODN-EMP), Algemeen Chemisch Staatslaboratorium.

De beschikbaarheid van synthetische cannabinoïden in Europa kan door verschillende factoren worden beïnvloed, zoals veranderingen in de binnenlandse productie, de mogelijke terugkeer van voorheen populaire oudere stoffen en de opkomst van nieuwe grootschalige productielocaties buiten China. Parallel aan de ontwikkelingen op de markt voor synthetische cannabinoïden is de beschikbaarheid van semisynthetische cannabinoïden toegenomen na de legalisatie van de productie en verkoop van hennep in 2018 in de Verenigde Staten.

Semisynthetische cannabinoïden brengen onbekende gezondheidsrisico’s voor consumenten met zich mee

Semisynthetische cannabinoïden zijn chemisch gewijzigde vormen van de cannabinoïden die in de cannabisplant worden aangetroffen. Deze stoffen werden in Europa voor het eerst gemeld in 2022, waar ze werden verhandeld als legale alternatieven voor cannabis en delta-9-THC. Eind 2024 waren op de drugsmarkten in Europa 24 semisynthetische cannabinoïden geïdentificeerd. Deze stoffen hebben zich snel verspreid en er zijn maatregelen genomen om ze onder controle te houden. HHC (hexahydrocannabinol) werd als eerste geïdentificeerd, in 27 Europese landen gemeld en in ten minste 22 EU-lidstaten opgenomen op de lijst van gecontroleerde drugs. Het werd in november 2024 aanbevolen voor internationale controle door het deskundigencomité inzake drugsafhankelijkheid van de Wereldgezondheidsorganisatie. Andere semisynthetische cannabinoïden die in Europa algemeen verkrijgbaar zijn, zijn hexahydrocannabinol-O-acetaat (HHC-O), hexahydrocannabiphorol (HHC-P), delta-9-tetrahydrocannabiphorol (delta-9-THCP) en hexahydrocannabiphorolacetaat (HHC-P-O-A).

Eerst werden semisynthetische cannabinoïden uit de Verenigde Staten ingevoerd, maar nu worden ze ook in Europa geproduceerd (figuur 7.2). De productie is ook geëvolueerd van CBD-afgeleide verbindingen uit cannabis met een laag THC-gehalte, zoals HHC, en omvat nu ook klaarblijkelijk volledig synthetische producten zoals HHC-P.

Bron: DIICOT – Territoriale Dienst van Iași, operatie “Dream Factory”.

Hoewel de effecten van semisynthetische cannabinoïden op mensen nog steeds slecht zijn onderzocht, wijzen rapporten erop dat ze vergelijkbaar zijn met die van cannabis, met een risico op bijwerkingen variërend van lichte tot ernstige vergiftiging, die soms in het ziekenhuis moet worden behandeld. Sommige landen melden een toenemend aantal gevallen van vergiftiging waarbij deze middelen betrokken zijn, maar systematische rapportage is momenteel niet beschikbaar. De farmacologische gelijkenis tussen semisynthetische cannabinoïden en delta-9-THC geeft aanleiding tot bezorgdheid over de mogelijkheid dat ze psychotische episoden veroorzaken en over het potentieel voor misbruik en verslaving.

Semisynthetische cannabinoïden zijn op grote schaal verkrijgbaar via online en, in sommige landen, fysieke winkels, waaronder vapeshops en speciaalzaken die cannabis met een laag THC-gehalte en CBD-producten verkopen. Ze kunnen in sommige landen ook in gemakswinkels (kiosken) en verkoopautomaten worden verkocht. De belangrijkste producten zijn edibles en vapes met smaakjes, alsook cannabis met een laag THC-gehalte die is besproeid of vermengd met cannabinoïden. Hun toegankelijkheid en vermeende legale status kan zowel mensen die cannabis gebruiken als nieuwe gebruikers aantrekken, waaronder mogelijk jongeren en kinderen. De gelijkenis van edibles met gewone levensmiddelen, met name snoep, geeft ook aanleiding tot grote bezorgdheid over onbedoelde consumptie, met name door kinderen.

Uit laboratoriumanalyses is gebleken dat de aanwezige concentraties van semisynthetische cannabinoïden in producten sterk kunnen verschillen, en dat sommige middelen zeer grote hoeveelheden bevatten. Producten omvatten mogelijk niet-bekendgemaakte cannabinoïden, zoals delta-9-THC of delta-8-THC, of nieuwe semisynthetische verbindingen, in verschillende concentraties. De aanwezige semisynthetische cannabinoïden – die qua sterkte kunnen verschillen – en de concentraties ervan kunnen aanzienlijk verschillen tussen producten en partijen. Over het algemeen vormen deze variabiliteit en onvoorspelbaarheid een potentieel risico op vergiftiging voor consumenten.

De snelle verspreiding van vapes en edibles, met name “gummies”, is bijzonder zorgwekkend vanuit het oogpunt van de volksgezondheid. De toegankelijkheid en aantrekkingskracht ervan kunnen nieuwe, mogelijk jongere consumenten aantrekken die anders geen gebruik zouden maken van of toegang zouden hebben tot illegale cannabis of geen cannabinoïden zouden willen roken. Bovendien kunnen de tragere opname van cannabinoïden uit edibles en het later optreden van de eerste effecten in vergelijking met vapen of roken ertoe leiden dat gebruikers meerdere porties consumeren, waardoor ze het gevaar lopen toxische doses binnen te krijgen. Dit kan nog worden verergerd doordat consumenten zich vaak niet bewust zijn van de juiste dosering of doordat ze meer innemen dan aanbevolen, waardoor het risico op vergiftiging nog groter wordt. In juni 2024 meldde Hongarije een uitbraak van 30 acute niet-dodelijke vergiftigingen in verband met “gummies” die krachtige semisynthetische cannabinoïden bevatten.

Synthetische cathinonen: grootschalige invoer en EU-productie zorgen voor een grotere beschikbaarheid

In sommige regio’s van Europa zijn synthetische cathinonen inmiddels gangbaar als vervanging voor stimulerende middelen zoals amfetamine en cocaïne. Hoewel onbedoeld gebruik in drugsmengsels en -tabletten een punt van zorg blijft, zijn sommige consumenten mogelijk van mening dat deze verschillende stimulerende middelen functioneel gelijkwaardig zijn in termen van hun effecten en proberen zij ze opzettelijk uit. De markt heeft zich aanzienlijk ontwikkeld sinds het fenomeen “legale psychedelica” in 2014-2015, toen elk jaar bijna 30 nieuwe cathinonen verschenen, in vergelijking met slechts 7 in 2024. In 2023 werden ook meer dan 60 eerder gemelde synthetische cathinonen op de drugsmarkt in de EU gedetecteerd.

Ondanks de opkomst van minder nieuwe stoffen, hebben de hoeveelheden die door de rechtshandhavingsinstanties worden gemeld als invoer en inbeslagnames ongekende niveaus bereikt. De jaarlijks gerapporteerde hoeveelheden zijn in 2023 in de Europese Unie met 10 ton gestegen tot 37 ton, waarbij uit voorlopige gegevens blijkt dat ook in 2024 weer grote hoeveelheden werden gerapporteerd. Het grootste deel hiervan betrof een klein aantal bulkimporten uit India, voornamelijk via Nederland. Na de recente controlemaatregelen in Nederland met betrekking op 3-MMC en 3-CMC, zijn er aanwijzingen dat 2-MMC in opkomst is als vervanging. Hoewel dit geen nationale vertegenwoordiger is, wijzen gegevens van 12 drugscontrolediensten in 10 EU-lidstaten uit de eerste helft van 2024 erop dat de helft van de monsters (poeders en tabletten) die als 3-MMC worden verkocht, in plaats daarvan 2-MMC bevatten. Als indicatie voor opzettelijke aankoop: van alle monsters waarvan werd vastgesteld dat ze cathinonen bevatten, werd 88 % (558) als zodanig ingediend, terwijl de aanwezigheid van cathinonen in de resterende 12 % (76) van de monsters, voornamelijk MDMA, het gevolg was van misleidende verkoop of versnijding.

Grote inbeslagnames van precursoren in 2023 wijzen erop dat de productie van synthetische cathinonen in de Europese Unie nog steeds aanzienlijk is, met name in Polen (figuur 7.3). De omvang en schaal van de productielocaties die door de rechtshandhavingsinstanties als ontmanteld werden gemeld, variëren van “keukenlaboratoria” tot laboratoria met een grotere capaciteit, maar zijn sinds 2021 toegenomen (zie ook Aanbod, productie en precursoren van drugs – actuele situatie in Europa).

Noot: Inbeslagname door het Centraal Onderzoeksbureau van de Politie.

Hoewel 3-MMC en 3-CMC de afgelopen jaren de markt hebben gedomineerd, kunnen minder gangbare cathinonen zoals alfa-pyrrolidinoisohexanofenon (alfa-PHiP, soms verkocht als “flakka”) en N-ethylnorpentedron (NEP) plaatselijke gezondheidsproblemen veroorzaken. Bij deze kleinschalige trends is het mogelijk dat ze niet vroeg worden opgemerkt door de volksgezondheidsinstanties, wat mogelijk ernstige schade wordt veroorzaakt voordat de stoffen worden geïdentificeerd. Het EUDA heeft onlangs risicobeoordelingen uitgevoerd van drie nieuwe synthetische cathinonen: 2-methylmethcathinon (2-MMC), 4-bromomethcathinon (4-BMC) en N-ethylnorpentedron (NEP).

Levensbedreigende opioïden van nitazeen die nog steeds op de drugsmarkt in de EU aanwezig zijn

Omdat nieuwe synthetische opioïden vaak zeer krachtig zijn, kan een kleine hoeveelheid al volstaan om een groot aantal typische straatdoses te produceren, wat een verhoogd risico op levensbedreigende vergiftiging kan opleveren. Sinds 2012 vormen twee verschillende golven van krachtige opioïden een bedreiging voor de volksgezondheid in Europa. De eerste golf, tussen 2012 en 2019, werd veroorzaakt door 38 fentanylderivaten en leidde tot ten minste 8 gedocumenteerde vergiftigingsuitbraken, die naar schatting 285 sterfgevallen tot gevolg hadden. Wettelijke controles in de Verenigde Staten, Europa en China hebben ertoe geleid dat deze drugs snel verdwenen zijn. Sinds 2019 zijn ze vervangen door zeer krachtige benzimidazole opioïden, “nitazenen”. Recente gegevens wijzen erop dat de beschikbaarheid van en de risico’s verbonden aan nitazene opioïden toenemen.

Zeven nieuwe synthetische opioïden zijn in 2024 formeel gemeld bij het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing, allemaal nitazenen, het hoogste aantal dat in één jaar is gemeld. Sinds 2019 hebben ten minste 21 EU-landen melding gemaakt van de aanwezigheid van een nitazeen.

Nitazene opioïden zijn in verband gebracht met drugsgeïnduceerde sterfgevallen in Europa, waarbij uit rapporten uit 2023 van Estland (62 van de 119 sterfgevallen) en Letland (101 van de 154 sterfgevallen) blijkt dat deze stoffen in deze landen verantwoordelijk zijn voor een toenemend deel van de sterfgevallen door een overdosis. Vanwege hun hoge werkzaamheid en nieuwheid wordt gevreesd dat nitazene opioïden niet routinematig worden gedetecteerd in procedures die gewoonlijk worden toegepast in de postmortale toxicologie. In 2022 werden in Europa ten minste 159 sterfgevallen in verband gebracht met fentanyl en fentanylderivaten. In veel van deze gevallen ging het om fentanyl dat niet voor de illegale markt was geproduceerd, maar oorspronkelijk bestemd was voor medisch gebruik.

In 2023 verdrievoudigde de ontdekte hoeveelheid nitazeenpoeders in Europa ten opzichte van 2022 tot 10 kilogram. Meldingen aan het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing wijzen ook op een recente aanzienlijke toename van de beschikbaarheid in Europa van namaakgeneesmiddelen die nitazene opioïden bevatten. Deze producten bootsen meestal legale voorgeschreven medicijnen na, vooral oxycodon en in mindere mate benzodiazepinen zoals diazepam en alprazolam. Het schijnbaar legitieme uiterlijk van deze tabletten kan ook potentiële bedreigingen voor de gezondheid versterken door bij te dragen aan een vals gevoel van veiligheid bij de gebruikers ervan. Hoewel deze middelen doorgaans worden gebruikt door opioïdengebruikers met een hoog risico, bestaat er bezorgdheid over het potentieel van deze middelen om zich te verspreiden naar bredere populaties zonder tolerantie van opioïden, waaronder jongeren (figuur 7.4). In 2023 hebben de autoriteiten in 8 landen bijna 24 000 nitazeenhoudende tabletten in beslag genomen, tegenover slechts 430 in 2022. Voorlopige gegevens uit 2024, met meer dan 50 000 tabletten in beslag genomen in 9 EU-lidstaten, ondersteunen deze trend. Hoewel het aantal inbeslagnames relatief klein blijft, kunnen deze gegevens wijzen op een mogelijke uitbreiding van de markt voor deze levensbedreigende stoffen. Deze nepgeneesmiddelen vormen een aanzienlijk risico op ernstige vergiftiging vanwege de hoge werkzaamheid van nitazenen, met name voor personen zonder tolerantie van opioïden. In juni 2024 meldde Ierland ongeveer 20 niet-fatale gevallen van overdosering die in verband werden gebracht met vervalste benzodiazepinetabletten die protonitazeen bevatten.

Bron: Zweeds douanelaboratorium.

Het Europese opioïdenlandschap wordt nog steeds te maken met potentiële verschuivingen als gevolg van internationale ontwikkelingen. Het verbod van de Taliban op papaverteelt in Afghanistan sinds april 2022 heeft de opiumproductie aanzienlijk verminderd, maar de mate waarin dit de aanvoer van heroïne in Europa zou kunnen beperken, is nog onduidelijk omdat er in Afghanistan opiumvoorraden aanwezig zijn. Eventuele tekorten in het aanbod zouden in sommige landen kunnen worden opgevuld met nieuwe synthetische opioïden en andere stoffen. De uitgebreide controle van nitazene opioïden in 2024 in China, die nu betrekking heeft op tien stoffen, kan de markt echter omleiden van dominante verbindingen zoals metonitazeen en protonitazeen naar nieuwe derivaten of alternatieve opioïdenfamilies. Sinds medio 2024 is er bijvoorbeeld een kleine maar significante toename van het aantal detecties van middelen die behoren tot de “orfine”-familie, met 5 landen die cychloorfine (een benzimidazolon) meldden en 2 landen die spirochloorfine (een spirotriazool) detecteerden. Hoewel er momenteel geen farmacologische gegevens voor deze stoffen beschikbaar zijn, wijst de structurele gelijkenis ervan met brorfine, een krachtige opioïde, erop dat een belangrijk gezondheidsrisico waarschijnlijk ademhalingsdepressie is (zie ook Heroïne en andere opioïden – actuele situatie in Europa).

Deze ontwikkelingen onderstrepen de belangrijkste uitdagingen op het gebied van paraatheid, met een cruciale noodzaak voor de Europese Unie en de nationale systemen voor vroegtijdige waarschuwing en de bijbehorende laboratoriumnetwerken om paraat te blijven om opkomende nitazeenderivaten en andere nieuwe synthetische opioïden op te sporen en aan te pakken. Meer in het algemeen dwingt de beschikbaarheid van zeer krachtige synthetische opioïden ons om na te gaan of de huidige strategieën om schadelijke effecten van in verband met opioïdegebruik te voorkomen, te behandelen en te beperken, nog wel doeltreffend zijn. Er is bijvoorbeeld voorgesteld om de benaderingen voor het aanbieden van het opioïdeantidotum naloxon te herzien, aangezien zorgmodellen mogelijk moeten worden aangepast om effectiever te kunnen reageren op mensen die nieuwe synthetische opioïden of mengsels die nieuwe synthetische opioïden en andere stoffen bevatten, hebben gebruikt (zie ook Behandeling met opioïdeagonisten – actuele situatie in Europa en Schadebeperking – actuele situatie in Europa).

Zie ook het verslag van het EUDA en Europol van 2024 over drugsmarkten in de EU: nieuwe psychoactieve stoffen – een diepgaande analyse en het EUDA-document Gezondheidsgerelateerde en sociale maatregelen voor het aanpakken van de drugsproblematiek.

Belangrijkste gegevens en trends

Meldingen van nieuwe psychoactieve stoffen

• Eind 2024 monitorde het EUDA meer dan 1 000 nieuwe psychoactieve stoffen, waarvan er 47 voor het eerst in 2024 in Europa werden gemeld (figuur 7.5 en tabel 7.1).
• In 2023 werden bij inbeslagnames ongeveer 350 nieuwe psychoactieve stoffen ontdekt (figuur 7.6).
• In 2024 ontving het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing meldingen over 20 nieuwe cannabinoïden, waarmee het totale aantal dat wordt gemonitord op 277 komt.
• Sinds 2009 zijn er in totaal 88 nieuwe opioïden geïdentificeerd op de Europese drugsmarkt, waarvan 7 nieuwe stoffen werden aangemeld in 2024, allemaal zeer krachtige nitazene opioïden, die honderden keren sterker kunnen werken dan heroïne. Tot nu toe zijn er 22 nitazenen geïdentificeerd in Europa (figuur 7.7).

Inbeslagnames van nieuwe psychoactieve stoffen

• In 2023 waren de EU-lidstaten goed voor 33 710 van de 110 868 gevallen van inbeslagname of invoer van nieuwe psychoactieve stoffen die werden gemeld in de Europese Unie, Noorwegen en Turkije, goed voor 99,9 % van de 41,4 ton die werd gemeld (30,5 ton in 2023) (figuur 7.8). De toename was het gevolg van een klein aantal gevallen waarbij cathinonen betrokken waren (3-CMC, 2-MMC) (figuur 7.9). Daarnaast werd 1 286 liter vloeistoffen met daarin nieuwe psychoactieve stoffen in beslag genomen, voornamelijk GBL (437 liter) en 3-CMC (432 liter).
• In 2023 waren slechts vier stoffen goed voor bijna 90 % van de totale hoeveelheid nieuwe psychoactieve stoffen die door rechtshandhavingsinstanties van de EU werden gemeld: 3 cathinonen (3-CMC, 2-MMC en N-ethylnorpentedron, goed voor in totaal 33,8 ton) en ketamine (2,9 ton, vergelijkbaar met de in 2022 gemelde 2,8 ton) (figuur 7.9).
• In 2023 hebben 24 landen gemeld 81 kilogram synthetische cannabinoïden (234 kilogram in 2022) en 181 kilogram semisynthetische cannabinoïden (47 kilogram in 2022) als kruidenmateriaal in beslag te hebben genomen. De hoeveelheid in beslag genomen synthetisch cannabinoïdenpoeder is aanzienlijk gedaald, van 503 kilogram in 2022 tot 10 kilogram in 2023. Met 149 kilogram en 210 liter was HHC goed voor het grootste deel van de in beslag genomen semisynthetische cannabinoïden. Cannabisproducten met een laag THC-gehalte die synthetische cannabinoïden of semisynthetische cannabinoïden bevatten, waren goed voor ongeveer 50 % van het in beslag genomen materiaal. Dit komt neer op 131 kilogram (76 kilogram in 2022), gemeld door 15 landen.
• In 2023 hebben landen 927 inbeslagnames en 22 kilogram synthetische opioïden aan het EU-systeem voor vroegtijdige waarschuwing gemeld, een stijging ten opzichte van de 17 kilogram die in 2022 in beslag waren genomen. Opvallend is dat de in beslag genomen hoeveelheid nitazenen is verdrievoudigd, van 3 tot 10 kilogram in 2023. Van de gemelde inbeslagnames van nieuwe opioïden bevatte 24 % carfentanil, 24 % protonitazeen, 23 % metonitazeen en 20 % tramadol. In totaal werd 22 kilogram materiaal in beslag genomen, waarvan 32 % (7,0 kilogram) carfentanil bevatte, 29 % (6,4 kilogram) protonitazeen bevatte en 22 % (4,8 kilogram) tramadol bevatte. De meeste inbeslagnames vonden plaats in Noord-Europa. Estland, Letland, Litouwen en Polen rapporteerden 77 % van het totale aantal inbeslagnames en 76 % (16,7 kg) van de totale in beslag genomen hoeveelheid. Spanje meldde 4,6 % van de inbeslagnames van synthetische opioïden en 21 % (4,7 kg) van de in beslag genomen hoeveelheid, voornamelijk als gevolg van twee inbeslagnames van tramadol.

Prevalentie van het gebruik van nieuwe psychoactieve stoffen

• De nationale schattingen van het gebruik van nieuwe psychoactieve stoffen in het afgelopen jaar (met uitzondering van ketamine en GHB) onder jongvolwassenen (van 15 tot 34 jaar) variëren van 0,1 % in Letland en Noorwegen tot 5,1 % in Roemenië.
• Op basis van de ESPAD-schoolenquête van 2024 werd geschat dat van de 15- tot 16-jarige scholieren in de Europese Unie gemiddeld 2,6 % ooit nieuwe psychoactieve stoffen had gebruikt, variërend van 0,6 % tot 6,4 %, waarbij het “ooit”-gebruik varieerde van 1,0 % tot 16 % voor synthetische cannabinoïden, 0,4 % tot 3,7 % voor synthetische cathinonen en 0,6 % tot 2,2 % voor synthetische opioïden. De gemiddelde prevalentie van het “ooit”-gebruik van nieuwe psychoactieve stoffen was voor jongens en meisjes gelijk.
• In de Europese webenquête over drugs van 2024, een niet-representatieve enquête onder drugsgebruikers, gaf 16 % van de respondenten aan in de afgelopen twaalf maanden synthetische cathinonen te hebben gebruikt. Van hen meldde 21 % dat ze de middelen in de laatste periode van gebruik naast marihuana hadden gebruikt en 15 % dat zij ze naast MDMA/ecstasy hadden gebruikt. Wat het gebruik van individuele middelen in de afgelopen twaalf maanden betreft, meldde 14 % van de respondenten semisynthetische cannabinoïden, 3 % synthetische cannabinoïden en 9 % synthetische cathinonen te hebben gebruikt. Ongeveer 70 % van de deelnemers die nieuwe psychoactieve middelen gebruikten, gaf aan dat ze de drug gebruikten “om high te worden of voor het plezier”.

Afkortingen

Brongegevens

De volledige reeks brongegevens voor het Europees Drugsrapport 2025, met inbegrip van metagegevens en methodologische aantekeningen, is beschikbaar in onze gegevenscatalogus.

De deelverzameling van deze gegevens die wordt gebruikt om infographics, grafieken en soortgelijke elementen te genereren op deze pagina is hieronder te vinden.