Laghdú díobhála – an staid reatha san Eoraip (Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024)

Cuimsíonn laghdú díobhála idirghabhálacha, cláir agus beartais a fhéachann leis na díobhálacha sláinte, sóisialta agus eacnamaíocha a bhaineann le húsáid drugaí do dhaoine aonair, do phobail agus do shochaithe a laghdú. Ar an leathanach seo, gheobhaidh tú an anailís is déanaí ar idirghabhálacha laghdaithe dochair san Eoraip, lena n‑áirítear príomhshonraí maidir le cóireáil le hagónaithe ópóideacha, cláir nalocsóin, seomraí úsáide drugaí agus go leor eile.
Tá an leathanach seo mar chuid de Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024, forléargas bliantúil EMCDDA ar staid na ndrugaí san Eoraip.
An nuashonrú is déanaí: 11 Meitheamh 2024
Cruthaíonn fadhbanna drugaí atá ag teacht chun cinn sraith níos leithne dúshlán maidir le díobháil a laghdú
Aithnítear go gcuireann úsáid drugaí aindleathacha le hualach domhanda galar. I measc na n-idirghabhálacha atá ceaptha chun an t-ualach seo a laghdú tá gníomhaíochtaí coiscthe, atá beartaithe chun an ráta ag a bhféadfar úsáid drugaí a thionscnamh a laghdú nó a mhoilliú, agus tairiscint cóireála dóibh siúd a bhfuil fadhbanna drugaí forbartha acu. Tagann tacar comhlántach cur chuige faoin gceannteideal ginearálta de laghdú díobhála. Anseo leagtar an bhéim ar oibriú go neamhbhreithiúnach le daoine a úsáideann drugaí d'fhonn na rioscaí a bhaineann le hiompraíochtaí a bhaineann den chuid is mó le torthaí díobhálacha sláinte a laghdú, agus ar bhonn níos ginearálta chun sláinte agus folláine a chur chun cinn. Is dócha gurb é an ceann is cáiliúla díobh seo trealamh insteallta steiriúil a sholáthar do dhaoine a insteallann drugaí, agus é mar aidhm aige an riosca a bhaineann le galar tógálach a tholgadh a laghdú. Le himeacht ama is cosúil gur chuir na cineálacha cur chuige seo leis an ráta réasúnta íseal, de réir caighdeán idirnáisiúnta, d'ionfhabhtuithe nua VEID a bhfuil baint acu anois le húsáid drugaí insteallta san Eoraip. Le deich mbliana anuas, de réir mar a tháinig athrú ar phatrúin úsáide drugaí agus de réir mar a tháinig athrú ar shaintréithe na ndaoine a úsáideann drugaí, go pointe áirithe, ba ghá idirghabhálacha laghdaithe díobhála a oiriúnú freisin chun aghaidh a thabhairt ar shraith níos leithne torthaí sláinte agus iompraíochtaí riosca. Is díol suntais ina measc sin an baol a bhaineann le ródháileog drugaí a laghdú agus aghaidh a thabhairt ar na fadhbanna sláinte agus sóisialta casta a bhíonn ag daoine a úsáideann drugaí i bpobail atá níos imeallaithe agus níos eisiata go sóisialta.
Tá gá le raon freagairtí chun laghdú a dhéanamh ar an athrú atá ag teacht ar an díobháil a bhaineann le drugaí
Baineann fadhbanna sláinte ainsealacha agus géara le húsáid drugaí aindleathacha, agus is féidir iad seo a dhéanamh níos measa le fachtóirí amhail airíonna na substaintí, an bealach tabhartha, leochaileacht aonair agus an comhthéacs sóisialta ina n-úsáidtear drugaí. I measc na bhfadhbanna ainsealacha tá spleáchas agus galar tógálach a bhaineann le drugaí, cé go bhfuil raon géardhíobhálacha ann, agus b'fhéidir gurb é ródháileog drugaí an ceann is mó atá doiciméadaithe. Cé go bhfuil sé sách annamh ag leibhéal an daonra, is ionann úsáid ópóideach fós agus cuid mhaith den ghalracht agus den bhásmhaireacht a bhaineann le húsáid drugaí. Méadaíonn úsáid drugaí insteallta rioscaí freisin. Dá réir sin, bhí sé ina sprioc thábhachtach go stairiúil oibriú le húsáideoirí ópóideach agus leo siúd a insteallann drugaí le haghaidh idirghabhálacha laghdaithe díobhála, agus freisin an réimse ina ndéantar samhlacha seachadta seirbhíse a fhorbairt agus a mheas is mó.
Mar léiriú air sin, tá roinnt seirbhísí laghdaithe díobhála tar éis éirí níos comhtháite i bpríomhshruth an tsoláthair cúraim sláinte do dhaoine a úsáideann drugaí san Eoraip le tríocha bliain anuas. Ar dtús, díríodh ar rochtain ar chóireáil le hagónaithe ópóideacha agus ar chláir snáthaidí agus steallairí a leathnú mar chuid den fhreagairt ar úsáid drugaí ardriosca, ag díriú go príomha ar úsáid hearóine insteallta agus eipidéim VEID/SEIF. Molann treoir chomhpháirteach EMCDDA-ECDC le déanaí maidir le galair thógálacha a chosc agus a rialú i measc daoine a insteallann drugaí cóireáil le hagónaithe ópóideacha a sholáthar chun heipitíteas C agus VEID a chosc, chomh maith le hiompraíochtaí riosca insteallta agus minicíocht insteallta a laghdú, sa phobal agus i suíomhanna príosúin araon. Moltar sna treoirlínte freisin trealamh steiriúil insteallta a sholáthar in éineacht le cóireáil le hagónaithe ópóideacha chun cumhdach agus éifeachtacht na n-idirghabhálacha i measc daoine a insteallann ópóideach a uasmhéadú.
Le tríocha bliain anuas, leathnaíodh cuir chuige chun díobháil a laghdú i roinnt tíortha AE chun freagairtí eile a chuimsiú, lena n-áirítear seomraí úsáide drugaí agus cláir nalocsóin beir leat atá beartaithe chun ródháileoga marfacha a laghdú (Fíor 13.1). Ar na hidirghabhálacha chun básanna a bhaineann le hópóidigh a laghdú áirítear iad siúd atá dírithe ar ródháileoga a chosc agus iad siúd atá dírithe ar bhás a chosc nuair a tharlaíonn ródháileog (Fíor 13.2).
Áirítear cur chun feidhme ar aon leibhéal, lena n-áirítear treoirthionscadail.
Taispeáin leagan téacs den ghrafaic thuas
- Torthaí marfacha a laghdú má tharlaíonn ródháileog
- Tabhairt Nalocsóin*
- Dáileadh agus oiliúint nalocsóin* (sainseirbhísí agus céadfhreagróirí, pobal)
- Saoráidí úsáide drugaí*
- Aipeanna chun ródháileog mharfach a chosc
- An riosca go dtarlódh ródháileog a laghdú
- Cóireáil le hagónaithe ópóideacha, coinneáil agus leanúnachas cúraim*
- Idirghabhálacha spriocdhírithe tráthanna acmhainne laghdaithe (e.g. scaoileadh saor ón bpríosún nó cóireáil ar cuireadh isteach uirthi)
- Measúnú riosca ródháileoige, múscailt feasachta agus laghdú díobhála
- Straitéisí chun ródháileog a chosc
- Atreorú cógas a chosc
- Seiceáil drugaí agus foláirimh sláinte poiblí
- Tacú leis an aistriú ó instealladh ópóideach go hópóidigh a chaitheamh
- Cóireálacha spriocdhírithe (cóireáil nailtreacsóin, cóireáil hearóinchuidithe)
- Leochaileacht a laghdú
- Cúram comhtháite le meabhairshláinte agus seirbhísí sláinte cineálacha
- Idirghabhálacha chun rochtain ar chúram sóisialta agus sláinte a fheabhsú
- Cláir tithíochta
- Tacaíocht do chláir fostaíochta
- Idirghabhálacha chun stiogma a laghdú nó a chosc
Nóta: Maidir le hidirghabhálacha ina bhfuil fianaise ar shochar agus inar féidir linn muinín ard nó réasúnach a bheith againn as an bhfianaise atá ar fáil, aibhsítear iad i gcló trom agus marcáiltear iad le réiltín (*).
Nóta: Aibhsítear i bhfráma níos troime na hidirghabhálacha ina bhfuil fianaise ar shochar agus inar féidir linn muinín ard nó réasúnach a bheith againn as an bhfianaise atá ar fáil. Tá cuid mhaith den fhianaise reatha maidir le hidirghabhálacha atá liostaithe san fhigiúr seo ag teacht chun cinn nó meastar nach leor í, i bpáirt mar gheall ar na deacrachtaí praiticiúla agus modheolaíochta a bhaineann le taighde a dhéanamh, go háirithe maidir le trialacha rialaithe randamaithe a fhorbairt (féach Spotsolas ar... Fianaise a thuiscint agus a úsáid) agus freisin toisc gur minic a bhíonn difríochtaí móra idir samhlacha seachadta seirbhíse.
I roinnt tíortha, tá saoráidí seiceála drugaí ann, a bunaíodh chun cur ar chumas daoine tuiscint níos fearr a fháil ar na substaintí atá sna drugaí aindleathacha a cheannaigh siad. D'fhéadfadh go mbeadh truaillmheascáin agus drugaí eile i dtáibléid a ceannaíodh mar MDMA, mar shampla, amhail cáitíonóin shintéiseacha. Ós rud é go bhfuil go leor spreagtheach sintéiseach agus substaintí sícighníomhacha nua ar fáil anois ar an margadh aindleathach i bpúdair nó i bpiollairí comhchosúla, d’fhéadfadh sé go mbeadh an baol ann nach mbeadh úsáideoirí ar an eolas faoin spreagthach nó faoin meascán substaintí ar leith a d’fhéadfadh a bheith á n-úsáid acu.
Tá dúshláin nua sláinte phoiblí á gcruthú ag comhtháthú méadaitheach na margaí do shubstaintí sícighníomhacha nua agus do dhrugaí aindleathacha, amhail cannabas luibhe measctha le cannaibionóidigh shintéiseacha, spreagthaigh measctha le cáitíonóin agus céataimín nó ópóidigh shintéiseacha nua measctha le hearóin nó a mhídhíoltar mar hearóin. De réir mar a fhorbraíonn imeachtaí nimhithe go gasta, tá sé níos tábhachtaí anois tuiscint a fháil ar cad is seachadadh chumarsáid riosca éifeachtach ann. Cé go bhféadfadh an raon seirbhísí a chuirtear ar fáil a bheith éagsúil, tugann gach seirbhís seiceála drugaí faoi ghníomhaíocht chumarsáide de chineál éigin maidir le riosca sláinte, go minic trí fholáirimh a eisiúint maidir le táirgí drugaí a ndearnadh anailís orthu agus trí shonraí a chomhroinnt le páirtithe leasmhara eile. Is é an aidhm díobháil a chosc nó a laghdú ar leibhéal an duine aonair (an duine a chuireann an tsubstaint isteach lena seiceáil) agus ar leibhéal an daonra (daoine eile a d’fhéadfadh a bheith nochta don tsubstaint chéanna). D’fhéadfaí a áireamh ar chéimeanna amach anseo sa réimse seo céimeanna i dtreo comhchuibhithe agus comhdhearcadh a fhorbairt i measc seirbhísí seiceála drugaí Eorpacha maidir le critéir agus tairseacha a chinneadh i ndáil le cathain agus conas foláirimh a eisiúint, chomh maith le gnáthnósanna imeachta oibriúcháin fianaisebhunaithe a ghlacadh maidir le cumarsáid riosca sláinte. Déantar iniúchadh ar na saincheisteanna sin i lámhleabhar a d’fhorbair an EMCDDA agus an tionscadal Faisnéise Tras-Eorpach faoi Dhrugaí maidir le straitéisí cumarsáide riosca sláinte.
Bíonn cuid de na hidirghabhálacha sin conspóideach i gcónaí ar chúiseanna lena n-áirítear a stádas dlíthiúil agus cineál athraitheach a mbonn fianaise. Dá bhrí sin, tá cumhdach na n-idirghabhálacha níos nuaí sin fós míchothrom laistigh de thíortha agus eatarthu, agus i gcás inarb ann dóibh, is minic nach mbíonn siad le fáil ach i gcathracha móra. Ar an iomlán, tá éagsúlacht mhór idir tíortha AE maidir le cumhdach agus rochtain ar sheirbhísí laghdaithe díobhála ar bhonn níos ginearálta, lena n-áirítear na samhlacha seirbhíse sin atá seanbhunaithe agus a bhfuil fianaise réasúnta maith orthu, agus i roinnt tíortha tá sé fós neamhleor i gcomparáid leis na riachtanais mheasta.
Ullmhacht a mhéadú chun an dochar a dhéanann drugaí sintéiseacha ardnirt agus úsáid neamhbheartaithe a laghdú
Tá acmhainneacht mhéadaitheach ag substaintí sintéiseacha ardnirt díobhálacha a bhaineann le drugaí a dhéanamh san Eoraip, toisc go bhféadfadh nimhiú agus bás a bheith mar thoradh ar úsáid neamhaireach na substaintí sin i bpúdair nó i meascáin a dhíoltar mar dhrugaí eile. Cuireann sé sin, mar aon le patrúin níos casta d’úsáid ildrugaí, leis na dúshláin shuntasacha atá ann cheana féin maidir le freagairtí éifeachtacha a fhorbairt chun básanna ródháileoige drugaí agus nimhiú a bhaineann le drugaí a laghdú. Chonacthas sampla den chastacht mhéadaitheach sin, cé go bhfuil sí ar scála measartha beag faoi láthair, san Eastóin in 2022, áit ar sainaithníodh meascáin ina raibh ópóidigh shintéiseacha nua agus beinsidhé-asaipíní nua agus an suaimhneasán xiolaisín freisin. Ar a dtugtar ‘benzo-dope’ agus ‘tranq-dope’ faoi seach, tá na cineálacha meascán sin nasctha le méaduithe ar bhásanna ródháileoige agus le torthaí diúltacha eile a bhaineann leis an tsláinte sna Stáit Aontaithe agus i gCeanada. Le déanaí, bhí baint ag na hópóidigh bheinsimíodasóil ardnirt (niataiséiní), atá níos láidre ná feantainil, le ráigeanna nimhithe logánta i gcodanna den Eoraip (féach freisin Substaintí sícighníomhacha nua – an staid reatha san Eoraip).
Le linn ráige le déanaí in Éirinn, rinneadh cleachtadh cumarsáide mear maidir le riosca, le tacaíocht ó sheirbhísí ísealtairsí, lenar áiríodh seachadtaí bileog chuig láithreacha oscailte drugaí agus dáileadh faisnéise ar na meáin shóisialta agus ar ardáin nuachta. Is sampla é seo den chaoi a bhféadfadh sé go mbeadh ar sheirbhísí freagairt níos gasta agus níos déine a thabhairt ar ráigeanna nimhithe drugaí ná mar a bhí san am a chuaigh thart (Fíor 13.3). Le meascáin den sórt sin agus substaintí mídhíolta den sórt sin a bheith ar an margadh, leagtar béim ar an ngá atá le hathbhreithniú a dhéanamh ar na cuir chuige atá ann faoi láthair maidir seachadadh roinnt idirghabhálacha chun díobháil a laghdú. Mar shampla, d’fhéadfadh sé go mbeadh gá le hathbhreithniú a dhéanamh ar dháileadh agus ar thabhairt nalacsóin, an freasaitheach ópóideach, i gcomhthéacs na meascán sin agus na substaintí mídhíolta sin.

Ar bhonn níos ginearálta, i bhfianaise na bhforbairtí a d’fhéadfadh tarlú sa mhargadh ópóideach sintéiseach, bheadh sé stuama athbhreithniú a dhéanamh ar na pleananna atá ann faoi láthair chun ullmhú d’aon mhéadú a d’fhéadfadh teacht ar infhaighteacht agus ar úsáid ópóideach sintéiseach nó ar an díobháil a bhaineann leis na substaintí sin, agus chun freagairt d’aon mhéadú. D’fhéadfaí a áireamh leis sin feabhas a chur ar chumais anailíse tocsaineolaíche, ar theachtaireachtaí foláirimh agus ar ullmhacht na bhfreagróirí túslíne. Nuair a bhíonn seomraí úsáide drugaí i bhfeidhm, d'fhéadfadh na buntáistí agus na rioscaí a d'fhéadfadh a bheith ag baint le seirbhísí seiceála drugaí a sholáthar a bheith ina gceist le breithniú. Tairgeann an chuid is mó de na seomraí úsáide drugaí i gCeanada, mar shampla, seiceáil drugaí le haghaidh feantainile. Tá sé seo neamhchoitianta san Aontas Eorpach faoi láthair, ach chuir seomra úsáide i gCóbanhávan tús le déanaí leis an tseirbhís sin a sholáthar, agus tuairiscítear go bhfuil treoirthionscadail eile á bhforbairt in áiteanna eile san Eoraip.
Díobhálacha a bhaineann le spreagthaigh nasctha le patrúin éagsúla úsáide
Bhí laghdú na rioscaí a bhaineann le húsáid drugaí insteallta ina sprioc thábhachtach i gcónaí maidir le hidirghabhálacha chun díobháil a laghdú, agus tá na samhlacha seirbhíse sách forbartha agus tá fianaise mhaith orthu. Mar sin féin, fiú sa réimse seo, tá athruithe ar úsáid drugaí ag cruthú dúshlán nua maidir le seachadadh éifeachtach seirbhíse. Le deich mbliana anuas, tharla ráigeanna VEID a bhaineann le spreagthaigh shintéiseacha aindleathacha a instealladh i seacht gcathair Eorpacha, ar fud 6 thír AE. Tá minicíocht mhéadaithe insteallta a d'fhéadfadh a bheith ann bainteach le húsáid spreagthach i gcomparáid le húsáid hearóine, agus tá rioscaí breise sláinte ag baint le cnagchócaon agus táibléad eile a bhrú agus a thuaslagadh le haghaidh insteallta. Ardaíonn na patrúin úsáide seo ceisteanna maidir le, mar shampla, cineál agus leordhóthanacht snáthaidí agus steallairí a chuirtear ar fáil do dhaoine i láithreacha oscailte drugaí sráide, a mbíonn úsáid ildrugaí mar shaintréith acu anois. Tá imní bhreise ann go raibh drochthionchar ag srianta seirbhíse le linn dhianghlasálacha COVID-19 ar thástáil le haghaidh ionfhabhtuithe a bhaineann le drugaí, amhail VEID agus HCV, agus ar chainéil chun cúram a thabhairt i measc pobail daoine níos leochailí agus níos imeallaithe a úsáideann drugaí, lena n-áirítear iad siúd atá gan dídean.
Úsáidtear spreagthaigh shintéiseacha agus substaintí éagsúla eile chun gnéas a éascú agus a fheabhsú i gcomhthéacs úsáid drugaí gnéasaithe ag grúpaí éagsúla, ach go príomha i measc na bhfear a mbíonn gnéas acu le fir, agus tugtar ‘chemsex’ air sa chomhthéacs sin. Cé go bhfuil an sainmhíniú seo neamhbheacht, úsáidtear é de ghnáth chun tagairt a dhéanamh do shuíomhanna nó d'imeachtaí ina bhféadfadh tógáil drugaí ardriosca agus iompar gnéasach ardriosca tarlú. I measc na ndrugaí a d'fhéadfadh a bheith i gceist tá spreagthaigh, mar shampla meitiolamfataimín, cócaon agus cáitíonóin shintéiseacha, alcól, dúlagráin mar GHB / GBL agus ábhair dhícheangail mar chéataimín. Cé go bhfuil sé deacair leitheadúlacht chemsex a mheas, tugann faisnéis ó staidéir taighde le fios gur saincheist í atá i láthair, cé go bhfuil sí ar scála beag agus i measc foghrúpaí sonracha daoine a úsáideann drugaí, ar fud na hEorpa. Is dúshlán fós é dul i dteagmháil le freagairtí éifeachtacha laghdaithe díobhála agus iad a chur ar fáil do dhaoine atá ag gabháil do na cineálacha iompraíochtaí ardriosca sin, agus is dócha go mbeidh gá le hidirghabhálacha laghdaithe díobhála saincheaptha a fhorbairt. Is dócha freisin go mbeidh gá sa réimse seo le comhpháirtíochtaí láidre ilghníomhaireachta idir iad siúd a sholáthraíonn seirbhísí sláinte gnéis agus na seirbhísí sin a sholáthraíonn laghdú díobhála a bhaineann le drugaí.
Dúshláin agus deiseanna nua chun díobháil a laghdú
D’ainneoin gurb é cannabas an druga aindleathach is coitianta a úsáidtear san Eoraip, is féidir argóint a dhéanamh gur réimse é freisin ina mbíonn comhairle agus idirghabhálacha maidir le laghdú díobhála in easnamh go minic. Caitheann úsáideoirí cannabais san Eoraip an druga go coitianta le tobac, agus is limistéar neamhfhorbartha é chun cur chuige laghdaithe díobhála a fhorbairt ná breithniú a dhéanamh ar cad iad na hidirghabhálacha éifeachtacha a d'fhéadfadh a bheith ann chun díobháil a bhaineann le caitheamh tobac a laghdú sa ghrúpa seo. Tríd is tríd, de réir mar a leanann na cineálacha agus na foirmeacha táirgí cannabais atá ar fáil san Eoraip de bheith ag athrú, tá athrú ag teacht freisin ar bhreithnithe faoi na himpleachtaí atá aige seo do fhreagairtí um laghdú díobhála. Ar an iomlán, tá neart níos airde anois ag táirgí cannabais, idir roisín agus luibhe – tá níos mó THC iontu – ná mar a bhí go stairiúil, agus tá baint ag táirgí cannabais ardnirt le díobhálacha níos géire agus ainsealacha. Ina theannta sin, leathnaíodh éagsúlacht na gcineálacha táirgí, agus tá iteáin, r-leachtanna agus eastóscáin go léir ar fáil anois. Cruthaíonn na hathruithe sin dúshláin nua a d’fhéadfadh a bheith ann chun a shainaithint cad is idirghabhálacha éifeachtacha chun díobháil a laghdú ann agus deiseanna chun iad a chur chun feidhme chun díobháil a laghdú.
Ní hé cannabas an t-aon réimse ina bhféadfadh ról níos mó a bheith ag cuir chuige um laghdú díobhála. Mar a luadh in áiteanna eile in Tuarascáil Eorpach ar Dhrugaí 2024, tá comharthaí ann freisin go bhfuil méadú ag teacht ar spéis úsáideoirí i substaintí nach bhfuil mórán eolais ag daoine fúthu, lena n-áirítear drugaí dícheangail agus drugaí sícideileacha amhail ocsaíd nítriúil agus céataimín. Tá sé de chumas ag na substaintí sin díobháil féideartha a dhéanamh, agus is dócha go méadóidh roinnt patrún úsáide an baol go dtarlóidh iarmhairtí díobhálacha, rud a chruthóidh deiseanna féideartha le haghaidh cur chuige chun díobháil a laghdú.
Cé go bhfuil roinnt freagairtí maidir le díobháil a laghdú fós conspóideach i roinnt tíortha san Eoraip, glactar den chuid is mó leis an gcoincheap foriomlán gur cuid thábhachtach de bheartais chothromaithe drugaí iad bearta fianaisebhunaithe chun díobháil a laghdú. Dá bhrí sin, tá na comhthéacsanna ina bhfeidhmíonn seirbhísí laghdaithe díobhála, an bonn fianaise a thacaíonn leo, agus cad is caighdeáin ann maidir le cáilíocht an chúraim sa réimse seo fós ina bpríomhréimsí le haghaidh tuilleadh forbartha agus breithniú beartais. Ag féachaint chun cinn, leis na bagairtí ar an tsláinte phoiblí a eascraíonn as margaí dinimiciúla drugaí aindleathacha na hEorpa, ar bagairtí iad atá ag teacht chun cinn, leagtar béim ar an ngá méadaitheach atá le meastóireacht a dhéanamh ar shamhlacha nua agus athraitheacha soláthair seirbhíse a d’fhéadfadh a bheith ag teastáil chun sláinte daoine atá i mbaol torthaí díobhálacha a eascraíonn as patrúin tomhaltais níos casta, substaintí agus meascáin nua, nó a bhaineann le foghrúpaí nó suíomhanna áirithe, a chosaint.
In Freagairtí Sláinte agus Sóisialta ar Fhadhbanna Drugaí: Treoirleabhar Eorpach ó EMCDDA, tá faisnéis mhionsonraithe dóibh siúd ar mian leo tuilleadh eolais a fháil faoin bhfianaise atá ann maidir le héifeachtacht choibhneasta an laghdaithe díobhála agus cineálacha eile idirghabhála.
Príomhshonraí agus príomhthreochtaí
Cláir steallairí agus snáthaidí
-
Is comhpháirt chaighdeánach de sheirbhísí laghdaithe díobhála iad cláir steallairí agus snáthaidí atá ar fáil go forleathan freisin. In 2022, bhí cláir snáthaidí agus steallairí i bhfeidhm ag Ballstáit AE uile agus ag an Iorua. Is dúshlán fós é cumhdach agus rochtain steallairí agus snáthaidí, agus níor bhain ach 5 thír as na 17 dtír AE a bhfuil sonraí ar fáil acu spriocanna soláthair seirbhíse EDS amach in 2022 (Fíor 13.4).
Tá an cumhdach bunaithe ar na meastacháin náisiúnta is déanaí maidir le húsáid drugaí insteallta agus úsáid ardriosca ópóideach curtha le sonraí maidir le gníomhaíocht laghdaithe díobhála (laistigh de 2 bhliain ar a mhéad). Díorthaítear an meastachán maidir le cumhdach de chóireáil le hagónaithe ópóideacha don Bheilg ó staidéar fonáisiúnta a rinneadh in 2019.
Cóireáil le hagónaithe ópóideacha
-
Is féidir cóireáil le hagónaithe ópóideacha a mheas mar chineál éifeachtach cóireála drugaí agus mar mhúnla seachadta seirbhíse freisin a thugann aghaidh ar roinnt cuspóirí um laghdú díobhála. Is idirghabháil sheanbhunaithe í cóireáil le hagónaithe ópóideacha a chuirtear i bhfeidhm i ngach tír Eorpach agus aithnítear í mar fhachtóir cosanta i gcoinne básanna ródháileoige. Forordaítear raon cógas um chóireáil le hagónaithe ópóideacha i gclinicí cóireála san Eoraip, ach is é meatadón an ceann is mó a úsáidtear, agus faigheann thart ar 56 % de chliaint i gcóireáil le hagónaithe ópóideache é, agus déantar 35 % eile a chóireáil le cógais atá bunaithe ar bhúipreanoirfín.
Cláir nalocsóin beir leat
-
Go dtí 2022, thuairiscigh 16 thír Eorpacha cur chun feidhme clár nalocsóin beir leat, lena n-áirítear treoirthionscadail, chun básanna ródháileoige a chosc agus tuairiscíonn 10 dtír gur oscail siad seomra úsáide drugaí amháin ar a laghad, chun úsáid níos sábháilte a éascú agus fadhbanna sláinte éagsúla a chosc (Fíor 13.5).
Sonraí do Bhallstáit AE, don Tuirc agus don Iorua in 2023 nó an bhliain is déanaí.
Seirbhísí seiceála drugaí
-
Tuairiscíonn dhá thír déag san Eoraip go bhfuil seirbhís seiceála drugaí de chineal éigin iontu. Tá sé mar aidhm ag na seirbhísí seo díobhálacha a chosc trí ligean do dhaoine a fháil amach cad iad na ceimiceáin atá sna substaintí aindleathacha a cheannaigh siad, agus, i gcásanna áirithe, rochtain a sholáthar ar chomhairleoireacht nó ar ghearr-idirghabhálacha. I measc na dteicnící anailíseacha a úsáideann seirbhísí tá teicneolaíocht shofaisticiúil ar féidir léi faisnéis a sholáthar maidir le neart agus ábhar raon leathan substaintí, agus modhanna nach léiríonn ach go bhfuil druga ar leith ann nó nach bhfuil (Fíor 13.6).
Teicneolaíochtaí seiceála drugaí rangaithe in ord chun cruinneas agus iontaofacht na dtorthaí a mhéadú:
- Modhanna iolracha
(is cruinne agus is iontaofa) - Crómatagrafaíocht leachta ardfheidhmíochta
- Speictreascópacht trasfhoirmithe Fourier
- Crómatagrafaíocht chaolchisil
- Trealamh tástála imoibrí
(is lú cruinne agus is lú iontaofa)
Seomraí úsáide drugaí
-
Cé go bhfuil glacadh níos mó anois le seomraí úsáide drugaí mar fhreagairt ar laghdú díobhála, tá fadhbanna fós ag baint lena mbunú i roinnt tíortha. In 2023, bhí saoráidí oibríochtúla ag 10 dtír AE agus ag an Iorua (Fíor 13.7). I gcás ina bhfuil daonraí ilchultúrtha agus inimirceacha nua ann, is inmhianaithe go mbeadh méadú ar theachtaireachtaí um laghdú díobhála sa teanga dhúchais do dhaoine atá i mbun úsáid drugaí ardriosca.
Foinse: Líonra Eorpach na Seomraí Úsáide Drugaí (ENDCR) agus Comhghaol – Líonra Eorpach um Dhíobháil a Laghdú (C-EHRN).
Tabhair d’aire nach bhfuil sna comhordanáidí geografacha go léir a úsáidtear anseo ach neas-chomhordanáidí.
Idirghabhálacha i bpríosúin
-
Léiríonn sonraí EMCDDA maidir le hidirghabhálacha laghdaithe díobhála agus cóireála a bhí ar fáil i bpríosúin in 2022 go raibh leanúnachas de chóireáil le hagónaithe ópóideacha ar fáil i ngach Ballstát AE, seachas an tSlóvaic, agus sa Tuirc freisin. Níor ceadaíodh cóireáil le hagónaithe ópóideacha a thionscnamh i bpríosún i 2 thír (an Bhulgáir, an tSlóvaic). Bhí cláir steallairí agus snáthaidí ar fáil i bpríosúin i 3 thír: i ngach príosún sa Spáinn agus i Lucsamburg (2 phríosún), agus i bpríosún amháin do mhná sa Ghearmáin. Bhí nalocsón beir leat ar fáil i 7 dtír (an Ghearmáin, an Eastóin, Éire, an Fhrainc, an Iodáil, an Liotuáin, an Iorua) (Fíor 13.8).
An staid Eorpach de réir an chineáil idirghabhála i bpríosún
Foinse: Príosúin agus drugaí san Eoraip: dúshláin atá ann faoi láthair agus a bheidh ann amach anseo (EMCDDA, 2021), arna nuashonrú le sonraí le déanaí ó leabhair oibre phríosúin 2023, pointí fócasacha náisiúnta EMCDDA
Sonraí foinseacha
Tá na sonraí a úsáidtear le haghaidh na ngrafaicí faisnéise agus na gcairteacha ar an leathanach seo le fáil thíos.
Taispeáin na táblaí foinseacha
Tá an tacar iomlán sonraí foinseacha le haghaidh na Tuarascála Eorpaí ar Dhrugaí 2024 lena n-áirítear meiteashonraí agus nótaí modheolaíochta ar fáil inár gcatalóg sonraí.
Is féidir fo-thacar de na sonraí seo, a úsáidtear chun grafaicí eolais, cairteacha agus eilimintí comhchosúla a ghiniúint ar an leathanach seo, a fháil thíos.