Aanbod, productie en precursoren van drugs – actuele situatie in Europa (Europees Drugsrapport 2025)

Uit een analyse van de aanbodgerelateerde indicatoren voor veelgebruikte illegale drugs in de Europese Unie blijkt dat de beschikbaarheid voor alle soorten middelen hoog blijft. Op deze pagina vindt u een overzicht van het drugsaanbod in Europa, dat berust op de meest recente gegevens en verder is gebaseerd op de meest recente trends op het gebied van inbeslagnames van drugs en drugsdelicten en gegevens over drugsproductie en inbeslagnames van precursoren voor 2023.

Deze pagina maakt deel uit van het Europees Drugsrapport 2025, het jaarlijkse overzicht van het EUDA over de drugssituatie in Europa.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

Voor het laatst bijgewerkt op: 5 juni 2025

Veerkrachtige productie en smokkel zorgen voor een grotere beschikbaarheid van drugs in Europa

De Europese illegale drugsmarkt

Uit een analyse van aanbodgerelateerde indicatoren voor illegale drugs in de Europese Unie blijkt dat de beschikbaarheid voor alle soorten middelen op hoog niveau blijft. Daarnaast wordt de markt gekenmerkt door de wijdverbreide beschikbaarheid van een breder scala aan drugs, die vaak verkrijgbaar zijn met een hoge sterkte of zuiverheid, wat grotere gezondheidsrisico’s kan opleveren. Het gaat onder meer om nieuwere stoffen waarvan de gezondheidsrisico’s zowel onder gebruikers als in de wetenschap minder bekend zijn. Voor sommige drugs is er een toenemende diversificatie van producten voor gebruikers op de markt beschikbaar (zoals oliën, extracten, edibles en vapingproducten). Deze ontwikkelingen geven aanleiding tot bezorgdheid over het toegenomen gebruik van drugs in het algemeen en de toenemende risico’s, met name voor kwetsbare groepen die te kampen hebben met sociale en economische moeilijkheden. Een bron van bijzondere zorg zijn de toegenomen risico’s, waaronder vergiftigingen en sterfgevallen, als gevolg van het, mogelijk onbewust, consumeren van krachtige of nieuwe stoffen in drugsmengsels en -tabletten, met name in de context van polydrugsgebruik.

Drugshandelnetwerken zijn actief betrokken bij commerciële grensoverschrijdende handel

De globalisering heeft een grote invloed gehad op de beschikbaarheid van drugs in Europa, doordat criminelen misbruik maken van de toegenomen mogelijkheden voor drugssmokkel die worden geboden door de steeds meer onderling verbonden communicatie-, handels- en vervoersnetwerken. De infiltratie van scheepvaartroutes en de smokkel van grote hoeveelheden drugs in commerciële intermodale transportcontainers houdt de aanvoer op de Europese drugsmarkt in stand. De geglobaliseerde handel wordt gebruikt om de aankoop van chemische stoffen en apparatuur die bij de illegale drugsproductie worden gebruikt te vergemakkelijken. Het aanhoudende misbruik van de infrastructuur voor commerciële handel zorgt niet alleen voor een niet aflatende stroom van illegale drugs naar en vanuit de Europese Unie, maar heeft ook geleid tot nauwere betrokkenheid van Europese drugsproducenten en -handelaren bij internationale criminele netwerken. Als gevolg daarvan wordt de Europese drugsmarkt gevoed en vormgegeven door een dynamisch en complex web van mondiale toeleveringsketens, dat zich uitstrekt tot belangrijke herkomstlanden voor drugs, precursoren, essentiële chemische stoffen en apparatuur. Verschillende factoren, waaronder verstoringen door douane- en rechtshandhavingsoperaties, wettelijke maatregelen en geopolitieke ontwikkelingen, veroorzaken verschuivingen in de knooppunten van de toeleveringsketen. Meerdere landen in Zuid-Amerika, West- en Zuid-Azië en Noord-Afrika blijven belangrijke bronnen van illegale drugs die Europa binnenkomen, zoals cocaïne, heroïne en hasj. China en India blijven belangrijke herkomstlanden voor nieuwe psychoactieve middelen. India is met name een belangrijke bron gebleken van sommige stoffen, zoals synthetische cathinonen, die ook tot op zekere hoogte in Europa worden geproduceerd. Drugsprecursoren en aanverwante chemische stoffen zijn volgens de meldingen eveneens vaak afkomstig uit China. Daarnaast zijn Canada en de Verenigde Staten, die commerciële cannabismarkten hebben, bronnen van verschillende cannabisconsumentenproducten.

De omvang en de veerkracht van de illegale drugshandel via wereldwijde commerciële toeleveringsketens komen tot uiting in de grote hoeveelheden illegale drugs die in de Europese havens nog steeds in beslag worden genomen. Zo meldde Spanje in 2024 de grootste inbeslagname ooit van cocaïne in één enkele zending in dat land – een hoeveelheid van 13 ton, verborgen tussen bananen afkomstig uit Ecuador. In 2023 nam Duitsland in totaal 43 ton cocaïne in beslag, waarbij alleen al in de haven van Hamburg enkele grote partijen in beslag werden genomen die tezamen goed waren voor 25 ton. Dit betekent een verdubbeling van de hoeveelheid die in 2022 werd gerapporteerd (figuur 1.1). Dit is een kenmerkend voorbeeld van de manier waarop criminele netwerken zich blijven richten op legale commerciële infrastructuur om illegale drugs te smokkelen. Het infiltreren in toeleveringsketens en het intimideren en omkopen van personeelsleden in sleutelposities om deze aan te zetten tot medewerking, met name in scheepvaarthavens, is inmiddels goed gedocumenteerd in Europa. Over het algemeen werd een aanzienlijk deel van de totale hoeveelheid in beslag genomen drugs in de Europese Unie ontdekt door douane- en rechtshandhavingsinstanties in zeehavens. In antwoord hierop bevat de EU- routekaart van 2023 tegen drugshandel maatregelen om het risicobeheer bij de douane en de opsporing van drugs en precursoren te verbeteren. In het kader daarvan moet de interoperabiliteit tussen de douane-informatiesystemen van de EU-lidstaten worden opgevoerd en moet de inzet van geavanceerde apparatuur voor het scannen van containers worden ondersteund. De routekaart ondersteunt ook de Europese havenalliantie (European Ports Alliance), een publiek-private samenwerkingsaanpak die gericht is op het versterken van de bescherming van belangrijke logistieke centra in Europa tegen drugshandel en infiltratie door criminele netwerken. Er worden verschillende acties ondernomen om het toepassen van beste praktijken en het opvolgen van aanbevelingen uit de thematische Schengenevaluatie van de drugshandel in havens van 2023 te bevorderen. Het gaat onder meer om maatregelen in samenwerking met internationale partners en acties gericht op het terugdringen van de drugshandel op de Europese spoor- en wegennetwerken. Criminele netwerken maken gebruik van uiteenlopende modi operandi (figuur 1.2) om opsporing te omzeilen. Naast de grootschalige smokkel van drugs over zee, die voor een grote beschikbaarheid van drugs in Europa zorgt, vindt echter ook handel plaats via allerlei andere wegen over land en door de lucht, waaronder commercieel en particulier vervoer en brief- en pakketpost.

Noot: Inbeslagname door de recherche van de deelstaat Baden-Württemberg.

De Europese Unie heeft evaluatie steeds beschouwd als een belangrijke fase in de ontwikkeling en beoordeling van haar strategieën voor de aanpak van het verschijnsel illegale drugs. Zowel georganiseerde misdaad als drugshandel zijn belangrijke onderwerpen die aan bod komen in de komende externe evaluatie van de drugsstrategie en het actieplan van de EU voor 2021-2025 en ProtectEU – een Europese interne veiligheidsstrategie van 2025.

Werking van drugsmarkten wakkert drugsgerelateerde intimidatie en geweldpleging aan

De werving en uitbuiting van jongeren door criminele netwerken in de illegale drugshandel is een bron van toenemende zorg. Criminele netwerken richten zich op kwetsbare jongeren, zowel persoonlijk als online, en rekruteren hen om verschillende rollen te vervullen, zoals het werken als drugskoeriers, en, in sommige extreme gevallen, om deel te nemen aan geweldpleging en drugsgerelateerde moorden. Dit heeft bijgedragen tot een toenemende erkenning van de noodzaak om meer te doen aan het bestrijden van geweld, corruptie en criminele uitbuiting in verband met de werking van de illegale drugsmarkt. Hoewel gedocumenteerde en waargenomen gevallen van drugsgerelateerd geweld, met name extremere gevallen van geweldpleging, zich in het verleden vaak voordeden op locaties zoals havens en havengebieden die worden gebruikt om de groothandel in drugs te faciliteren, hoeft dit niet langer het geval te zijn. Geweld en intimidatie in verband met de exploitatie van illegale drugsmarkten komen steeds vaker voor in kleinere steden en gemeenten in heel Europa, wat de veiligheid van lokale gemeenschappen ondermijnt. Het geweld lijkt zich weliswaar merendeels binnen of tussen criminele netwerken te concentreren, maar ook anderen kunnen op verschillende manieren het slachtoffer worden van intimidatie en geweld in verband met drugs, bijvoorbeeld individuen en gezinnen met oplopende drugsschulden. In sommige gevallen worden mensen gedwongen om drugs te smokkelen. Deze gebeurtenissen laten zien welke complexe vormen intimidatie en geweld in verband met drugs aannemen en hoe de grenzen tussen vermeende slachtoffers van georganiseerde misdaadgroepen en vermeende leden van dergelijke groepen kunnen vervagen, waardoor complexe juridische kwesties rijzen. Er zijn verschillende Europese initiatieven ontplooid om dit probleem aan te pakken, waaronder de oprichting van het bij Eurojust gevestigde Europees justitieel netwerk georganiseerde misdaad, dat tot doel heeft de justitiële coördinatie tussen aanklagers en rechters in de EU-lidstaten te versterken. Het EUDA is een nieuw project gestart om een beter inzicht te krijgen in de aard van drugsmarktgerelateerd geweld in Europa. Dit initiatief voorziet besluitvormers van de beste beschikbare informatie over hoe dit probleem kan worden aangepakt. Als onderdeel van deze inspanning en in samenwerking met de Europese Commissie organiseerde het EUDA in november 2024 in Brussel de eerste Europese conferentie over drugsgerelateerd geweld. De conferentie ging in op de verschillende aspecten van drugsgerelateerd geweld, waarbij een evenwicht werd gevonden tussen gezondheids- en veiligheidsbelangen, en waarbij de veiligheid in de gemeenschap en de volksgezondheid werden bevorderd. Tijdens dit evenement werd gewezen op de noodzaak om de monitoring en gegevensverzameling op Europees niveau te verbeteren en een forum op te richten voor de regelmatige uitwisseling van ideeën en beste praktijken ter ondersteuning van empirisch onderbouwde beleidsvorming op dit gebied (zie ook het verslag over drugsmarkten in de EU en het verslag Serious Organised Crime Threat Assessment van Europol).

Dynamiek van het drugsaanbod blijft zich aanpassen aan geopolitieke ontwikkelingen

Een belangrijke uitdaging bij het tegengaan van de productie en stroom van illegale drugs is het vermogen van criminele netwerken om zich snel aan te passen aan verstoringen door politie-, veiligheids- en wetgevingsmaatregelen. Verstoringen kunnen ook het gevolg zijn van geopolitieke ontwikkelingen, interne of regionale conflicten en veranderingen in handelsroutes. Zo hebben conflicten, destabilisatie van de staat en onveiligheid in sommige Zuid-Amerikaanse landen waarschijnlijk bijgedragen aan de grotere beschikbaarheid van cocaïne voor smokkel door criminele netwerken naar de Europese Unie.

In Afghanistan verwierf de Taliban in 2021 controle over het land en kondigde zij in 2022 een verbod af op alle drugs, met inbegrip van de papaverteelt en de verwerking van morfine/heroïne. Dit heeft geleid tot bezorgdheid in verband met een mogelijk heroïnetekort in Europa. Deze kloof op de markt wordt in sommige landen mogelijk gevuld door andere drugs, waaronder synthetische opioïden Het Bureau van de Verenigde Naties voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC) schat dat de opiumteelt in 2023 met 95 % is gedaald naar 10 800 hectare, tegenover 232 000 hectare in 2022. Recentere cijfers van het UNODC wijzen erop dat de papaverteelt in 2024 met 12 800 hectare eveneens op een zeer laag niveau lag. Ondanks het feit dat het moeilijk is een nauwkeurig beeld te krijgen, is het echter duidelijk dat er in Afghanistan en sommige van zijn buurlanden nog steeds aanzienlijke opiumvoorraden bestaan. Hierdoor bleef de productie van en de handel in opiaten in het land in stand, wat duidt op een groot aanpassingsvermogen en een groot vermogen om risico’s op te vangen bij drugsproducenten en -handelaren in de regio. Om een beter inzicht te krijgen in de ontwikkelingen in Afghanistan en de mogelijke gevolgen voor de gezondheid en veiligheid in Europa, heeft het EUDA een nieuw project op dit gebied gelanceerd. Hoewel het volledige effect van het verbod op alle drugs, met inbegrip van de papaverteelt en de verwerking van morfine/heroïne, op de Europese drugsmarkt nog niet duidelijk is, zal het verbod, als het strikt gehandhaafd blijft, in de komende jaren waarschijnlijk een negatief effect hebben op de beschikbaarheid van heroïne in Europa. Niettemin zullen de gevolgen van een tekort aan heroïne waarschijnlijk niet in alle landen op uniforme wijze worden ervaren, aangezien gebruikers op vervangende stoffen overschakelen. Om deze reden dienen landen met een vastgesteld heroïneprobleem alert te zijn op tekenen van vervanging van heroïne door synthetische opioïden of stimulerende middelen.

Productie van drugs in de Europese Unie

Europa blijft een belangrijke productieregio voor verschillende illegale drugs. Jaar voor jaar maken de EU-lidstaten melding van de ontmanteling van duizenden locaties voor de teelt van cannabis. In de Europese Unie geproduceerde cannabis is over het algemeen bestemd voor binnenlands gebruik. Synthetische drugs, zoals MDMA, amfetamine en methamfetamine, worden al vele jaren in de Europese Unie geproduceerd voor de binnenlandse markt en voor export naar markten buiten de EU. De productie van illegale drugs in de Europese Unie brengt aanzienlijke risico’s met zich mee voor de volksgezondheid en de openbare veiligheid. Deze risico’s betreffen niet alleen gebruikers van deze middelen, maar ook lokale gemeenschappen in de buurt van productie- of afvalstortplaatsen, die kunnen worden blootgesteld aan giftige chemische stoffen, brand en explosies. Ook rechtshandhavingsteams die betrokken zijn bij het ontmantelen van deze locaties lopen aanzienlijke risico’s. De productie van synthetische drugs gaat gepaard met het dumpen van giftig chemisch afval, met blijvende milieuschade tot gevolg. De omvang van de productie van synthetische drugs in de Europese Unie heeft onder beleidsmakers geleid tot aanzienlijke bbezorgdheid over de mogelijk aanzienlijke milieuschade die wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld bodem- en grondwaterverontreiniging en luchtverontreiniging. Als reactie hierop is het EUDA een project gestart om een beter inzicht te krijgen in de belangrijkste problemen op dit gebied en om tegemoet te komen aan de zorgen van beleidsmakers.

De in 2023 ontmantelde faciliteiten voor de productie van illegale drugs in de Europese Unie werden gebruikt voor de productie van een breed scala aan stoffen, waaronder amfetamine, methamfetamine, synthetische cathinonen, MDMA, cocaïne en heroïne (figuur 1.3). De omvang van deze productielocaties varieert van laboratoria op “keukenschaal” met een kleine capaciteit tot productiefaciliteiten met een grote capaciteit die worden beheerd door meerdere “koks” en geschikt zijn om per partij tientallen kilo’s drugs te produceren in speciale reactoren. Op kleinere locaties lijkt de productie vooral bestemd te zijn voor lokale markten, en af en toe voor verkoop op het darknet. Hoewel de informatie beperkt is, lijkt de productie van grotere locaties bestemd voor zowel lokale als niet-EU-markten. Grootschalige laboratoria voor de productie van synthetische drugs zijn voornamelijk aangetroffen in België en Nederland zijn, hoewel ook in Polen grote productielocaties voor synthetische cathinonen zijn ontdekt. Sommige laboratoria kunnen gebruikt worden voor de productie van meerdere drugs, zoals synthetische stimulerende middelen waarvoor vergelijkbare chemicaliën en productieapparatuur nodig zijn. Het kan ingewikkeld zijn om verslag uit te brengen over laboratoria waar meerdere drugs worden geproduceerd en over de precieze samenstelling van de geproduceerde stoffen. Bovendien kan de productiecapaciteit van afzonderlijke ontmantelde laboratoria lastig in te schatten zijn.

De afzonderlijke locaties voor de productie, extractie, versnijding en verpakking van cocaïne die de afgelopen jaren werden ontdekt, wijzen erop dat er innovatieve methoden worden toegepast om deze drug gemakkelijker Europa binnen te brengen. Een belangrijk punt van zorg is de opkomst van de productie van cocaïnehydrochloride in Europa, die groter en geavanceerder lijkt dan eerder werd gedacht. Redenen hiervoor zijn waarschijnlijk onder meer het grotere economische voordeel dat kan worden behaald als een deel van het productieproces in Europa gecontroleerd wordt, en de relatief gemakkelijkere toegang tot chemische hulpstoffen als oplosmiddelen, oxiderende middelen en reductiemiddelen. Uit de beschikbare informatie komt het algemene beeld naar voren dat er thans in Europa, voornamelijk in België, Nederland en Spanje, grote hoeveelheden halffabricaten (cocapasta en cocaïnebase) die uit Zuid-Amerika worden gesmokkeld, worden verwerkt tot cocaïnehydrochloride via .

De ontwikkelingen in de productie van drugs in Europa onderstrepen hoe technologie en innovatie de belangrijkste drijvende krachten zijn achter hogere output, toegenomen sterkte of zuiverheid en een breder scala aan consumentenproducten. Innovatie in productieprocessen blijkt uit de inbeslagnames van chemische stoffen die kunnen worden gebruikt voor de vervaardiging van de precursoren die nodig zijn voor de productie van amfetamine, methamfetamine en MDMA. Dit illustreert hoe criminele netwerken proberen wettelijke controles en douanecontroles te omzeilen door gebruik te maken van alternatieve chemische stoffen. Het gebruik van een breder scala aan chemische stoffen voor de productie van nieuwe stoffen en de toepassing van verschillende syntheseprocessen blijven over het algemeen een complexe uitdaging voor de douane, rechtshandhavingsinstanties en wetgevers. Inbeslagnames van grote hoeveelheden precursoren in 2023 wijzen erop dat de productie van synthetische cathinonen op aanzienlijke schaal doorgaat, met name in Polen en Nederland.

In 2023 werden in de Europese Unie recordhoeveelheden chemische precursoren in beslag genomen (figuur 1.4). De totale hoeveelheid in beslag genomen geregistreerde precursoren en belangrijke niet-geregistreerde chemische stoffen bedroeg tussen 2012 en 2022 jaarlijks zelden meer dan 100 ton en gemiddeld ongeveer 54 ton, maar in 2023 was dit cijfer 178 ton. Deze stijging werd voornamelijk veroorzaakt door inbeslagnames van grote hoeveelheden alternatieve precursoren voor de productie van amfetamine, methamfetamine en MDMA in Nederland en Hongarije. Beide landen hebben grote hoeveelheden glycidische derivaten van BMK en PMK in beslag genomen, die worden gebruikt voor de productie van BMK en PMK – de gereguleerde precursoren die nodig zijn voor de productie van respectievelijk amfetaminen en MDMA. Ook methylamine, een andere essentiële precursor voor de productie van methamfetamine en MDMA, werd in aanzienlijke hoeveelheden in beslag genomen, met een totaal van 30 ton in 2023, het hoogste niveau sinds 2013. De inbeslagnames van ethylacetaat, een oplosmiddel dat bij de verwerking van cocaïne wordt gebruikt, bereikten in 2023 28 000 liter, wat neerkomt op een terugkeer naar de tussen 2019 en 2021 in beslag genomen hoeveelheden, na een aanzienlijke daling in 2022. Dit wijst erop dat in de Europese Unie nog steeds extractie en verwerking van cocaïne plaatsvindt.

Aangezien criminele netwerken zich blijven aanpassen door alternatieve chemische stoffen te gebruiken om beperkingen te omzeilen, zijn de inspanningen op EU-niveau steeds meer gericht op het versterken van maatregelen om de snelle innovatie die bij de productie van illegale drugs wordt waargenomen, tegen te gaan. Zo vergemakkelijkt de EU-routekaart tegen drugssmokkel een snellere beperkingen van precursoren op EU-niveau om het tempo van criminele innovatie bij te houden. Dit gebeurt door de registratie van stoffen uit te breiden naar bekende derivaten en aanverwante chemische stoffen die kunnen worden omgezet in of in de plaats kunnen treden van gevestigde drugsprecursoren. Het EUDA speelt in het kader van zijn nieuwe mandaat ook een grotere rol bij de ondersteuning van de Europese Commissie bij het toezicht op, de registratie van en de dreigingsbeoordeling van precursoren. Eind januari 2025 had het EUDA op verzoek van de Europese Commissie een risicobeoordeling uitgevoerd van acht cathinonprecursoren en één amfetamineprecursor die worden gebruikt voor de productie van 4-MMC, 4-CMC, 3-MMC en 3-CMC,. Dit waren de eerste formele beoordelingen van precursoren die ooit op EU-niveau zijn uitgevoerd.

Belangrijkste gegevens en trends

Trends in het aanbod van drugs

• Over het geheel genomen komt uit geïndexeerde trends naar voren dat de hoeveelheden van alle tussen 2013 en 2023 in de Europese Unie in beslag genomen drugs zijn toegenomen, met name in de afgelopen zes jaar, hoewel er sprake was van enige fluctuatie in de hoeveelheden amfetamine en methamfetamine die in de afgelopen vier jaar zijn onderschept en van een daling in de hoeveelheden MDMA (ecstacy) die sinds 2019 zijn onderschept (figuur 1.5). NB De in beslag genomen hoeveelheden drugs moeten worden beschouwd als minimumramingen, aangezien er op het niveau van de lidstaten enkele lacunes in de rapportage zijn.

• Tussen 2013 en 2023 zijn de grootste stijgingen in de in beslag genomen hoeveelheden waargenomen voor cocaïne (+ 581 %), methamfetamine (+ 248 %), MDMA (+ 226 %), amfetamine (+ 122 %) en marihuana (+ 96 %). Er bestaan grote consumentenmarkten voor deze drugs in Europa. De toename van de in beslag genomen hoeveelheden is echter waarschijnlijk ten minste voor een deel terug te voeren op de toenemende rol die Europa speelt bij de productie, export en doorvoer van deze drugs.
• Het interpreteren van trends inzake inbeslagnames van drugs wordt bemoeilijkt door het feit dat deze trends worden beïnvloed door politie- en rechtshandhavingsstrategieën en -prioriteiten, de mate waarin drugssmokkelaars erin slagen om opsporing te voorkomen en onderliggende veranderingen in beschikbaarheid en consumptie.
• In 2023 werden in de Europese Unie naar schatting 1,2 miljoen inbeslagnames gemeld, waarbij cannabisproducten het vaakst in beslag werden genomen en goed waren voor 69 % van alle gemelde inbeslagnames (figuur 1.6 en figuur 1.7).

• Voor de volgende drugs werd in 2023 een lager aantal inbeslagnames gemeld dan in 2013: hasj (−12 %), marihuana (−29 %) en heroïne (−33 %) (figuur 1.8).
• Er werden tussen 2013 en 2023 stijgingen waargenomen in het aantal inbeslagnames van methamfetamine (+184 %), MDMA (+54 %), cocaïne (+41 %) en amfetamine (+9 %).

Trends op het gebied van drugsdelicten

• In 2023 werden in de Europese Unie naar schatting 1,6 miljoen drugsdelicten gemeld, een stijging van 30 % sinds 2013. Meer dan drie kwart van deze delicten (78 % ofwel 1,3 miljoen) hield verband met gebruik of bezit voor eigen gebruik.
• Bij iets minder dan 1,3 miljoen van de geschatte 1,6 miljoen drugsdelicten werd de betrokken drug gemeld, waarvan bijna 1,1 miljoen bezit of gebruik betroffen, 203 000 het leveren van drugs en 14 000 andere strafbare feiten (figuur 1.9). De definitie van delicten in verband met de levering van drugs kan van land tot land verschillen.

• Met ongeveer 615 000 gemelde delicten in 2023 was cannabis goed voor 58 % van de delicten in verband met gebruik of bezit waarbij de drug bekend is, en ongeveer 100 000 delicten in verband met de levering van drugs (49 %). Het feit dat de meeste delicten de levering en het bezit van cannabis betreffen, laat de omvang van de consumentenmarkt voor deze drug zien, en getuigt tevens van het beleidsbelang ervan.
• Zowel bezits- als leveringsdelicten blijven voor alle drugs behalve heroïne op een hoger niveau dan in 2013 (figuur 1.10 en figuur 1.11).

Gegevens over de productie en precursoren in de EU voor 2023

• Cannabis: De EU-lidstaten maakten in 2023 melding van 9 800 inbeslagnames van cannabisplanten, met een totale hoeveelheid van 2,3 miljoen afzonderlijke planten en 11 ton (t.o.v. 3,4 miljoen planten en 6,5 ton in 2022). In 2023 werden bijna 4 000 illegale cannabisplantages ontmanteld in 11 EU-lidstaten, volgens gegevens uit open bronnen en van nationale partners.
• Heroïne: In 2023 werden in de Europese Unie 14 productielocaties voor heroïne ontmanteld (10 in Nederland, 3 in Griekenland en 1 in Frankrijk). Alle locaties leken te fungeren als locaties voor versnijding en verpakking voor blokken heroïne, die waarschijnlijk zouden worden verkocht aan zowel EU- als niet-EU-landen, met name het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast heeft Tsjechië gemeld dat het twee niet nader gespecificeerde locaties voor opioïden heeft ontmanteld. In 2023 werden in de Europese Unie slechts twee inbeslagnames van de chemische precursor van heroïne azijnzuuranhydride gemeld, beide door Nederland, die samen goed waren voor 740 liter (141 liter in 2022, 5 730 liter in 2021). Wereldwijd is de inbeslagname van azijnzuuranhydride sinds 2019 aanzienlijk gedaald. Hoewel de oorzaak van deze daling onbekend is, kan dit wijzen op een daling van het aantal pogingen om de stof om te leiden en te verhandelen, op een verschuiving naar andere smokkelroutes of op een toegenomen gebruik van alternatieve productieprocessen of chemische stoffen. Acetylchloride is een dergelijke chemische stof, waarvan in 2023 in Nederland 17 kilogram in beslag werd genomen.
• Cocaïne: In 2023 werden in de Europese Unie ten minste 34 locaties ontmanteld die verband hielden met de productie van cocaïne (39 in 2022). De toename van de hoeveelheid in 2023 in beslag genomen kaliumpermanganaat (2 082 kg) ten opzichte van 2022 (173 kg) wijst erop dat er in de Europese Unie nog steeds sprake is van een grootschalige verwerking van cocaïnehydrochloride, verkregen uit ingevoerde tussenproducten (zoals cocaïnebase en -pasta). Zo werden in 2023 en 2024 in Portugal zes van deze locaties ontmanteld, wat leidde tot de inbeslagname van tientallen kilogram cocaïnepasta en cocaïnehydrochloride, grote hoeveelheden chemische stoffen en versnijdingsstoffen, alsook op maat gemaakte apparatuur. Daarnaast zijn er verschillende grote inbeslagnames gemeld waarbij ongebruikelijke stoffen waren betrokken die cocaïne bevatten (zoals karton, steenkool en plastic), waardoor chemische extractie nodig was om de drug terug te winnen.
• Amfetamine: In 2023 hebben tien EU-lidstaten melding gemaakt van de ontmanteling van 93 amfetaminelaboratoria (108 in 2022): Nederland (38), Duitsland (21), Polen (19), België (5), Oostenrijk (3), Zweden (2), Litouwen (2), Bulgarije (1), Tsjechië (1), Finland (1).
• Methamfetamine: In 2023 hebben zeven EU-lidstaten melding gemaakt van de ontmanteling van 250 methamfetaminelaboratoria (242 in 2022): Tsjechië (189), Nederland (29), Bulgarije (18), Duitsland (5), Polen (5), België (3), Oostenrijk (1). In 2023 werden door zestien EU-lidstaten inbeslagnames gemeld van de precursoren die nodig zijn om methamfetamine te synthetiseren via de “efedrinemethode” (efedrine en pseudo-efedrine); in totaal ging het hierbij om 7 847kilogram (in zowel poeder- als tabletvorm) (tegen inbeslagname van 352 kilogram door 15 EU-lidstaten in 2022).
• BMK kan worden gebruikt als grondstof voor de productie van zowel amfetamine als methamfetamine. In 2023 werden in de Europese Unie 5 453 liter BMK (1 329 liter in 2022 en bijna 5 100 liter in 2021) en 66,2 ton stoffen (26,6 ton in 2022) die voor de productie van BMK kunnen worden gebruikt, in beslag genomen. Deze inbeslagnames omvatten 66,1 ton glycidische derivaten van BMK (25,6 ton in 2022), 43 kilogram MAPA (379 kilogram in 2022) en 1,2 kilogram APAA en APAAN (500 kilogram APAAN in 2022). In 2023 werden twee nieuwe alternatieve chemische stoffen in beslag genomen die ook kunnen worden gebruikt voor de productie van BMK, DEPAPD en DEPAPD-enolaat (54 liter, tegenover 113 liter in 2022). Daarnaast meldden België en Nederland in 2023 de inbeslagname van in totaal 10,9 ton wijnsteenzuur – een chemische stof waarmee de krachtigste en meest gewilde vorm van methamfetamine (d-methamfetamine, gebruikt voor “crystal meth”) uit met BMK bereide mengsels kan worden gehaald (tegen 2,6 ton in 2022). Dit wijst erop dat grootschalige productie van d-methamfetamine blijft plaatsvinden in Europa.
• MDMA: In 2023 meldden twee EU-lidstaten de ontmanteling van 36 MDMA-laboratoria (48 in 2022). België meldde 4 MDMA-laboratoria in 2023 (tegen 27 in 2022), terwijl Nederland 32 laboratoria meldde. De hoeveelheid in beslag genomen MDMA-precursoren liep op tot 64,1 ton in 2023 (20,5 ton in 2022). In 2023 werd meer dan 63,1 ton in beslag genomen van de MDMA-precursor PMK en de glycidische derivaten daarvan (19,9 ton in 2022). Er werden ook andere alternatieve chemische stoffen gemeld: in 2023 werd een grotere hoeveelheid MAMDPA in beslag genomen ten opzichte van 2022 (respectievelijk 565 kilogram en 37 kilogram, hoewel in 2021 4,5 ton in beslag werd genomen), en in 2023 werd voor het eerst IMDPAM in beslag genomen (450 kilogram). Deze meldingen van toegenomen inbeslagnames van MDMA-precursoren, in combinatie met informatie over uitgevoerde MDMA, kunnen wijzen op een groeiende productie van deze drug voor de mondiale markten en een algemene opleving na de daling als gevolg van de COVID-19-pandemie.
• Cathinonen: In 2023 meldden zes EU-lidstaten 53 productielocaties van synthetisch cathinonen (20 van 4-MMC, 7 van 3-CMC, 24 van 4-CMC, 1 van alfa-PVP en 1 van een niet-gespecificeerd cathinon): 40 in Polen (23 in 2022), 8 in Nederland (6 in 2022), 2 in Duitsland en één productielocatie elk in België, Oostenrijk en Zweden. In 2023 werden 2 153 kilogram synthetische cathinonprecursoren in beslag genomen (558 kilogram in 2022), voornamelijk in Nederland (1 416 kilogram) en Polen (735 kilogram). Mogelijk hebben er op een van de verschillende in 2023 gemelde grootschalige productielocaties voor cathinonen meer inbeslagnames plaatsgevonden.
• Synthetische opioïden: Momenteel lijkt de productie van synthetische opioïden, waaronder nieuwe synthetische opioïden, marginaal in de EU-lidstaten. Toch zijn er enkele verontrustende signalen. In 2024 werd in Polen één grote, clandestiene methadonproductiefaciliteit ontdekt (figuur 1.12), wat heeft geleid tot de inbeslagname van 195 kilogram kristalmethadon. In 2024 werden in Polen en Oekraïne acht locaties ontdekt waar methadon en synthetische cathinonen naast elkaar werden geproduceerd, waarvan een deel mogelijk bestemd was voor de Oekraïense markt. Eind 2024 meldden twee EU-lidstaten (Spanje, Nederland) vier inbeslagnames van de fentanylprecursor N-boc-4-piperidon.
• Ketamine: In 2023 werden in de Europese Unie zes ketaminelaboratoria ontmanteld. Over het algemeen werden deze gebruikt voor de kristallisatie van bulk-ketaminepoeders.
• Stortplaatsen: In 2023 waren België (45) en Nederland (191) verantwoordelijk voor de 236 in de Europese Unie gerapporteerde stortplaatsen voor drugsproductieafval en -apparatuur (194 in 2022).

Noot: Inbeslagname door het Centraal Onderzoeksbureau van de Politie, Polen en de Afdeling Drugscriminaliteit van de nationale politie van Oekraïne.

Het verslag van het EUDA en Europol over drugsmarkten in de EU: een diepgaande analyse bevat meer gedetailleerde informatie over de productie van en handel in illegale drugs.

Brongegevens

De gegevens die worden gebruikt voor het genereren van infographics en grafieken op deze pagina zijn hieronder te vinden.

De volledige reeks brongegevens voor het Europees Drugsrapport 2025, met inbegrip van metagegevens en methodologische aantekeningen, is beschikbaar in onze gegevenscatalogus.

De deelverzameling van deze gegevens die wordt gebruikt om infographics, grafieken en soortgelijke elementen te genereren op deze pagina is hieronder te vinden.