Cannabas – an staid reatha san Eoraip (Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024)

Is é cannabas fós an druga aindleathach is coitianta go mór fada a úsáidtear san Eoraip. Ar an leathanach seo, is féidir teacht ar an anailís is déanaí ar staid na ndrugaí maidir le cannabas san Eoraip, lena n-áirítear leitheadúlacht úsáide, éileamh ar chóireáil, urghabhálacha, praghas agus neart, díobhálacha agus tuilleadh. 

Tá an leathanach seo mar chuid de Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024, forléargas bliantúil EMCDDA ar staid na ndrugaí san Eoraip.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

An nuashonrú is déanaí: 11 Meitheamh 2024

Is tosaíocht i gcónaí é tuiscint a fháil ar impleachtaí beartais agus cleachtais na n-athruithe i margadh cannabais na hEorpa

Is é cannabas fós an druga aindleathach is coitianta go mór fada a úsáidtear san Eoraip. Tugann suirbhéanna náisiúnta ar úsáid cannabais le fios go meastar gur bhain thart ar 8 % de dhaoine fásta san Eoraip (22.8 milliún duine idir 15 bliana d’aois agus 64 bliain d’aois) úsáid as cannabas le bliain anuas. Mar sin féin, is cosúil go bhfuil an leibhéal úsáide agus na treochtaí úsáide a tuairiscíodh i sonraí náisiúnta le déanaí ilchineálach (féach Leitheadúlacht agus patrúin úsáide cannabais, thíos). Ag an am céanna, tá díospóireacht leanúnach ann maidir leis an gcaoi is fearr chun freagra a thabhairt ar úsáid an druga seo, agus tá a gcur chuige rialála á athrú ag roinnt tíortha. Tá forbairtí suntasacha sa mhargadh cannabais á ndéanamh freisin. I dteannta a chéile, fágann sé seo go léir go bhfuil géarghá ann fós tuiscint níos fearr a fháil ar na díobhálacha féideartha a bhaineann le patrúin éagsúla úsáide cannabais agus ar na himpleachtaí a ardaíonn sé seo maidir le beartas agus cleachtas.

Is gá tuiscint níos fearr a fháil ar cad iad na freagraí atá éifeachtach

Meastar go bhfuil thart ar 1.3 % de dhaoine fásta san Aontas Eorpach (3.7 milliún duine) ina n-úsáideoirí laethúla, nó beagnach laethúil, cannabais, agus is é seo an grúpa is dóchúla a mbeadh fadhbanna aige a bhaineann leis an druga sin. D’fhéadfadh úsáid cannabais raon fadhbanna sláinte fisiciúla agus fadhbanna meabhairshláinte a chruthú nó a ghéarú, lena n-áirítear siomptóim riospráide ainsealacha, spleáchas ar channabas agus siomptóim shíocóiseacha. Ina theannta sin, fuarthas amach i staidéir go bhféadfadh baint a bheith ag úsáid rialta cannabais le gnóthachtáil oideachais níos measa agus le riosca méadaithe go mbeadh páirt ag an úsáideoir sa chóras ceartais choiriúil. Is iad na fadhbanna is mó a bhaineann le tosú luath úsáide, táirgí ardnirt agus patrúin úsáide níos rialta agus níos fadtéarmaí.

Tá gá ann fós, áfach, tuiscint níos fearr a fháil ar na cineálacha fadhbanna a bhíonn ag úsáideoirí cannabais, agus ar cad iad na bealaí atreoraithe agus na roghanna cóireála iomchuí atá ar fáil dóibh siúd a bhfuil fadhbanna acu a bhaineann le cannabas. Tuairiscítear go bhfuil cannabas taobh thiar de níos mó ná aon trian de na hiontrálacha cóireála drugaí ar fad san Eoraip. Tá sé deacair an toradh sin a léirmhíniú, i bpáirt mar gheall ar an raon leathan idirghabhálacha a chuirtear ar fáil d’úsáideoirí cannabais, a bhféadfadh idirghabhálacha gairide nó atreoruithe treoracha ón gcóras ceartais choiriúil a bheith san áireamh leo. Tá gá le tuilleadh oibre chun tuiscint níos fearr a fháil ar na cineálacha seirbhísí a thairgtear dóibh siúd a bhfuil fadhbanna cannabais acu. Mar sin féin, tugann an fhaisnéis atá ann le fios go gcuirtear cóireálacha síceasóisialta, amhail teiripe iompraíochta cognaíocha, ar fáil go coitianta agus go bhfuil idirghabhálacha ríomhshláinte (ar líne) ar fáil níos mó agus níos mó.

Tá sé casta meastóireacht a dhéanamh ar an riosca díobhála sa réimse seo mar gheall ar an raon táirgí atá bunaithe ar channabas atá ag méadú de réir cosúlachta a d'fhéadfadh a bheith ar fáil do thomhaltóirí, lena n-áirítear iteáin, táirgí ardnirt agus díorthaigh éagsúla. D’fhéadfadh impleachtaí a bheith ag baint leis an éagsúlacht seo maidir leis an riosca go mbeadh fadhbanna ag duine lena n-úsáid cannabais agus, dá bhrí sin, is réimse é ina n-éilítear níos mó taighde agus aire rialála.

Tríd is tríd, d’fhan an líon daoine a tuairiscíodh go ndeachaigh siad isteach i gcóireáil le haghaidh fadhbanna cannabais den chéad uair réasúnta cobhsaí go dtí 2019, sular tháinig laghdú air le linn na paindéime, agus níor fhill sé ar na leibhéil a bhí ann roimh an bpaindéim i bhformhór Bhallstáit an AE faoi 2022 (féach Iontráil chóireála le haghaidh úsáide cannabais, thíos). Caveat anseo ná go bhfágann saincheisteanna cáilíochta agus clúdaigh sonraí go gcaithfear an breathnóireacht seo a léirmhíniú go cúramach.

Léiríonn urghabhálacha go bhféadfadh éagsúlacht a bheith ag teacht ar bhealaí gáinneála

Lean urghabhálacha táirgí cannabais ar an iomlán de bheith ag leibhéil níos airde ná riamh in 2022, rud a léiríonn ard-infhaighteacht an druga seo (féach Sonraí margaidh cannabais, thíos). Mar sin féin, tháinig laghdú suntasach ar an gcainníocht iomlán de roisín cannabais a urghabhadh san Aontas Eorpach, go príomha mar gheall ar laghdú ar urghabhálacha a thuairiscigh an Spáinn. D'fhéadfadh sé seo oiriúnú ar bhealaí soláthair a léiriú acu siúd a bhfuil baint acu le gáinneáil ar roisín cannabais ón Afraic Thuaidh chun na hEorpa mar fhreagairt ar bhearta frithgháinneála a ghlac údaráis na Spáinne. Sa chomhthéacs seo, tá sé suimiúil a thabhairt faoi deara go bhfuil méadú suntasach tagtha ar líon an channabais luibhe a urghabhadh sa Spáinn ó 2019. In 2022, ba sa Spáinn 69 % den roisín ar fad a urghabhadh, 47 % den channabas luibhe ar fad a urghabhadh, agus 81 % den líon iomlán plandaí cannabais a urghabhadh san Aontas Eorpach, rud a leagann béim ar an ról suntasach atá ag an Spáinn, mar thír idirthurais maidir le gáinneáil ar channabas agus mar limistéar táirgthe araon. Tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara, áfach, go ndéantar táirgeadh suntasach cannabais in áiteanna eile san Aontas Eorpach freisin. Léiríonn urghabhálacha móra a rinneadh le déanaí an ról atá fós ag an Spáinn mar thír idirthurais le haghaidh roisín atá beartaithe don mhargadh Eorpach. In 2023, mar shampla, d’urghabh údaráis na Spáinne 22 tona de roisín cannabais a bhí folaithe i bpacáistiú trátaí bréige a raibh amhras faoi go raibh sé beartaithe gáinneáil a dhéanamh air chun na Fraince (féach Fíor 2.1).

Creidmheas: Guardia Civil agus Policía Nacional.

Cé go bhfuil táirgí agus foirmeacha nua den druga seo ar fáil, is iad cannabas luibhe agus roisín cannabais na foirmeacha is coitianta atá ar fáil. Cé go bhfuil na cainníochtaí roisín cannabais a urghabhadh san Aontas Eorpach níos mó ná iad siúd a bhaineann le cannabas luibhe, meastar go léiríonn sé seo leochaileacht níos mó roisín cannabais do bhearta toirmisc i ngáinneáil trasteorann, seachas an infhaighteacht nó úsáid. Tugann an fhaisnéis atá ar fáil le fios gurb é cannabas luibhe an fhoirm is coitianta den druga atá ar fáil i bhformhór na dtíortha. Is féidir cannabas luibhe a fhás in aice leis an margadh tomhaltóra atá beartaithe dó, agus d'fhéadfadh sé seo an riosca braite a laghdú. Leanadh de mhéadú a theacht in 2022 ar neart an roisín cannabais a urghabhadh, agus tá díreach faoi bhun 25 % THC sa mheánsampla roisín anois. Tá sé sin an-ard de réir caighdeán stairiúil, rud a d’fhéadfadh rioscaí ardaithe sláinte a chruthú, go háirithe nuair a bhaineann sé le tosú luath úsáide. I gcodarsnacht leis sin, tá meán-neart an channabais luibhe a urghabhadh cobhsaí ag thart ar 10 % THC le roinnt blianta anuas.

D'fhéadfadh roinnt forbairtí nua ar ábhair imní iad maidir le hurghabhálacha cannabais a bhíonn ag teacht isteach san Eoraip a léiriú go bhfuil bealaí gáinneála ag éagsúlú agus go bhfuil dúshlán méadaitheach á gcruthú maidir le hiarrachtaí díchumasaithe. Áirítear orthu sin, mar shampla, urghabháil 4 thona de roisín cannabais de thionscnamh na Pacastáine i gcalafort Antuairp na Beilge. Thairis sin, is fianaise é seo nach í Maracó an t-aon fhoinse roisín amháin do mhargadh cannabais na hEorpa. Thuairiscigh roinnt Ballstát AE gáinneáil ar channabas trí chórais phoist agus, níos mó agus níos mó, trí aerthaisteal tráchtála, rud a bhaineann uaireanta leis na Stáit Aontaithe agus le Ceanada. Tá comharthaí ann go bhféadfadh cainníochtaí níos mó de channabas luibhe a bheith á seoladh ó Mheiriceá Thuaidh trí bhealaí muirí. Ardaíonn sé seo, in éineacht le cineálacha nua den druga, ábhair imní go bhféadfadh impleachtaí níos mó a bheith ag forbairtí i margaí rialáilte cannabais lasmuigh den Eoraip maidir le hinfhaighteacht an druga seo laistigh den Aontas Eorpach amach anseo. 

Cruthaíonn margaí cannabais atá ag athrú dúshláin nua maidir le beartais drugaí

Tá éagsúlacht na dtáirgí cannabais atá ar fáil san Eoraip ag méadú. Is fíor é sin i gcás mhargadh na ndrugaí aindleathacha. Is fíor é sin freisin maidir le margadh na dtomhaltóirí, áit a bhfuil táirgí ina bhfuil leibhéil ísle THC, nó substaintí eile a d'fhéadfaí a dhíorthú ón bplanda cannabais, amhail CBD, nó an dá rud. Ar mhargadh na ndrugaí aindleathacha, is ábhar imní ar leith é an infhaighteacht d’eastóscáin agus d’iteáin ardnirt, agus tá sé sin nasctha le hiontrálacha géarthocsaineachta drugaí i rannóga éigeandála ospidéil. Ina theannta sin, tá ábhair imní ann go bhféadfadh roinnt táirgí a dhíoltar ar an margadh aindleathach mar channabas a bheith truaillithe le cannaibionóidigh shintéiseacha ardnirt. Chun tuilleadh eolais a fháil faoi na cannaibionóidigh shintéiseacha sin, féach Substaintí sícighníomhacha nua – an staid reatha san Eoraip.

Tháinig roinnt cannaibionóideach leathshintéiseach ar an margadh tráchtála le déanaí i gcodanna den Eoraip. Is substaintí iad seo a mheastar go dtáirgtear iad ó cannaibidé-ól a bhaintear as cannabas íseal-THC (cnáib), nach bhfuil á rialú faoi na coinbhinsiúin idirnáisiúnta drugaí. Is dócha gurb é an cannaibionóideach leathshintéiseach is coitianta a bhíonn ann ná heicsi-hidreachannabanól (HHC), ach freisin le déanaí tá heicsi-hidreachannabaforól (HHC-P) agus teitri-hidreachannabaforól (THCP) ar fáil go tráchtála i roinnt Ballstát AE. Díoladh na substaintí sin mar roghanna malartacha ‘dlíthiúla’ ar channabas, más fíor, rud a chuireann leis na dúshláin rialála sa réimse seo. Cé go bhfuil eolas teoranta ar éifeachtaí HHC i ndaoine, ardaíodh ábhair imní de réir mar a tháinig staidéir chun cinn, lena n-áirítear roinnt tuairiscí ar naisc le síocóis. Idir mí an Mheithimh 2022 agus mí Feabhra 2024, thaifead Lárionad Faisnéise Tocsaineolaíochta na Seicia breis agus 170 comhairliúchán maidir le HHC. Bhain go leor de na cásanna le daoine óga, lena n-áirítear leanaí, a d'ith iteáin, mar shampla béir gummy. Ó mhí Aibreáin 2024 i leith, tá HHC liostaithe mar dhruga rialaithe in 18 mBallstát AE ar a laghad.

Tá an cur chuige beartais Eorpach maidir le cannabas ag éirí níos éagsúla freisin, toisc go bhfuil roinnt Ballstát ag smaoineamh ar a gcur chuige beartais maidir le húsáid cannabais áineasa nó go bhfuil a gcur chuige á athrú acu, rud a chruthaíonn cineálacha éagsúla rochtana ar roisín cannabais agus ar tháirgí luibheanna. I mí na Nollag 2021, rith Málta reachtaíocht ar fhás sa bhaile agus ar úsáid cannabais in áiteanna príobháideacha, agus ar chlubanna fáis pobail neamhbhrabúsacha. I mí Iúil 2023, rith Lucsamburg reachtaíocht chun fás sa bhaile agus úsáid phríobháideach a cheadú, agus i mí Feabhra 2024, rith an Ghearmáin reachtaíocht chun fás sa bhaile agus clubanna fáis cannabais neamhbhrabúsacha a cheadú. D’fhógair an tSeicia pleananna freisin le haghaidh córas dáileacháin rialáilte agus cáinghearrtha. Ina theannta sin, tá tús curtha ag an Eilvéis, nach bhfuil san AE, le trialacha píolótacha ar dhíolacháin nó ar chórais dáileacháin eile a údarú do chónaitheoirí sonracha i gcathracha áirithe.

Tá athbhreithniú á dhéanamh ag an Ísiltír freisin ar a cur chuige sa réimse sin. Tá saothrú, díol agus seilbh cannabais fós ina gcionta coiriúla san Ísiltír. Mar sin féin, glacadh le cainníochtaí beaga cannabais, suas le 5 ghram, a dhíol le daoine os cionn 18 mbliana d’aois in ‘siopaí caife’ a chomhlíonann critéir áirithe le blianta fada, agus ceann de na cuspóirí beartais a luaitear chun tomhaltóirí cannabais a scaradh ón margadh le haghaidh substaintí eile. Is cúis imní leis an gcur chuige seo ná go gcuirtear an cannabas ar fáil ón margadh mídhleathach agus, dá bhrí sin, baineann grúpaí coiriúla leas as an trádáil seo. Chun aghaidh a thabhairt ar an tsaincheist sin, tá samhail phíolótach á reáchtáil ag an Ísiltír le haghaidh slabhra soláthair dúnta cannabais i 10 mbardas, agus tá cannabas a tháirgtear in áitribh rialáilte á chur ar fáil lena dhíol i siopaí caife cannabais.

Tá faisnéis níos mionsonraithe faoi chuir chuige reachtacha náisiúnta maidir le cannabas le fáil i ndoiciméad 2023 ó EMCDDA Dlíthe cannabais san Eoraip: ceisteanna agus freagraí maidir le ceapadh beartas.

Príomhshonraí agus príomhthreochtaí

Iontrálacha ospidéil 

• I gcás go bhfuil sonraí náisiúnta ar fáil, tá baint ag cannabas le cuid mhór de na hiontrálacha éigeandála a bhaineann le drugaí chuig seirbhísí ospidéil i roinnt tíortha. Sa Spáinn in 2021, bhí baint ag an druga le 44 % de na cásanna (breis agus 2 700 as 6 200) a tuairiscíodh i staidéar rialta a rinneadh thar sheachtain amháin i 16 cinn de na 19 bpobal uathrialacha. Sa Ghearmáin in 2021, bhí baint ag cannabas i 17 % de na cásanna (breis agus 1 700 as 10 200) géarmheisce agus nimhithe isteach in ospidéil.
• Ba é cannabas an tsubstaint ba mhinice a thuairiscigh Líonra ospidéal Euro-DEN Plus in 2022. Bhí baint aige le 29 % d’iontrálacha géarthocsaineachta drugaí (25 % in 2021). De ghnáth tuairiscíodh é agus substaintí eile i láthair freisin, rud a léiríonn go bhféadfadh go raibh substaintí iolracha úsáide acu siúd a chuaigh isteach agus tocsaineacht drugaí orthu.

Sonraí margaidh cannabais

• In 2022, thuairiscigh Ballstáit AE 243 000 urghabháil roisín cannabais a bhí cothrom le 468 tona (816 tona in 2021) agus 234 000 urghabháil cannabas luibhe a bhí cothrom le 256 tona (256 tona in 2021) (féach Fíor 2.5). Mar gheall ar laghdú 52 % a thuairiscigh an Spáinn (673 tona in 2021 go 325 tona in 2022), tháinig laghdú 43 % ar chainníocht fhoriomlán an roisín cannabais a urghabhadh san Aontas Eorpach. Ina theannta sin, thuairiscigh an Tuirc 15 700 urghabháil roisín cannabais a bhí cothrom le 29.3 tona, agus 57 400 urghabháil cannabas luibhe a bhí cothrom le 42.5 tona.
• Tuairiscíodh thart ar 609 000 cion úsáide nó seilbhe cannabais san Aontas Eorpach in 2022 (566 000 in 2021), in éineacht le 98 000 cion soláthair (100 000 in 2021).
• In 2022, ba é 24.8 % an meánmhéid de THC i roisín cannabais san Aontas Eorpach, a bhí cothrom le níos mó ná dhá oiread le cannabas luibhe, ag 10.1 %. Taispeánann treochtaí innéacsaithe go bhfuil an meánmhéid THC i roisín méadaithe faoi dhó le 10 mbliana anuas, agus go leantar den ardú sin, cé go bhfuil an meán-ábhar THC i gcannabas luibhe cobhsaí go ginearálta le linn an chuid is mó den tréimhse sin. Ba chóir a thabhairt faoi deara gur féidir éagsúlacht mhór a bheith ag samplaí den dá chineál den druga.

Is féidir faisnéis mhionsonraithe bhreise maidir le cannabas a fháil i Margadh Drugaí AE: Cannabas – Grinnanailís ó EMCDDA-Europol agus Cannabas: freagairtí sláinte agus sóisialta ó EMCDDA.

Sonraí foinseacha

Taispeáin táblaí foinseacha