Ηρωίνη και άλλα οπιοειδή – η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη (Ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά 2024)

Η ηρωίνη παραμένει το πιο διαδεδομένο παράνομο οπιοειδές στην Ευρώπη και ευθύνεται για σημαντικό ποσοστό της επιβάρυνσης της υγείας που αποδίδεται στη χρήση ουσιών. Το πρόβλημα των οπιοειδών στην Ευρώπη, ωστόσο, εξακολουθεί να εξελίσσεται με τρόπους που είναι πιθανό να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα στον τομέα αυτό. Στη σελίδα αυτή μπορείτε να βρείτε την πιο πρόσφατη ανάλυση της κατάστασης των ναρκωτικών για τη ηρωίνη και άλλα οπιοειδή στην Ευρώπη, όπως, μεταξύ άλλων, της επικράτησης της χρήσης, της ζήτησης θεραπείας, των κατασχέσεων, της τιμής, της καθαρότητας και των βλαβών. 

Η σελίδα αυτή αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Έκθεσης για τα Ναρκωτικά 2024, της ετήσιας επισκόπησης του EMCDDA σχετικά με την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ευρώπη.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

Τελευταία επικαιροποίηση: 11 Ιουνίου 2024

Προετοιμασία για πιθανές αλλαγές στη διαθεσιμότητα και τη χρήση οπιοειδών

Η ηρωίνη παραμένει το πιο διαδεδομένο παράνομο οπιοειδές στην Ευρώπη και ευθύνεται για σημαντικό ποσοστό της επιβάρυνσης της υγείας που αποδίδεται στη χρήση ουσιών. Το πρόβλημα των οπιοειδών στην Ευρώπη, ωστόσο, εξακολουθεί να εξελίσσεται με τρόπους που είναι πιθανό να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα στον τομέα αυτό.

Τα στοιχεία για την έναρξη θεραπείας απεξάρτησης καθώς και άλλοι δείκτες καταδεικνύουν ότι η κοόρτη των χρηστών ηρωίνης στην Ευρώπη γηράσκει, με ελάχιστα επί του παρόντος διαθέσιμα στοιχεία που να υποδηλώνουν αύξηση του ποσοστού νέων χρηστών ηρωίνης. Μεταξύ του 2010 και του 2022, η μέση ηλικία όλων των χρηστών που εισέρχονται σε εξειδικευμένα κέντρα ουσιεξάρτησης από την ηρωίνη και εκείνων που το κάνουν για πρώτη φορά αυξήθηκε, όπως και το ποσοστό των ηλικιωμένων χρηστών (βλ. Γράφημα 6.1 και Γράφημα 6.2). Οι αλλαγές στα χαρακτηριστικά όσων αναζητούν βοήθεια υποδηλώνουν όλο και περισσότερο ότι οι υπηρεσίες πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χρηστών που παρουσιάζουν όλο και πιο σύνθετες υγειονομικές και κοινωνικές ανάγκες. Εκτός από την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, υπάρχει η ανάγκη παροχής φροντίδας και υποστήριξης για την πρόληψη ή τη θεραπεία ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία καθώς και η αντίστοιχη απαίτηση για τη δημιουργία αποτελεσματικών διυπηρεσιακών συνεργασιών και οδών παραπομπής με τις γενικές υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής υποστήριξης.

 

Με βάση στοιχεία από 19 χώρες της ΕΕ και την Τουρκία.

 

Με βάση στοιχεία από 20 χώρες της ΕΕ και την Τουρκία.

Παρόλο που η ηρωίνη εξακολουθεί να ευθύνεται για πολλούς θανάτους που σχετίζονται με οπιοειδή (βλ. Θάνατοι που οφείλονται στα ναρκωτικά - η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη), ο αριθμός των χωρών στις οποίες συμβαίνει αυτό έχει μειωθεί· ταυτόχρονα, άλλα οπιοειδή έχουν καταστεί πιο διαδεδομένα. Επιπλέον, αν και η ηρωίνη παρέμεινε το πιο συχνά αναφερόμενο οπιοειδές στα περιστατικά οξείας τοξικότητας από ναρκωτικά σε παρατηρητήρια νοσηρότητας του Euro-DEN το 2022, σε ορισμένες πόλεις άλλα οπιοειδή - συχνά αυτά που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία με αγωνιστές οπιοειδών, αλλά επίσης σε ορισμένες περιοχές φάρμακα που περιέχουν οπιοειδή που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση του πόνου ή νέα συνθετικά οπιοειδή υψηλής δραστικότητας- έχουν ξεπεράσει την ηρωίνη ως αιτία τέτοιων περιστατικών. Αν και το σύνολο αυτό των δεδομένων δεν είναι αντιπροσωπευτικό σε εθνικό επίπεδο, παρέχει μια εικόνα για το πώς τα προβλήματα που σχετίζονται με τα οπιοειδή μπορεί να μεταβάλλονται σε τοπικό επίπεδο. Τα δεδομένα αυτά πρέπει επίσης να ερμηνεύονται με προσοχή, καθώς ορισμένες αλλαγές στον τομέα αυτό φαίνεται να αντικατοπτρίζουν τον θετικό αντίκτυπο των μακροπρόθεσμων πολιτικών για τη μείωση της ζήτησης ηρωίνης, την αποθάρρυνση νέων χρηστών και την παροχή κατάλληλων και αποτελεσματικών θεραπευτικών παρεμβάσεων. Παρόλα αυτά, ίσως αξίζει τώρα να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στα μέτρα που λαμβάνονται για τη μείωση του κινδύνου εκτροπής των οπιοειδών που προορίζονται για θεραπευτική χρήση στην παράνομη αγορά. Υπάρχει εν προκειμένω μια σημαντική επιφύλαξη: η επιδίωξη αυτού του στόχου δεν θα πρέπει να δημιουργεί πρόσθετους φραγμούς στην παροχή αποτελεσματικής θεραπείας για τα άτομα που κάνουν προβληματική χρήση οπιοειδών. Επιπλέον, πρέπει να αναγνωριστεί το γεγονός ότι η πρόσβαση στη θεραπεία με αγωνιστές οπιοειδών παραμένει ακατάλληλη σε πολλές χώρες.

Έχουν επίσης παρατηρηθεί αλλαγές στην οδό χορήγησης της ηρωίνης. Μεταξύ των περιστατικών που διακομίζονται σε θεραπευτικές υπηρεσίες, η ενέσιμη χρήση τόσο μεταξύ των χρηστών που ξεκινούν θεραπεία για πρώτη φορά όσο των χρηστών που είχαν ακολουθήσει θεραπεία στο παρελθόν έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία (βλ. Γράφημα 6.3 και Ενέσιμη χρήση ναρκωτικών στην Ευρώπη - η τρέχουσα κατάσταση). Η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει την επίδραση διαφόρων παραγόντων, όπως τον αντίκτυπο των προσπαθειών μείωσης και πρόληψης των βλαβών και τις αλλαγές στη διαθεσιμότητα των ναρκωτικών, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν τα πρότυπα χρήσης. Μόλις το 18% των χρηστών που ξεκινούν θεραπεία για προβληματική χρήση ηρωίνης αναφέρουν πλέον ως κύρια οδό χορήγησης την ενέσιμη χρήση. Η εν λόγω εξέλιξη είναι σημαντική, καθώς η ενέσιμη χρήση ναρκωτικών συνδέεται ιδιαίτερα με σειρά αρνητικών αποτελεσμάτων για την υγεία. Λιγότερο θετική εξέλιξη, όπως αναλύεται σε άλλο σημείο της παρούσας έκθεσης, αποτελεί το γεγονός ότι, συνολικά, τα άτομα που κάνουν ενέσιμη χρήση ουσιών φαίνεται να κάνουν ενέσιμη χρήση ενός ευρύτερου φάσματος ουσιών, με τα διεγερτικά ειδικότερα να αναφέρονται συχνότερα. 

Πιθανά σημάδια αλλαγής στην ευρωπαϊκή αγορά ηρωίνης

Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον 'Ελεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος υπολόγισε μείωση της καλλιέργειας οπίου κατά 95 % το 2023 στο Αφγανιστάν μετά την απαγόρευση του οπίου από τους Ταλιμπάν. Παρότι είναι πολύ νωρίς για να προσδιοριστεί ο πλήρης αντίκτυπος αυτής της εξέλιξης στις ευρωπαϊκές αγορές ναρκωτικών ουσιών, εάν διατηρηθεί, είναι πιθανό να επηρεάσει τη διαθεσιμότητα ηρωίνης στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια. Τα πλέον πρόσφατα συγκεντρωτικά δεδομένα που παρουσιάζονται εδώ προέρχονται από το 2022 και προηγούνται αυτής της εξέλιξης. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζουν μια μικρή μείωση της συνολικής ποσότητας ηρωίνης που κατασχέθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, σημαντικές μειώσεις στις κατασχέσεις ηρωίνης παρατηρήθηκαν στη Βουλγαρία και την Τουρκία, βασικές χώρες στις οδούς διακίνησης ηρωίνης (βλ. Στοιχεία σχετικά με την αγορά ηρωίνης και άλλων οπιοειδών κατωτέρω). Επίσης, το 2022, παρατηρείται μικρή μείωση των αναπροσαρμοσμένων τάσεων των τιμών σε επίπεδο λιανικής, με τις εκτιμήσεις για την καθαρότητα να αυξάνονται ελαφρώς. Ταυτόχρονα, οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή ενδέχεται να επηρεάσουν τις οδούς που χρησιμοποιούν οι εγκληματίες για τη διακίνηση παράνομων ναρκωτικών προς την Ευρώπη. Σύμφωνα με την τρέχουσα αξιολόγηση των πλέον πρόσφατων στοιχείων από το EMCDDA, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι υπάρχει αντίκτυπος στις ροές ηρωίνης που διακινούνται προς τις ευρωπαϊκές αγορές, αν και οι αυξήσεις των τιμών του οπίου στο Αφγανιστάν ενδέχεται να έχουν ενδεχομένως αντίκτυπο στις τιμές και την καθαρότητα σε ορισμένες περιοχές. Γενικότερα, θεωρείται ότι τα αποθέματα οπίου που υπάρχουν στο Αφγανιστάν και η σχετικά υψηλή αξία της ευρωπαϊκής αγοράς θα καταστήσουν τις προμήθειες προς την Ευρώπη σχετικά ανθεκτικές βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα. Παρόλα αυτά, εάν η απαγόρευση διατηρηθεί και εφαρμοστεί αυστηρά, αναμένεται αντίκτυπος στη διαθεσιμότητα της ηρωίνης στο μέλλον. Είναι επίσης πιθανό να παρατηρήσουμε στο μέλλον μια πιο περιορισμένη προσφορά της εν λόγω ουσίας στην Ευρώπη από άλλες περιοχές παραγωγής στη Νοτιοανατολική Ασία. Ως εκ τούτου, είναι συνετό να εξεταστεί τώρα ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες τυχόν αλλαγών σε αυτόν τον τομέα για τις πολιτικές και την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών, προκειμένου να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για τον μετριασμό τυχόν πιθανών αρνητικών συνεπειών. Μια σημαντική επίπτωση θα ήταν η ανάγκη διασφάλισης επαρκούς διαθεσιμότητας προγραμμάτων θεραπείας ουσιοεξάρτησης για όσους αναζητούν βοήθεια, καθώς οι διαταραχές στην παράνομη αγορά οπιοειδών θα μπορούσαν να αυξήσουν τις απαιτήσεις στον τομέα αυτό. Μια δεύτερη συνέπεια θα ήταν η ανάγκη κατάλληλης παρακολούθησης και αντίδρασης για τη μείωση τυχόν πρόσθετων βλαβών που θα μπορούσαν να προκύψουν από τη χρήση άλλων ουσιών ως υποκατάστατων της ηρωίνης. Από την εμπειρία προκύπτει ότι οι εν λόγω ουσίες μπορεί να περιλαμβάνουν όχι μόνο άλλα οπιοειδή αλλά και άλλες κατηγορίες ναρκωτικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων διεγερτικών όπως η κοκαΐνη ή οι συνθετικές καθινόνες.

Θα μπορούσαμε να δούμε μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και χρήση νέων συνθετικών οπιοειδών ή άλλων κατηγοριών ναρκωτικών ουσιών;

Επί του παρόντος, τα συνθετικά οπιοειδή διαδραματίζουν σχετικά μικρό ρόλο στην αγορά ναρκωτικών στην Ευρώπη συνολικά, αλλά αποτελούν σημαντικό πρόβλημα σε ορισμένες χώρες, και υπάρχουν ενδείξεις ότι θα μπορούσαν να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στα προβλήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στην Ευρώπη στο μέλλον. 

Το 2023, νέα συνθετικά οπιοειδή ανιχνεύθηκαν από το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ για τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες σε τουλάχιστον 16 κράτη μέλη της ΕΕ, τη Νορβηγία και την Τουρκία (βλ. Νέες ψυχοδραστικές ουσίες - η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη). Το ίδιο έτος, αναφέρθηκε έξαρση δηλητηριάσεων και υπερβολικών δόσεων που αφορούσαν τα οπιοειδή νιταζένια σε 5 χώρες. Υπήρξαν επίσης αναφορές ότι τα νιταζένια (οπιοειδή) πωλήθηκαν εσφαλμένα ως ηρωίνη στην Ιρλανδία και τη Γαλλία.

Αύξηση της διαθεσιμότητας συνθετικών οπιοειδών και των συναφών βλαβών, συμπεριλαμβανομένων των θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, αναφέρθηκε το 2022 από ορισμένες βόρειες χώρες και χώρες της Βαλτικής, ενώ προκαταρκτικά στοιχεία για το 2023 από ορισμένες χώρες επιβεβαιώνουν την τάση αυτή. Ανέκαθεν, οι ανησυχίες στον τομέα αυτό επικεντρώνονταν στα παράγωγα της φαιντανύλης, όπως η καρφεντανίλη υψηλής δραστικότητας, η οποία εξακολουθεί να κατάσχεται σε ορισμένες χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί στην Ευρώπη τα νιταζένια, εξαιρετικά ισχυρά οπιοειδή που προέρχονται από τη 2-βενζυλο-βενζιμιδαζόλη. Τα πιο συχνά ανιχνευθέντα νιταζένια είναι η πρωτονιταζένη, η μετονιταζένη και η ισοτονιταζένη. Το 2022, 14 χώρες ανέφεραν στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης κατασχέσεις νιταζενίων συνολικού βάρους 3 κιλών. Οι ουσίες αυτές εξετάζονται λεπτομερέστερα στην ιστοσελίδα Νέες ψυχοδραστικές ουσίες - η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη.

Υπήρξαν επίσης εικασίες ότι εάν η διαθεσιμότητα της ηρωίνης στην Ευρώπη μειωθεί λόγω της απαγόρευσης της παραγωγής οπίου από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και χρήση συνθετικών οπιοειδών. Δεδομένων των πιθανών αρνητικών συνεπειών του γεγονότος αυτού, η Ευρώπη πρέπει να προετοιμαστεί καλύτερα για τη λήψη μέτρων μείωσης των βλαβών και για την αντιμετώπιση άλλων προκλήσεων που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια τέτοια στροφή της αγοράς.

Οι ανησυχίες στον τομέα αυτό αφορούν, μεταξύ άλλων, τη νόθευση της ηρωίνης με νέα συνθετικά οπιοειδή, την καταχρηστική πώληση νέων συνθετικών οπιοειδών και, σε ακραίες περιπτώσεις, την αντικατάσταση της ηρωίνης από νέα συνθετικά οπιοειδή. Οι εξελίξεις αυτές θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο περιστατικών υπερβολικής δόσης και θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στους χρήστες οπιοειδών. Αξίζει να σημειωθεί εν προκειμένω ότι στη Βόρεια Αμερική έχει σημειωθεί δραματική αύξηση της συνδεόμενης με τα οπιοειδή θνησιμότητας τα τελευταία χρόνια, λόγω της χρήσης ισχυρών συνθετικών οπιοειδών, κυρίως παραγώγων φαιντανύλης. Ωστόσο, με βάση προηγούμενα παραδείγματα κλυδωνισμών στην αγορά ηρωίνης, είναι επίσης πιθανό τα διεγερτικά όπως η κοκαΐνη και οι συνθετικές καθινόνες να μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατα ουσιών για την ηρωίνη. Ως εκ τούτου, προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι, όπως επισημαίνεται και σε άλλα σημεία της παρούσας έκθεσης, η χρήση κοκαΐνης, και ιδίως κρακ, φαίνεται να αυξάνεται στις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες και να εξαπλώνεται σε περισσότερες χώρες.

Ενώ η αυξημένη πολλαπλή χρήση ουσιών και η εναλλαγή ουσιών αποτελούν πιθανές επιπτώσεις οποιασδήποτε μείωσης της διαθεσιμότητας ηρωίνης, ένα βασικό μέσο για την πρόληψη αυτού του σεναρίου θα ήταν η επέκταση της ταχείας πρόσβασης σε θεραπεία με αγωνιστές οπιοειδών και συναφή υποστήριξη, καθώς και σε προγράμματα διανομής βελονών και συριγγών. Παραμένει επίσης σημαντικό να υπάρχει επαρκής πρόσβαση στη ναλοξόνη για την πρόληψη των υπερβολικών δόσεων και των θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά.

Οι περισσότερες προμήθειες νέων συνθετικών οπιοειδών, όπως τα νιταζένια, πιστεύεται ότι προέρχονται από την Κίνα και διακινούνται στην Ευρώπη. Ωστόσο, παρατηρείται στην Ευρώπη περιορισμένη παραγωγή συνθετικών οπιοειδών και δεν μπορεί να φανταστεί κανείς ότι η υφιστάμενη ικανότητα παραγωγής παράνομων συνθετικών ουσιών θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή συνθετικών οπιοειδών, σε περίπτωση που καταστούν ευνοϊκές οι συνθήκες της αγοράς.

Για καλύτερη κατανόηση της δυναμικής της προσφοράς ηρωίνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βλ. την κοινή έκθεση του EMCDDA και της Ευρωπόλ για το 2024Αγορά ναρκωτικών της ΕΕ: Ηρωίνη και άλλα οπιοειδή - Διεξοδική ανάλυση.

Βασικά στοιχεία και τάσεις

Επικράτηση της χρήσης οπιοειδών

• Εκτιμάται ότι το 0,3 % του ενήλικου πληθυσμού της ΕΕ, ήτοι περίπου 860 000 άτομα, έκαναν χρήση οπιοειδών το 2022 (950 000 το 2021). Αυτή η εμφανής μείωση, σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, οφείλεται κυρίως στην αλλαγή της έμμεσης στατιστικής μεθόδου που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του πληθυσμού των ατόμων που χρησιμοποιούν την ηρωίνη στην Ιταλία.

Έναρξη θεραπείας απεξάρτησης από την ηρωίνη και άλλα οπιοειδή

• Το 2022 η χρήση οπιοειδών αναφέρθηκε ως κύρια αιτία της έναρξης θεραπείας ουσιοεξάρτησης σε εξειδικευμένο κέντρο από 63 000 χρήστες ή ποσοστό 25% του συνόλου των χρηστών που ξεκίνησαν θεραπεία στην Ευρώπη. Η ηρωίνη ήταν η κύρια ουσία χρήσης για 12 000 (64 %) από τους 19 000 χρήστες που ξεκίνησαν θεραπεία για πρώτη φορά και ανέφεραν ως κύρια ουσία κατάχρησης ένα συγκεκριμένο οπιοειδές (βλ. Γράφημα 6.4). Άλλοι 2 400 χρήστες οπιοειδών που ξεκίνησαν για πρώτη φορά θεραπεία δεν προσδιόρισαν την κύρια ουσία χρήσης τους.
• Λόγω διαταραχής λειτουργίας στις υπηρεσίες εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, τα δεδομένα σχετικά με την έναρξη θεραπείας για την περίοδο 2020-2022 θα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι συνεχίστηκε η διαχρονικά πτωτική τάση στον αριθμό των ατόμων που εισέρχονται σε θεραπεία από την ηρωίνη (Γράφημα 6.4).
• Με βάση τα πιο πρόσφατα ευρωπαϊκά στοιχεία, γενικά μεσολαβούν 14 χρόνια από την έναρξη της χρήσης ηρωίνης, κατά μέσο όρο σε ηλικία 23 ετών, και την έναρξη θεραπείας για προβληματική χρήση ηρωίνης, κατά μέσο όρο σε ηλικία 37 ετών.
• Τα εθνικά δεδομένα από 26 κράτη μέλη της ΕΕ δείχνουν ότι περίπου 508 000 χρήστες έλαβαν θεραπεία με αγωνιστές οπιοειδών το 2022 (506 000 το 2021).

Βλάβες που σχετίζονται με τη χρήση οπιοειδών

• Το 2022, η ηρωίνη παρέμεινε η τρίτη πιο συχνά αναφερόμενη ουσία μεταξύ των περιστατικών οξείας τοξικότητας από ναρκωτικά στα νοσοκομεία του δικτύου Euro-DEN Plus, αντιπροσωπεύοντας το 16 % του συνόλου των αναφερόμενων περιστατικών. Πολλές από τις αναφορές που λήφθηκαν από το δίκτυο παρατηρητών νοσηρότητας της πρωτοβάθμιας φροντίδας αφορούν έναν μικρό αριθμό κέντρων. Ηρωίνη βρέθηκε σε 19 από τα 23 ευρωπαϊκά νοσοκομεία που συμμετείχαν το 2022 (βλ. Γράφημα 6.5). Τα μισά από τα συμμετέχοντα νοσοκομεία ανέφεραν ότι το 2022 ποσοστό 4,3 % ή μεγαλύτερο των περιστατικών αφορούσαν την ηρωίνη. Η ηρωίνη αναφέρθηκε σε πάνω από το ένα πέμπτο των περιστατικών που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στα κέντρα στο Drogheda και το Δουβλίνο (Ιρλανδία), στη Λιουμπλιάνα (Σλοβενία) και σε ένα από τα δύο κέντρα στο Όσλο (Νορβηγία). Τα περισσότερα περιστατικά που σχετίζονται με την ηρωίνη αφορούσαν άνδρες ηλικίας 25 έως 45 ετών: σε 6 από τα 19 κέντρα το 2022, δεν υπήρχαν περιστατικά χρηστών ηλικίας κάτω των 25 ετών. Στα μισά κέντρα, το 19 % ή μικρότερο ποσοστό των περιστατικών ηρωίνης αφορούσαν γυναίκες. Ανάλογα με το κέντρο, οι άλλες ουσίες που αναφέρθηκαν συχνότερα στα εν λόγω περιστατικά ήταν βενζοδιαζεπίνες, κοκαΐνη και αμφεταμίνη.
• Οπιοειδή βρέθηκαν στο 74 % των θανατηφόρων υπερβολικών δόσεων που αναφέρθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαπίστωση αυτή βασίζεται σε τοξικολογικά δεδομένα που υποβλήθηκαν μεταξύ 2015 και 2022, στα οποία τα οπιοειδή εντοπίστηκαν σε 3.305 από τους συνολικά 4.439 θανάτους. Επισημαίνεται ότι στις τοξικολογικές εκθέσεις θανάτων που εικάζεται ότι οφείλονται στα ναρκωτικά εντοπίζονται συνήθως πολλαπλές ουσίες.

Στοιχεία σχετικά με την αγορά ηρωίνης και άλλων οπιοειδών

• Τα κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν 19 000 κατασχέσεις ηρωίνης που ανήλθαν σε 8,0 τόνους το 2022 (9,5 τόνοι το 2021). Οι Κάτω Χώρες (2,6 τόνοι), η Γαλλία (1,4 τόνοι), το Βέλγιο (1,3 τόνοι), η Ιταλία (0,6 τόνοι) και η Βουλγαρία (0,3 τόνοι) ανέφεραν μεγάλες ποσότητες. Η Τουρκία κατάσχεσε 8 τόνους ηρωίνης το 2022 (22,2 τόνοι το 2021).
• Μετά την αύξηση των κατασχέσεων ηρωίνης το 2021 (σε 9,5 τόνους), η ποσότητα που κατασχέθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ μειώθηκε κατά 16 % σε 8,0 τόνους το 2022. Η Τουρκία ανέφερε μια πιο αισθητή μείωση της κατασχεθείσας ποσότητας το 2022 (σε 8,0 τόνους ή μείωση κατά 64 %, σε σύγκριση με τους 22,2 τόνους το 2021) (Γράφημα 6.6). Η Βουλγαρία ανέφερε μείωση κατά 71 % της κατασχεθείσας ποσότητας το 2022 (σε 0,3 τόνους) σε σύγκριση με το 2021 (1,2 τόνοι).
• Το 2022 η μέση καθαρότητα της ηρωίνης σε επίπεδο λιανικής κυμάνθηκε από 5,4% έως 41,7% το 2022, ενώ οι μισές χώρες που υπέβαλαν στοιχεία ανέφεραν μέση καθαρότητα από 14,4% έως 25,0%. Με βάση τους αναπροσαρμοσμένους δείκτες, η μέση καθαρότητα της καφέ ηρωίνης αυξήθηκε κατά 44% μεταξύ 2012 και 2022, ενώ η τιμή της μειώθηκε κατά 24%. Στα πιο πρόσφατα στοιχεία παρατηρείται μια μικρή μείωση της μέσης τιμής της ηρωίνης και μια μικρή αύξηση της καθαρότητάς της (Γράφημα 6.6).
• Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι το 2022 αναφέρθηκαν σχεδόν 13 600 κατασχέσεις οπιοειδών εκτός της ηρωίνης, οι οποίες αντιστοιχούν σε σχεδόν 1,2 τόνους, 216 λίτρα και πάνω από 2 εκατομμύρια δισκία (μεταξύ άλλων, τραμαδόλη, βουπρενορφίνη, οξυκωδόνη, μορφίνη, μεθαδόνη, κωδεΐνη και οπιοειδή νιταζίνης) (Πίνακας 6.1). Συνολικά, το 2022 αναφέρθηκαν κατασχέσεις 3,5 κιλών αναλόγων των νιταζενίων από την Εσθονία, τη Λετονία, την Πολωνία και τη Σουηδία. Το ίδιο έτος, οι αναφορές για κατασχεθείσες ποσότητες φαιντανύλης και καρφεντανίλης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχονταν σε 9,2 κιλά (κατασχέθηκαν 2,7 κιλά φαιντανύλης από δύο χώρες και 6,5 κιλά καρφεντανίλης από 14 χώρες), 168 λίτρα φαιντανύλης (σε μία κατάσχεση στη Βουλγαρία) και 8 435 δισκία (φαιντανύλη).
• Στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ αναφέρθηκε αύξηση των φαρμακευτικών προϊόντων απομίμησης που περιέχουν νιταζένια. Το 2022 αναφέρθηκαν 430 δισκία ή καψάκια (189 το 2021). Το 2023, η Πορτογαλία κατάσχεσε 5 752 δισκία απομίμησης οξυκωδόνης που περιείχαν Ν-δισαιθυλο-ισοτονιταζένιο, ενώ η Σουηδία κατέσχεσε 3 100 δισκία απομίμησης Oxycontin (οξυκωδόνη) που περιείχαν μετονιταζένιο. Το 2024, η φινλανδική αστυνομία ανέφερε την κατάσχεση 1 000 πλαστών δισκίων Subutex (βουπρενορφίνης) που περιείχαν μετονιταζένη.
• Το 2022 αναφέρθηκαν περίπου 22 400 αδικήματα για χρήση ή κατοχή ηρωίνης.

Πρωτογενή δεδομένα

Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των γραφημάτων και των διαγραμμάτων της παρούσας σελίδας είναι διαθέσιμα στη συνέχεια.

Εμφάνιση πινάκων πρωτογενών δεδομένων