Cóireáil le hagónaithe ópóideacha – an staid reatha san Eoraip (Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024)

Is iad úsáideoirí ópóideach an grúpa is mó a bhfuil cóireáil speisialaithe drugaí á déanamh orthu, go príomha mar chóireáil le hagónaithe ópóideacha. Ar an leathanach seo, gheobhaidh tú an anailís is déanaí ar sholáthar cóireáil le hagónaithe ópóideacha san Eoraip, lena n‑áirítear príomhshonraí maidir le clúdach, líon na ndaoine atá i gcóireáil, bealaí chun cóireála agus tuilleadh.

Tá an leathanach seo mar chuid de Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024, forléargas bliantúil EMCDDA ar staid na ndrugaí san Eoraip.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

An nuashonrú is déanaí: 11 Meitheamh 2024

Úsáideann cóireáil fadhbanna a bhaineann le hópóidigh formhór na n-acmhainní cóireála fós

Cé go bhfuil ilchineálacht níos mó anois i saintréithe na ndaoine atá ag lorg cabhrach le haghaidh fadhbanna drugaí, mar gheall ar chineál fadtéarmach na cóireála le hagónaithe ópóideacha, is dócha gurb iad siúd a fhaigheann í an sciar is mó de na hacmhainní a infheistítear i seirbhísí cóireála drugaí i bhformhór na dtíortha. Fuair thart ar 1.7 milliún duine cóireáil le haghaidh fadhbanna a bhaineann le húsáid drugaí aindleathacha san Aontas Eorpach in 2022 (2.0 milliún, lena n-áirítear an Iorua agus an Tuirc). Cuimsíonn cóireáil speisialaithe drugaí raon cur chuige míochaine (lena n-áirítear cógaseolaíocht), síceolaíoch, sóisialta agus iompraíochta chun úsáid drugaí agus instealladh a stopadh nó a laghdú. Tríd is tríd, gheobhaidh a bhformhór cóireáil le hagónaithe ópóideacha de chineál éigin, arb é an príomhchur chuige cóireála cógaseolaíochta é agus de ghnáth déantar é a chomhcheangal le hidirghabhálacha síceasóisialta. Tacaíonn an fhianaise atá ar fáil leis an gcur chuige sin, agus fuarthas torthaí dearfacha maidir le coinneáil cóireála, úsáid aindleathach ópóideach, iompar riosca tuairiscithe, díobháil a bhaineann le drugaí agus básmhaireacht. Moltar sa treoir a fuarthas le déanaí ó EMCDDA agus ECDC maidir le galair thógálacha a chosc agus a rialú i measc daoine a insteallann drugaí go gcuirfí cóireáil le hagónaithe ópóideach ar fáil i suíomhanna pobail agus príosúin araon chun tarchur HCV agus VEID a chosc agus chun cabhrú le hiompar riosca insteallta agus minicíocht insteallta a laghdú. Moltar sa treoir freisin trealamh steiriúil insteallta a sholáthar in éineacht le cóireáil le hagónaithe ópóideacha chun cumhdach agus éifeachtacht na n-idirghabhálacha i measc daoine a insteallann ópóidigh a uasmhéadú.

Tá difríochtaí tábhachtacha fós ann, áfach, idir tíortha sna suíomhanna agus san fhoirm ina gcuirtear cóireáil ar fáil agus a mhéid is leor infhaighteacht cóireála le hagónaithe ópóideacha chun freastal ar riachtanais na ndaoine sin a dteastaíonn an cineál cúraim sin uathu. Is léir nach leor fós an soláthar cóireála le hagónaithe ópóideacha i roinnt tíortha (féach Príomhshonraí agus treochtaí, thíos). Tá an tábhacht choibhneasta a bhaineann le soláthar othar seachtrach agus othar cónaitheach laistigh de chórais chóireála náisiúnta an-éagsúil ó thír go tír freisin. Cuirtear beagnach an cúigiú cuid de chóireáil drugaí san Eoraip ar fáil i suíomhanna othar cónaitheach, ionaid chónaithe ospidéalbhunaithe den chuid is mó (e.g. ospidéil shíciatracha), ach d’fhéadfadh pobail theiripeacha agus, i roinnt tíortha, sainionaid chóireála cónaithe i bpríosúin a bheith san áireamh leis sin freisin. Ar an iomlán, áfach, soláthraítear cóireáil le hagónaithe ópóideacha níos minice i suíomhanna othar seachtrach. D’fhéadfaí a áireamh orthu sin sainionaid chóireála drugaí, gníomhaireachtaí ísealtairsí, agus ionaid cúraim sláinte phríomhúil, ar féidir lialanna ginearálta a áireamh iontu.

Tugann na sonraí atá ar fáil le fios nár tháinig laghdú suntasach ar sholáthar cóireála le hagónaithe ópóideacha le linn phaindéim COVID-19, nuair a bhí srianta bunaithe ar shláinte phoiblí ar ghluaiseacht i bhfeidhm. Le linn na tréimhse sin, áfach, d’fhéadfadh sé go ndearnadh samhlacha seachadta seirbhíse a oiriúnú. I measc na samplaí de sin tá úsáid mhéadaithe teilileigheas agus cuir chuige nach bhfuil chomh sriantach céanna maidir le dáileoga beir leat a sholáthar. Tá roinnt faisnéise ann freisin a thugann le fios go bhféadfadh sé gur cuireadh isteach go sealadach ar rochtain ar chúram do chliaint nua atá ag lorg cóireáil le hagónaithe ópóideacha le linn thréimhse na paindéime.

Freastal ar na riachtanais níos casta a bhaineann le cohórt cliant cóireála ópóideach atá ag dul in aois

Leagtar béim ar chineál fadtéarmach na bhfadhbanna ópóideacha leis na sonraí atá ar fáil maidir le saintréithe na ndaoine sin a fhaigheann cóireáil le hagónaithe ópóideacha. Léiríonn na sonraí freisin go bhfuil cohórt Eorpach na ndaoine a raibh fadhbanna acu le hearóin ag dul in aois. Léirítear é sin leis an bhfíric anois go bhfuil beagnach 70 % de na cliaint a bhfuil cóireáil le hagónaithe ópóideacha á gcur orthu 40 bliain d’aois nó níos sine, agus go bhfuil níos lú ná 10 % díobh faoi bhun 30 bliain d’aois. Tá impleachtaí tábhachtacha ag baint leis sin maidir le seachadadh seirbhísí, agus ní mór do sheirbhísí aghaidh a thabhairt ar shraith níos casta de riachtanais chúraim sláinte i ndaonra atá ag éirí níos leochailí. Breithniú tábhachtach anseo is ea an gá atá lena áirithiú go mbeidh conairí atreoraithe éifeachtacha ann chuig seirbhísí níos cineálaí lena dtairgtear cóireáil le haghaidh riochtaí eile a bhaineann leis an bpróiseas aosaithe. Tá sé sin ag éirí níos riachtanaí de réir a chéile chun tacú le cliaint cóireála ópóideach níos sine a bhfuil cúram geiriatrach de dhíth orthu mar gheall ar na héifeachtaí fadtéarmacha d’úsáid drugaí aindleathacha, ach freisin d’úsáid tobac agus alcóil, ar a sláinte fhisiciúil. Le cóireáil don ghrúpa imeallaithe sin, ní mór freagairt freisin do shraith chasta fadhbanna a bhíonn seanbhunaithe go minic agus a bhaineann le saincheisteanna meabhairshláinte, leithlisiú sóisialta, fostaíocht agus tithíocht. Beidh forbairt seirbhísí cúraim comhtháite, ildisciplíneacha agus aois-speisialaithe don ghrúpa sin fós ina breithniú tábhachtach sa bheartas agus sa soláthar de réir mar a leanann déimeagrafaic na húsáide ópóideacha san Eoraip de bheith ag athrú.

D’fhéadfadh úsáid ildrugaí, agus ópóidigh shintéiseacha nua ardnirt a bheith ar mhargaí drugaí áitiúla, na rioscaí a bhaineann le húsáid ópóideach a mhéadú, go háirithe do dhaoine scothaosta agus dóibh siúd a bhfuil riachtanais chasta cúraim sláinte acu. I gcás ina bhfuil ópóidigh ardnirt ina ngné sheanbhunaithe de mhargaí drugaí, tá gá le tuilleadh taighde chun a chinneadh an bhfuil gá le hoiriúnuithe chun a áirithiú go mbíonn na cuir chuige reatha optamach i gcónaí maidir le cóireáil le hagónaithe ópóideacha a sholáthar. Ina theannta sin, mar a luaitear in áiteanna eile sa tuarascáil seo, dá bhfeicfimis go bhfuil laghdú ar infhaighteacht hearóine ar mhargadh na hEorpa, d’fhéadfadh sé sin an t-éileamh ar chúram sa réimse seo a mhéadú.

Tá tuilleadh eolais faoi fhreagairtí sláinte agus sóisialta ar úsáid ópóideach, lena n-áirítear i measc daoine scothaosta, le fáil in Freagairtí sláinte agus sóisialta ar fhadhbanna drugaí: Treoir Eorpach ó EMCDDA.

Príomhshonraí agus príomhthreochtaí

Líon na ndaoine i gcóireáil

• Thabharfadh comparáid leis na meastacháin reatha ar líon na n-úsáideoirí ópóideach ardriosca san Eoraip le fios, ar an iomlán, go bhfuair thart ar leathchuid de líon na n-úsáideoirí ópóideach ardriosca san Aontas Eorpach in 2022 cóireáil le hagónaithe ópóideacha, tuairim is 513 000 (526 000 lena n-áirítear an Iorua agus an Tuirc) (Fíor 12.1). Mar sin féin, tá difríochtaí ann idir tíortha. Sna tíortha sin ina bhfuil sonraí ó 2011 nó 2012 ar fáil chun comparáid a dhéanamh, tháinig méadú ar an gcumhdach go ginearálta. Tá na leibhéil soláthair fós íseal, áfach, agus níl siad leordhóthanach i roinnt tíortha ina meastar go bhfuil líon suntasach úsáideoirí ópóideach ardriosca iontu, amhail an Laitvia, an Liotuáin, an Pholainn, an Rómáin agus an tSlóvaic (Fíor 12.2).

• Léiríonn sonraí ó thíortha a thuairiscigh go comhsheasmhach ar chliaint a fuair cóireáil le hagónaithe ópóideacha idir 2010 agus 2022 treocht chobhsaí fhoriomlán maidir le leibhéil chóireála le linn na tréimhse sin, gan mórán luaineachta i líon na gcliant a fuair an chóireáil sin. Tá cúiseanna éágsúla leis an gcobhsaíocht sin. I dtíortha ina bhfuil soláthar ard cóireála, d’fhéadfadh sé a bheith ina léiriú ar chineál ainsealach, athiompaithe an spleáchais ar ópóidigh agus ar an ngá atá le cóireáil thar thréimhse fhada; i dtíortha eile (e.g. an Laitvia), d’fhéadfadh sé a bheith ina léiriú ar acmhainneacht íseal na gcóras cóireála.
• Ag tús phaindéim COVID-19, rinne Ballstáit AE iarracht rochtain leanúnach ar chóireáil le hagónaithe ópóideacha a áirithiú do dhaoine a bhí ag gabháil d’úsáid drugaí ardriosca. Léirítear le comparáid idir sonraí cóireála idir 2019 agus 2022 gur fhan líon na gcliant cobhsaí, agus níor thuairiscigh ach an Chróit agus an Ungáir laghdú níos mó ná 10 % dá ndaonra a bhí i gcóireáil le hagónaithe ópóideacha le linn na tréimhse sin. D’fhéadfadh na laghduithe sin a bheith mar thoradh go páirteach ar rochtain laghdaithe ar chóireáil le linn na paindéime.
• I roinnt tíortha, tá méadú tagtha ar líon na ndaoine a fhaigheann cóireáil le hagónaithe ópóideacha, rud a léiríonn méadú ar sholáthar cóireála, agus thuairiscigh 11 thír méadú idir 2016 agus 2022, lena n-áirítear an Danmhairg (37 %), an Pholainn (54 %), an Rómáin (17 %) agus an tSualainn (21 %).

Conairí chuig cóireáil

• Is minic a bhíonn úsáid seirbhísí éagsúla, iontrálacha iolracha agus faid éagsúla fanachta mar shaintréith de chonairí cliant trí chóireáil drugaí. Is é féin-atreorú an bealach is coitianta i gcónaí i sainchóireáil drugaí do chliaint ópóideach. B’ionann an cineál atreoraithe sin, lena n-áirítear atreorú ó bhaill teaghlaigh nó ó chairde, agus thart ar dhá thrian (66 %) díobh siúd a raibh príomhfhadhbanna ópóideacha acu agus iad ag dul isteach i sainchóireáil drugaí san Eoraip in 2022. Rinne seirbhísí sláinte, oideachais agus sóisialta, lena n-áirítear ionaid chóireála drugaí eile, beagnach aon chúigiú (23 %) de chliaint a atreorú, agus rinne an córas ceartais choiriúil 7 % díobh a atreorú.

Cógais agónaí ópóidigh

• Tuairiscíonn 26 tír soláthar de níos mó ná cógas cóireála le agónaithe ópóideacha amháin in 2022. Is é meatadón an cógas is coitianta a fhorordaítear, cógas a fhaigheann níos mó ná leathchuid (56 %) de chliaint i gcóireáil le hagónaithe ópóideacha ar fud na hEorpa. Faigheann 35 % eile cóireáil le cógais atá bunaithe ar bhúipreanoirfín, arb é an príomhchógas é a thuairiscítear a bheith in úsáid in 8 dtír. Is annamh a fhorordaítear substaintí eile, amhail moirfín mallscaoilte nó dé-aicéitil-moirfín (hearóin), agus faigheann beagnach 10 % de chliaint i gcóireáil le hagónaithe ópóideacha san Eoraip iad, agus tuairiscíonn 5 thír roinnt soláthair de chóireáil hearóinchuidithe, má áirítear treoirthionscadail (Fíor 12.3).

Roghanna cóireála malartacha

• Cé nach bhfuil sé chomh coitianta céanna le cóireáil le hagónaithe ópóideacha, tá roghanna cóireála malartacha ar fáil d’úsáideoirí ópóideach i ngach tír Eorpach. Sna 11 thír a bhfuil sonraí ar fáil ina leith, faigheann idir 5 % agus 47 % de na húsáideoirí ópóideach uile atá i gcóireáil idirghabhálacha nach n-aicmítear mar chóireáil le hagónaithe ópóideacha, amhail díthocsainiú le cúnamh míochaine agus idirghabhálacha atá dírithe ar staonadh ag othair sheachtracha nó ag othair chónaitheacha.

Sonraí foinseacha

Tá na sonraí a úsáidtear le haghaidh na ngrafaicí faisnéise agus na gcairteacha ar an leathanach seo le fáil thíos.

Taispeáin na táblaí foinseacha